Supermarine Scimitar
 Supermarine Scimitar | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
metalowa |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1956 |
| Lata produkcji |
1956–1957 |
| Wycofanie ze służby |
1970 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2 silniki turboodrzutowe Rolls-Royce Avon Mk.202 |
| Ciąg |
2 × 50 kN (5094 kg) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,30 m |
| Długość |
16,84 m |
| Wysokość |
4,65 m |
| Powierzchnia nośna |
45,06 m² |
| Masa | |
| Własna |
10869 kg |
| Startowa |
15513 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
1145 km/h |
| Zasięg |
965 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 4 działka 30 mm ADEN 4 bomby o masie po 454 kg lub 4 pociski kierowane powietrze-ziemia AGM-12 Bullpup lub powietrze-powietrze AIM-9 Sidewinder lub wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 76 mm lub bomba atomowa Red Beard | |
| Użytkownicy | |
| Wielka Brytania | |
.jpg)
Supermarine Scimitar – brytyjski odrzutowy poddźwiękowy pokładowy samolot myśliwsko-bombowy z lat 50. i 60., skonstruowany w wytwórni Supermarine.
Historia
Supermarine Scimitar wywodził się z serii kilku myśliwców pokładowych projektowanych przez firmę Supermarine po wojnie na zamówienie Royal Navy, które jednak nie były przez nią akceptowane (oznaczenia fabryczne Type 508, 529). Bezpośrednim protoplastą samolotu był Supermarine Type 525 o skośnych skrzydłach i usterzeniu w formie T, oblatany 27 kwietnia 1954. Podczas lotu testowego 5 lipca 1955, prototyp typu 525 wpadł w korkociąg i uległ katastrofie, zabijając pilota. Mimo to, lotnictwo marynarki uznało go za obiecującą konstrukcję i zamówiło 100 zmodyfikowanych samolotów bazujących na typie 525, oznaczonych N113. Samolot otrzymał nazwę Scimitar (sejmitar).
W toku dalszego rozwoju konstrukcji, powstał ulepszony projekt Supermarine Type 544, mający spełniać zadania myśliwsko-szturmowe na małych wysokościach, włącznie z przenoszeniem broni atomowej, według nowych wymagań Marynarki. Pierwszy prototyp samolotu N113 został oblatany 19 stycznia 1956, po czym zbudowano dwa następne. Od kwietnia prowadzono próby na pokładzie lotniskowca HMS „Ark Royal”. Dopiero jednak trzeci egzemplarz N113 (numer WW134), testowany od stycznia 1957 roku, z licznymi zmianami i wzmocnieniami w płatowcu, odpowiadał samolotom serii produkcyjnej. Pierwszego produkcyjnego Supermarine’a Scimitara F.1 oblatano 11 stycznia 1957 roku. Ostatecznie zbudowano 76 z zamówionych 100 samolotów, a zamówienie na pozostałe anulowano. Jedyną wersją produkcyjną była myśliwsko-szturmowa F.1 (F Mk.1). Scimitar był ostatnim modelem firmy Supermarine, który wszedł do produkcji. Był przy tym pierwszym z drugiej generacji pokładowych samolotów odrzutowych FAA.
Służba
W celu wdrożenia nowego samolotu, różniącego się znacznie pod względem charakterystyk od dotychczas używanych, sformowano szkolną eskadrę 700X FAA. Pierwsze Scimitary zostały tam dostarczone w sierpniu 1957, a badania nad ich użyciem prowadzono w eskadrze do maja 1958 roku.
Pierwszą operacyjną jednostką Scimitarów była 803. Eskadra Lotnictwa Morskiego (803 Naval Air Squadron) Fleet Air Arm, w 1960 roku zaokrętowana na lotniskowiec HMS „Victorious”. Podczas służby jednak samolot był prześladowany przez wypadki. Zaraz na początku służby na HMS „Victorious”, w wypadku przy lądowaniu na skutek awarii lin hamujących i niemożności wydostania się z tonącego samolotu, zginął dowódca 803. Eskadry. Scimitar był wówczas najcięższym i najszybszym brytyjskim samolotem pokładowym i spora liczba wypadków następowała przy lądowaniu, przy czym znaczenie miały tutaj też umiarkowane rozmiary brytyjskich lotniskowców. Część awarii powodowana była przez brak doświadczenia personelu marynarki wojennej w używaniu takiego zaawansowanego wówczas samolotu. Z ogólnej liczby 76 seryjnych Supermarine’ów Scimitarów wypadkom z różnych przyczyn uległo aż 39.
Scimitary nie brały bezpośrednio udziału w działaniach bojowych, chociaż uczestniczyły w operacjach prowadzonych w tym okresie przez marynarkę brytyjską, głównie na Bliskim Wschodzie. Samoloty z HMS „Victorious”, patrolując nad Zatoką Perską, wzięły udział w skutecznej demonstracji siły w obliczu groźby zajęcia Kuwejtu przez Irak w 1961 roku, do którego ostatecznie wówczas nie doszło.
Wraz z pojawieniem się stwarzającego mniej problemów i lepiej przystosowanego do ataków szturmowych z małej wysokości dzięki dwuosobowej załodze bombowca taktycznego Blackburn Buccaneer, Scimitary zostały wycofane z pierwszej linii. Początkowo były używane jako uzupełnienie i do tankowania w powietrzu pierwszej wersji Buccaneerów Mk.1 na HMS „Eagle”. Z ostatniej eskadry operacyjnej (803.) Scimitary wycofano w październiku 1966 roku. Od 1965 do końca 1970 roku wykorzystywała je do celów pomocniczych (np. kalibracji radarów) jednostka Fleet Requirements Unit (FRU / FRADU); pilotowane były przez cywilnych pilotów na zlecenie Marynarki.
Scimitary używane były na pięciu brytyjskich lotniskowcach w składzie czterech eskadr FAA oraz w szkolnych eskadrach 700X i 736 FAA:
- HMS „Victorious”
- 803. Eskadra, 1960-?
- HMS „Ark Royal”
- 800. Eskadra FAA, 1960-63
- 807. Eskadra FAA, 1960
- 803. Eskadra FAA, 1965-66
- HMS „Centaur”
- 807. Eskadra FAA, 1961-63
- HMS „Hermes”
- 804. Eskadra FAA, 1960-62
- 803. Eskadra FAA, 1962-64
- HMS „Eagle”
- 800. Eskadra FAA, klucz B, 1964-66 (do tankowania w locie)
Opis konstrukcji
Całkowicie metalowy jednomiejscowy średniopłat konstrukcji półskorupowej, ze skośnymi skrzydłami. Skrzydła składane do hangarowania do góry, w ok. 1/2 długości. Usterzenie klasyczne, stery wysokości płytowe. Kabina pilota blisko dziobu samolotu. Wloty powietrza do silników po bokach kadłuba, na wysokości kabiny. Dysze silników po bokach ogonowej części kadłuba, w około 2/3 długości. Podwozie samolotu trójpodporowe, chowane; podwozie główne chowane do skrzydeł; hak do lądowania pod częścią ogonową. Kabina hermetyzowana z fotelem wyrzucanym Martin-Baker 4C lub 4CS. Napęd: dwa silniki turboodrzutowe Rolls-Royce Avon Mk.202 o ciągu po 50 kN (5094 kg). Uzbrojenie stałe w postaci czterech działek 30 mm ADEN w dolnej części kadłuba, pod wlotami powietrza. Pod skrzydłami 4 węzły do podczepiania uzbrojenia lub dodatkowych zbiorników paliwa. Samolot nie był wyposażony w radar.
Scimitar dysponował wysokim stosunkiem ciągu do masy, jego prędkość wznoszenia i przyspieszenie piloci oceniali jako bardzo dobre. Bardzo dobra była również manewrowość na małych wysokościach przy dużej prędkości, pogarszała się powyżej 7600 m (25.000 stóp)[1].
Przypisy
- ↑ Richard Johnstone-Bryden, Britain’s greatest warship: HMS Ark Royal IV, Sutton Pub., 1999, ISBN 0-7509-1798-9 (ang.), s. 64, 89.
Linki zewnętrzne
- Supermarine Scimitar na stronie Thunder & Lightnings (ang.)
- Supermarine Scimitar