Zbaraż: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
zabytki |
→Zabytki: zamek |
||
| Linia 50: | Linia 50: | ||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
* '''Rzymskokatolicki kościół i klasztor oo. Bernardynów''' - zbudowane ok. [[1627]] r., fundacji księcia [[Jerzy Zbaraski|Jerzego Zbaraskiego]]. Podczas najazdu na Zbaraż Kozaków Chmielnickiego w [[1648]] r. klasztor został doszczętnie zrabowany i zniszczony. Staraniem [[Potoccy|Potockich]] na miejscu ruin został w [[1755]] r. zbudowany nowy klasztor i kościół. Projektantem i wykonawcą nowej świątyni był Jan Ganc ze Śląska. Świątynia otrzymała barokowy charakter, jej wnętrze zdobiło m.in. 13 ołtarzy i freski Śliwińskiego. W nawie głównej znajdowała się marmurowa tablica upamiętniająca setną rocznicę urodzin [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]]. Natomiast przed [[II wojna światowa|II wojną światową]], gdy tereny te należały jeszcze do [[II Rzeczpospolita|Polski]], w przykościelnym klasztorze mieściło się miejscowe gimnazjum. W czasie obu wojen światowych, zarówno kościół jak i klasztor nie doznały większych uszczerbków. Początkiem ich zagłady stał się okres po przymusowym wysiedleniu z tamtych ziem [[Polacy|Polaków]], bez których opieki miejsca te były świadomie i sukcesywnie dewastowane zarówno przez władzę sowiecką jak i miejscową ludność [[Ukraińcy|ukraińską]]. Między [[1945]] a [[1990]] rokiem usytuowano w klasztorze zbaraskim szpital, a następnie mieściła się tutaj fabryka przemysłowa. Podobnie sprofanowano kościół w którym umieszczono magazyn i niektóre pracujące urządzenia przykościelnej fabryki. Całkowicie zniszczono ołtarze, posadzki i podziemia kryjące szczątki polskich mnichów. Z pierwotnego wyposażenie zdołało się uratować niewiele, i tylko to co udało się Polakom, wyjeżdżającym przymusowo ze swoich ziem ojczystych, przewieść za [[Bug]]. Uratowane przedmioty złożono w bernardyńskich kościołach w [[Leżajsk|Leżajsku]]], [[Rzeszów|Rzeszowie]] i [[Alwernia|Alwernii]]. |
* '''Rzymskokatolicki kościół i klasztor oo. Bernardynów''' - zbudowane ok. [[1627]] r., fundacji księcia [[Jerzy Zbaraski|Jerzego Zbaraskiego]]. Podczas najazdu na Zbaraż Kozaków Chmielnickiego w [[1648]] r. klasztor został doszczętnie zrabowany i zniszczony. Staraniem [[Potoccy|Potockich]] na miejscu ruin został w [[1755]] r. zbudowany nowy klasztor i kościół. Projektantem i wykonawcą nowej świątyni był Jan Ganc ze Śląska. Świątynia otrzymała barokowy charakter, jej wnętrze zdobiło m.in. 13 ołtarzy i freski Śliwińskiego. W nawie głównej znajdowała się marmurowa tablica upamiętniająca setną rocznicę urodzin [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]]. Natomiast przed [[II wojna światowa|II wojną światową]], gdy tereny te należały jeszcze do [[II Rzeczpospolita|Polski]], w przykościelnym klasztorze mieściło się miejscowe gimnazjum. W czasie obu wojen światowych, zarówno kościół jak i klasztor nie doznały większych uszczerbków. Początkiem ich zagłady stał się okres po przymusowym wysiedleniu z tamtych ziem [[Polacy|Polaków]], bez których opieki miejsca te były świadomie i sukcesywnie dewastowane zarówno przez władzę sowiecką jak i miejscową ludność [[Ukraińcy|ukraińską]]. Między [[1945]] a [[1990]] rokiem usytuowano w klasztorze zbaraskim szpital, a następnie mieściła się tutaj fabryka przemysłowa. Podobnie sprofanowano kościół w którym umieszczono magazyn i niektóre pracujące urządzenia przykościelnej fabryki. Całkowicie zniszczono ołtarze, posadzki i podziemia kryjące szczątki polskich mnichów. Z pierwotnego wyposażenie zdołało się uratować niewiele, i tylko to co udało się Polakom, wyjeżdżającym przymusowo ze swoich ziem ojczystych, przewieść za [[Bug]]. Uratowane przedmioty złożono w bernardyńskich kościołach w [[Leżajsk|Leżajsku]]], [[Rzeszów|Rzeszowie]] i [[Alwernia|Alwernii]]. Po [[1990]] roku kompletnie zrujnowany rzymskokatolicki kościół został oddany Bernardynom. Po mozolnych pracach konserwatorskich do tej pory udało się przywrócić kościołowi jedynie niewielki przedwojennych wdzięk, jednak prace te zaowocowały tym, że dnia [[3 września]] [[2000]] świątynia ponownie została uroczyście poświęcona przez Metropolitę Lwowskiego ks. abp [[Marian Jaworski|Mariana Jaworskiego]]. |
||
Po [[1990]] roku kompletnie zrujnowany rzymskokatolicki kościół został oddany Bernardynom. Po mozolnych pracach konserwatorskich do tej pory udało się przywrócić kościołowi jedynie niewielki przedwojennych wdzięk, jednak prace te zaowocowały tym, że dnia [[3 września]] [[2000]] świątynia ponownie została uroczyście poświęcona przez Metropolitę Lwowskiego ks. abp [[Marian Jaworski|Mariana Jaworskiego]]. |
|||
* [[Zamek w Zbarażu|'''Zamek Zbaraskich''' z 1626 roku]]. |
|||
* Pomnik Mickiewicza z 1898 r. w parku przyzamkowym (do 1939 roku stał na rynku) |
|||
* stary zamek Zbaraskich w Starym Zbarażu (w ruinie). Uszkodzony podczas obrony Janusza Zbaraskiego przed Tatarami w 1589 roku. |
|||
== Pobliskie miejscowości == |
== Pobliskie miejscowości == |
||
Wersja z 13:05, 4 maj 2010
Szablon:Miasto zagranica infobox
Zbaraż (ukr. Збараж) - miasto rejonowe w zachodniej Ukrainie w obwodzie tarnopolskim.
Historia
Do 1772 roku: miasto w województwie wołyńskim w powiecie krzemienieckim w Rzeczpospolitej.
Do 1918 roku: miasto powiatowe w Królestwie Galicji i Lodomerii.
Do 1939 roku: miasto powiatowe w województwie tarnopolskim, powiat zbaraski w Polsce. Ok. 8 tys. mieszk., zamieszkane przez Żydów, Polaków i Ukraińców.
Główna siedziba książąt Zbaraskich, ośrodek ich gniazdowej posiadłości (Księstwo Zbaraskie). Po ich wygaśnięciu wszedł w posiadanie rodów Bełżeckich i Skotnickich h.Grzymała - po Katarzynie ze Zbaraskich Bełżeckiej, książąt Wiśniowieckich, a później - drogą spadku - na Potockich.
Aż trzy razy w swojej historii Zbaraż był oblegany przez wrogie wojska.
Po raz pierwszy bronił się tu przed Tatarami w 1474 r. kniaź Wasyl Wasylewicz Nieświski. Zamek był wówczas drewniany i został spalony wraz z jego obrońcami.
Ponownie w roku 1589 odbudowanego zamku (także z drewna) broni kniaź Janusz Zbaraski, także przed Tatarami. I tym razem twierdza została poważnie zniszczona. W 1626 r. powstaje nowy, tym razem murowany i dobrze ufortyfikowany zamek.
W 1649 roku miała tu miejsce słynna obrona zamku i miasta przed wojskami kozackimi i sprzymierzonymi z nimi Tatarami. Oblężony wówczas 14-tysięczny oddział polski bronił się pod dowództwem Jeremiego Wiśniowieckiego przez 43 dni (od 10 lipca do 22 sierpnia 1649) przed naporem liczącej 250-300 tysięcy żołnierzy armii kozacko-tatarskiej.
W 1995 roku w mieście odsłonięto pomnik dowódcy UPA Dmytra Klaczkiwskiego inicjatora mordów na ludności polskiej na Wołyniu (podobny pomnik poświęcony tej osobie istnieje od 2002 roku w Równem na Wołyniu}.
Zabytki
- Rzymskokatolicki kościół i klasztor oo. Bernardynów - zbudowane ok. 1627 r., fundacji księcia Jerzego Zbaraskiego. Podczas najazdu na Zbaraż Kozaków Chmielnickiego w 1648 r. klasztor został doszczętnie zrabowany i zniszczony. Staraniem Potockich na miejscu ruin został w 1755 r. zbudowany nowy klasztor i kościół. Projektantem i wykonawcą nowej świątyni był Jan Ganc ze Śląska. Świątynia otrzymała barokowy charakter, jej wnętrze zdobiło m.in. 13 ołtarzy i freski Śliwińskiego. W nawie głównej znajdowała się marmurowa tablica upamiętniająca setną rocznicę urodzin Adama Mickiewicza. Natomiast przed II wojną światową, gdy tereny te należały jeszcze do Polski, w przykościelnym klasztorze mieściło się miejscowe gimnazjum. W czasie obu wojen światowych, zarówno kościół jak i klasztor nie doznały większych uszczerbków. Początkiem ich zagłady stał się okres po przymusowym wysiedleniu z tamtych ziem Polaków, bez których opieki miejsca te były świadomie i sukcesywnie dewastowane zarówno przez władzę sowiecką jak i miejscową ludność ukraińską. Między 1945 a 1990 rokiem usytuowano w klasztorze zbaraskim szpital, a następnie mieściła się tutaj fabryka przemysłowa. Podobnie sprofanowano kościół w którym umieszczono magazyn i niektóre pracujące urządzenia przykościelnej fabryki. Całkowicie zniszczono ołtarze, posadzki i podziemia kryjące szczątki polskich mnichów. Z pierwotnego wyposażenie zdołało się uratować niewiele, i tylko to co udało się Polakom, wyjeżdżającym przymusowo ze swoich ziem ojczystych, przewieść za Bug. Uratowane przedmioty złożono w bernardyńskich kościołach w Leżajsku], Rzeszowie i Alwernii. Po 1990 roku kompletnie zrujnowany rzymskokatolicki kościół został oddany Bernardynom. Po mozolnych pracach konserwatorskich do tej pory udało się przywrócić kościołowi jedynie niewielki przedwojennych wdzięk, jednak prace te zaowocowały tym, że dnia 3 września 2000 świątynia ponownie została uroczyście poświęcona przez Metropolitę Lwowskiego ks. abp Mariana Jaworskiego.
- Zamek Zbaraskich z 1626 roku.
- Pomnik Mickiewicza z 1898 r. w parku przyzamkowym (do 1939 roku stał na rynku)
- stary zamek Zbaraskich w Starym Zbarażu (w ruinie). Uszkodzony podczas obrony Janusza Zbaraskiego przed Tatarami w 1589 roku.
Pobliskie miejscowości
- Berszada
- Podwołoczyska
- Rakowiec
- Tarnopol jest stolicą tego regionu
- Wiśniowiec
Linki zewnętrzne
- MSN World Atlas
- Zdjęcia Zbaraża
- Zbaraż, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 509.
Miasta obwodu tarnopolskiego
