Podhorce (rejon brodzki): Różnice pomiędzy wersjami

Podhorce
	; Pałac w Podhorcach
	Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Nr kierunkowy	3266
Kod pocztowy	80660
	Położenie na mapie obwodu lwowskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Ukrainy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:landmark}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:34, 16 wrz 2016

Podhorce (ukr. Підгірці ) – wieś w rejonie brodzkim obwodu lwowskiego Ukrainy. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Podhorce^[1] w powiecie złoczowskim województwa tarnopolskiego.

Położenie

Pałac, kościół

Na podstawie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich to: wieś w powiecie złoczowskim, położona 8 km na południowy-wschód od sądu powiatowego w Olesku, 17 km na północny-wschód od sądu powiatowego, stacji kolejowej i urzędu poczty i telegrafu w Złoczowie i około 17 km od Brodów^[2].

Nazwa

Nazwa wsi jest trafna, gdyż miejscowość ta znajduje się u podnóża góry skąd rozciąga się rozległa równina doliny Styru. Północna część wsi leży w dorzeczu Dniepru, za pośrednictwem rzeczki Łahodówki, dopływu Styru. Południowa część położona jest w dorzeczu Wisły za pośrednictwem jednego z ramion Bużka Oleskiego, dopływu Bugu. Środkiem wsi przebiega główny europejski dział wodny, który tworzy część Woroniaków. Pasmo to wznosi się w Podhorcach do 403 m.

Historia

Archeolodzy odkryli w Podhorcach groby typu płytowego i kurhanowego pochodzące z X w., w których natrafiono na zwłoki złożone w drewnianych korytach lub skrzyniach, zbitych z brusów z zastosowaniem żelaznych gwoździ. Znaleziono też groby pochodzące z wczesnej epoki Chrześcijaństwa, w których symbole nowej religii występują na przemian z symbolami pogańskimi. Znaleziono w nich m.in. takie upominki grobowe jak żelazne noże, osełki, krzesiwa, kabłączki skroniowe, pierścionki, wiadra drewniane z okuciami żelaznymi i gliniane naczynia.
W Podhorcach znajduje się jedno z najokazalszych horodyszcz na Podolu, tzw. 'Pleśnisko'. Znajdował się tu gród Rusi Halickiej, wzmiankowany po raz pierwszy w 1188 i doszczętnie zniszczony przez Tatarów w 1240.
Osada Podhorzec wzmiankowana była już przed rokiem 1400; od 1440 Podhorce stanowiły własność Podhoreckich, od 1633 - Koniecpolskich, od 1682 - królewicza Jakuba Sobieskiego; po pierwszym rozbiorze, od 1772 znajdowała się na terenach należących do Królestwa Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim w Galicji i była własnością Rzewuskich (od 1725 do 1865), a następnie Sanguszków. W roku 1857, Podhorce zamieszkiwali głównie Polacy i Rusini (ogółem 630 osób według spisu ludności z owego roku). Parafia greckokatolicka loco, a rzymskokatolicka w wiosce Prussy. Właścicielem tabularnym wioski był w tym okresie Józef Ubysz. W latach 1919-1939 ponownie w Polsce w powiecie złoczowskim województwa tarnopolskiego; od 1939 do 1991 w Ukraińskiej SRR. Obecnie znajduje się na terytorium Ukrainy.
W swojej rezydencji w Podhorcach Wacław Piotr Rzewuski h. Krzywda (1706-1779) hetman wielki koronny, hetman polny koronny, kasztelan krakowski, wojewoda podolski urządził jedną z najświetniejszych scen prywatnych w Europie. Wystawiał tu autorów klasycznych.

Zabytki

Zamek - pałac w stylu villa castello należący pierwotnie do Stanisława Koniecpolskiego, zbudowany w latach 1637-1641. W zamku mieściła się dawniej piękna kolekcja malarstwa. Zbiegiem okoliczności zbiór w znacznej części ocalał. Jest rozproszony. Obrazy częściowo przechowywane są w Muzeum Okręgowym w Tarnowie, w Lwowskiej Galerii Sztuki (Lwów i zamek w Olesku). Niektóre obrazy pochodzące z tej galerii znajdują się w innych muzeach lwowskich (Lwowskie Muzeum Historii Religii, Lwowskie Muzeum Historyczne) i polskich (Muzeum Narodowe w Krakowie i w Warszawie), kilka jest własnością prywatną. Najcenniejszy obraz z całej kolekcji, Miłosierny Samarytanin, dzieło Jacoba Jordaensa, ewakuowany wraz z pewną częścią zbiorów podhoreckich we wrześniu 1939 znajduje się obecnie w São Paulo jako własność Fundacji Romana Sanguszki.
Kościół pw. św. Józefa i Podwyższenia Krzyża Św. z lat (1752^[3]-1766), wybudowany na zamówienie Wacława Rzewuskiego, według planów Romanusa. Architekt spełnił wizję fundatora kościoła, który chciał mieć w Podhorcach kopię słynnej 'Basilica di Superga', znajdującej się w Turynie we Włoszech. Kościół był najpierw kościołem zamkowym, a później parafialnym. Jest budowlą z półkolistą kopułą, oświetloną na szczycie latarnią i ozdobioną krzyżem. Portyk wsparty jest na 14 kolumnach korynckich. Attykę zdobią barokowe figury ciosowe ustawione na osiach ośmiu kolumn przednich, przedstawiające świętych patronów rodziny Rzewuskich. W 1926 kościół zdobiły malowidła autorstwa Łukasza Smuglewicza, który umieścił w kopule 8 medalionów z wyobrażeniami patriarchów starego zakonu. Dekoracje drewniane wnętrza kościoła (w tym piękny chór) wykonał w 1765 snycerz Twardowski. W ołtarzu głównym znajdował się obraz Szymona Czechowicza, przedstawiający św. Józefa i Podwyższenie św. Krzyża.
kolumny korynckie z figurami Matki Boskiej Niepokalanej i św. Józefa z 1754 r., znajdujące się między kościołem a pałacem.
Austeria - budynek dawnych stajen hetmańskich przekształcony w zajazd. Austerię zdobi dach mansardowy z barokowymi szczytami wspartymi na murowanych słupach.
Cerkiew z klasztorem Bazylianów fundacji Ignacego Miączyńskiego (z XVIII w.) wybudowana na rzucie krzyża łacińskiego z fasadą w stylu barokowym. Kompleks położony jest na południe od kościoła św. Józefa

Znane osoby związane z miejscowością

Aleksander Koniecpolski - polski książę, wojewoda sandomierski, regimentarz koronny, chorąży wielki koronny, magnat kresowy, starosta wielu pogranicznych ziem polskich, urodził się w Podhorcach
Euzebiusz Słowacki - polski teoretyk i historyk literatury, tłumacz, dramatopisarz, ojciec Juliusza Słowackiego, urodzony w Podhorcach

Pobliskie miejscowości

↑ Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 572
↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VIII. Warszawa: 1880–1902, s. 392.
↑ w źródłach znaleźć można również jako datę rozpoczęcia budowy rok 1751

Bibliografia

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VIII, Warszawa, 1880–1902, s. 392.

Linki zewnętrzne

Podhorce (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 392 .
Strona o mieście w j. angielskim
Strona o mieście w j. ukraińskim
zdjęcia zamku i okolicy

[1] Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 572

[2] Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VIII. Warszawa: 1880–1902, s. 392.

[3] w źródłach znaleźć można również jako datę rozpoczęcia budowy rok 1751

[c-4] zas wojny pozbawione praw miejskich

[b-5] strzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939

[a-6] ursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie

[1]

[2]

[3]

[A]

[B]

[C]

@@ Linia 49: / Linia 49: @@
 == Historia ==
 * [[Archeologia|Archeolodzy]] odkryli w Podhorcach groby typu płytowego i [[kurhan]]owego pochodzące z [[X wiek|X w.]], w których natrafiono na zwłoki złożone w drewnianych korytach lub skrzyniach, zbitych z [[Brus (budownictwo)|brusów]] z zastosowaniem żelaznych gwoździ. Znaleziono też groby pochodzące z wczesnej epoki [[Chrześcijaństwo|Chrześcijaństwa]], w których symbole nowej religii występują na przemian z symbolami [[Pogaństwo|pogańskimi]]. Znaleziono w nich m.in. takie upominki grobowe jak żelazne noże, osełki, krzesiwa, kabłączki skroniowe, pierścionki, wiadra drewniane z okuciami żelaznymi i gliniane naczynia.
-* W Podhorcach znajduje się jedno z najokazalszych horodyszcz na [[Podole|Podolu]], tzw. 'Pleśnisko'. Znadował się tu dawny gród [[Księstwo halicko-wołyńskie|Rusi Halickiej]], wzmiankowany po raz pierwszy w [[1188]] i doszczętnie zniszczony przez [[Tatarzy|Tatarów]] w [[1240]].
+* W Podhorcach znajduje się jedno z najokazalszych horodyszcz na [[Podole|Podolu]], tzw. 'Pleśnisko'. Znajdował się tu gród [[Księstwo halicko-wołyńskie|Rusi Halickiej]], wzmiankowany po raz pierwszy w [[1188]] i doszczętnie zniszczony przez [[Tatarzy|Tatarów]] w [[1240]].
 * Osada ''Podhorzec'' wzmiankowana była już przed rokiem [[1400]]; od [[1440]] Podhorce stanowiły własność Podhoreckich, od [[1633]] - [[Koniecpolscy|Koniecpolskich]], od [[1682]] - królewicza [[Jakub Ludwik Sobieski|Jakuba Sobieskiego]]; po [[I rozbiór Polski|pierwszym rozbiorze]], od [[1772]] znajdowała się na terenach należących do [[Galicja (Europa Wschodnia)|Królestwa Galicji i Lodomerii]] w [[Cesarstwo Austriackie|Cesarstwie Austriackim]] w [[Galicja (Europa Wschodnia)|Galicji]] i była własnością [[Rzewuscy|Rzewuskich]] (od [[1725]] do [[1865]]), a następnie [[Sanguszkowie|Sanguszków]]. W roku [[1857]], Podhorce zamieszkiwali głównie Polacy i Rusini (ogółem 630 osób według spisu ludności z owego roku). Parafia greckokatolicka ''loco'', a rzymskokatolicka w wiosce Prussy. Właścicielem tabularnym wioski był w tym okresie Józef Ubysz. W latach [[1919]]-[[1939]] ponownie w Polsce w [[powiat złoczowski|powiecie złoczowskim]] [[województwo tarnopolskie|województwa tarnopolskiego]]; od [[1939]] do [[1991]] w [[USRR|Ukraińskiej SRR]]. Obecnie znajduje się na terytorium [[Ukraina|Ukrainy]].
 * W swojej rezydencji w Podhorcach [[Wacław Piotr Rzewuski]] h. [[Krzywda (herb szlachecki)|Krzywda]] (1706-1779) [[hetman wielki koronny]], [[hetman polny koronny]], [[Kasztelanowie krakowscy|kasztelan krakowski]], [[Wojewodowie podolscy|wojewoda podolski]] urządził jedną z najświetniejszych scen prywatnych w Europie. Wystawiał tu autorów klasycznych.
@@ Linia 55: / Linia 55: @@
 == Zabytki ==
 * '''[[Zamek w Podhorcach|Zamek - pałac]]''' w stylu ''villa castello'' należący pierwotnie do [[Stanisław Koniecpolski (hetman)|Stanisława Koniecpolskiego]], zbudowany w latach [[1637]]-[[1641]]. W zamku mieściła się dawniej piękna kolekcja malarstwa. Zbiegiem okoliczności zbiór w znacznej części ocalał. Jest rozproszony. Obrazy częściowo przechowywane są w Muzeum Okręgowym w [[Tarnów|Tarnowie]], w ''Lwowskiej Galerii Sztuki'' ([[Lwów]] i zamek w [[Olesko|Olesku]]). Niektóre obrazy pochodzące z tej galerii znajdują się w innych muzeach lwowskich (''Lwowskie Muzeum Historii Religii'', ''Lwowskie Muzeum Historyczne'') i polskich (''Muzeum Narodowe'' w [[Kraków|Krakowie]] i w [[Warszawa|Warszawie]]), kilka jest własnością prywatną. Najcenniejszy obraz z całej kolekcji, '' Miłosierny Samarytanin'', dzieło [[Jacob Jordaens|Jacoba Jordaensa]], ewakuowany wraz z pewną częścią zbiorów podhoreckich we wrześniu [[1939]] znajduje się obecnie w São Paulo jako własność '''''Fundacji Romana Sanguszki'''''.
-* '''Cerkiew''' z klasztorem [[Bazylianie|Bazylianów]] fundacji [[Ignacy Miączyński (1760-1809)|Ignacego Miączyńskiego]] (z [[XVIII wiek|XVIII w.]]) wybudowana na rzucie krzyża łacińskiego z fasadą w stylu barokowym.
 * '''Kościół''' pw. ''św. Józefa i Podwyższenia Krzyża Św.'' z lat ([[1752]]<ref>w źródłach znaleźć można również jako datę rozpoczęcia budowy rok 1751</ref>-[[1766]]), wybudowany na zamówienie [[Wacław Piotr Rzewuski|Wacława Rzewuskiego]], według planów [[Bernardino Zanobi de Gianotis|Romanusa]]. Architekt spełnił wizję fundatora kościoła, który chciał mieć w Podhorcach kopię słynnej 'Basilica di Superga', znajdującej się w [[Turyn]]ie we [[Włochy|Włoszech]]. Kościół był najpierw kościołem zamkowym, a później parafialnym. Jest budowlą z półkolistą kopułą, oświetloną na szczycie latarnią i ozdobioną krzyżem. [[Portyk]] wsparty jest na 14 kolumnach korynckich. [[Attyka (architektura)|Attykę]] zdobią barokowe figury ciosowe ustawione na osiach ośmiu kolumn przednich, przedstawiające świętych patronów rodziny Rzewuskich. W [[1926]] kościół zdobiły malowidła autorstwa [[Łukasz Smuglewicz|Łukasza Smuglewicza]], który umieścił w kopule 8 [[Medalion (architektura)|medalionów]] z wyobrażeniami patriarchów starego zakonu. Dekoracje drewniane wnętrza kościoła (w tym piękny [[Empora|chór]]) wykonał w [[1765]] snycerz Twardowski. W ołtarzu głównym znajdował się obraz [[Szymon Czechowicz|Szymona Czechowicza]], przedstawiający [[Józef z Nazaretu|św. Józefa]] i ''Podwyższenie św. Krzyża''.
 * kolumny korynckie z figurami Matki Boskiej Niepokalanej i św. Józefa z [[1754]] r., znajdujące się między kościołem a pałacem.
 * '''[[karczma|Austeria]]''' - budynek dawnych stajen hetmańskich przekształcony w zajazd. Austerię zdobi [[dach mansardowy]] z barokowymi szczytami wspartymi na murowanych słupach.
+* '''Cerkiew''' z klasztorem [[Bazylianie|Bazylianów]] fundacji [[Ignacy Miączyński (1760-1809)|Ignacego Miączyńskiego]] (z [[XVIII wiek|XVIII w.]]) wybudowana na rzucie krzyża łacińskiego z fasadą w stylu barokowym. Kompleks położony jest na południe od kościoła św. Józefa
 == Znane osoby związane z miejscowością ==