Województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)
| ||||
| 1513 – 1795 | ||||
| ||||
| Sentencja: Par putat esse nihil [1] | ||||
| Państwo | ||||
|---|---|---|---|---|
| Prowincja | ||||
| Data powstania |
1513 | |||
| Siedziba wojewody i sejmiku | ||||
| Wojewoda |
zobacz: wojewodowie podlascy | |||
| Popis |
pod Drohiczynem[2] | |||
| Populacja (1790 [3]) • liczba ludności |
| |||
| Podział administracyjny | ||||
| ||||
| Liczba reprezentantów | ||||
| ||||
| Położenie na mapie Rzeczypospolitej [[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]] | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
| 52°23′43,8000″N 22°39′28,4400″E/52,395500 22,657900 | ||||
Województwo podlaskie (łac. Palatinatus Podlachiae) – województwo I Rzeczypospolitej istniejące w latach 1513–1795 ze stolicą w Drohiczynie, część prowincji małopolskiej.
Historia
Utworzone zostało przez króla Zygmunta Starego 29 sierpnia 1513 poprzez podział województwa trockiego i do 1569 należało do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pomimo tego od 1516 roku na mocy przywileju królewskiego ziemie wchodzące w skład województwa były objęte prawem polskim. Stolicą był Drohiczyn. W 1566 roku odłączono od województwa ziemię kobryńską, brzeską i kamieniecką, które weszły w skład województwa brzeskolitewskiego. W tym samym roku utworzono urząd kasztelana podlaskiego. W dniu 5 marca 1569 roku na mocy unii lubelskiej przy aprobacie posłów podlaskich Sejm koronny przegłosował włączenie województwa podlaskiego do Korony Królestwa Polskiego[4].
Województwo podlaskie miało zagwarantowane prawem odbywanie pospolitego ruszenia wyprawą łanową[5].
Urzędy
Do senatu wprowadzało 2 senatorów większych: wojewodę i kasztelana podlaskich. Popis pospolitego ruszenia województwa odbywał się w Drohiczynie, który później uważano za stolicę województwa.
Ziemie
- ziemia drohicka - szlachta tej ziemi sejmiki odbywała w Drohiczynie, wybierając 2 posłów na sejm. Tam też był sąd grodzki. Sąd ziemski sprawowany był w Drohiczynie, Miedznej, Sokołowie Podlaskim, Mokobodach.
- ziemia mielnicka - szlachta tej ziemi sejmiki odbywała w Mielniku, gdzie wybierała 2 posłów na sejm. Tam też odbywały się sądy grodzkie i ziemskie.
- ziemia bielska - szlachta tej ziemi sejmiki odbywała w Bielsku Podlaskim, gdzie wybierała 2 posłów na sejm. Sądy odbywały się w tej ziemi nie w jej stolicy Bielsku lecz w Brańsku.
Właściwym dla niej sejmikiem generalnym był obradujący w Warszawie "generał" mazowiecki.
Wszystkie te ziemie wybierały w Drohiczynie na zmianę 2 deputatów do Trybunału Koronnego w Lublinie.
Herb
Herbem województwa były połączone 2 herby: polski i litewski - orzeł bez korony w polu czerwonym i Pogoń litewska.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 215.
- ↑ Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648-1772), Kraków 1889, s. 6.
- ↑ Tabela: Summaryusz Generalny wszelkich dochodów Rzeczypospolitey tak w Koronie iako i w Litwie z kalkulacyą mil kwadratowych, tak со do dymów, podatków, iako i ludzi, w: Dziennik rządowo-ekonomiczno handlowy. Zaymuiący różne Wiadomości, Rządowe, Handlowe, Ekonomiczne, Fabryczne, Kontraktowe na Dobra, Summy, i Produkta. Zajmujący 3 miesiące kwiecień may czerwiec 1790. R.5. T. II. Warszawa 1790.
- ↑ Volumina Legum T. II s. 77
- ↑ Zbigniew Hundert, Wojska zaciągnięte przez samorząd lokalny ziemi warszawskiej w latach 1671–1673, w: Almanach Warszawy, t. 9, 2015, s. 71.
