Zamach Gwardii Ludowej na kolumnę SA
52°13′47″N 21°00′42″E/52,229722 21,011667 Tablica pamiątkowa upamiętniająca zamach na budynku przy Alejach Ujazdowskich 6A | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce |
na rogu Alei Ujazdowskich i ulicy Wilczej w Warszawie |
| Data |
15 lipca 1943 |
| Liczba zabitych |
4 SA-manów |
| Liczba rannych |
ok. 20 SA-manów |
| Typ ataku |
zaatakowanie kolumny SA |
| Sprawca |
sekcja Sztabu Głównego Gwardii Ludowej PPR |
Położenie na mapie Warszawy  | |
| 52°13′47″N 21°00′42″E/52,229722 21,011667
| |
Zamach Gwardii Ludowej na kolumnę SA – zamach przeprowadzony 15 lipca 1943 na rogu Alei Ujazdowskich i ulicy Wilczej w Warszawie.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
11 lipca 1943 oddział bojowy Gwardii Ludowej pod dowództwem Henryka Sternhela „Gustawa” przeprowadzić miał dwa zamachy bombowe: na uroczystą zmianę warty wojsk lądowych Heer Wehrmachtu przed gmachem niemieckiej komendy garnizonu między placem Piłsudskiego a ulicą Krakowskie Przedmieście i (po raz drugi) na kawiarnię Café Club. Zamachy miały być zemstą za egzekucję dokonaną przez Niemców 24 czerwca 1943 w ruinach warszawskiego getta na grupie 200 osób. Pierwszy zamach nie doszedł do skutku, gdyż gwardziści idący od strony Krakowskiego Przedmieścia zboczyli z wytyczonej trasy i pogubili się. Zamach na kawiarnię zakończył się sukcesem.
Sternhel zadecydował o powtórzeniu zamachu na zmianę warty 15 lipca, łącząc go z zamachem na jeden z tramwajów Tylko dla Niemców, który planowano zaatakować granatami na placu Żelaznej Bramy (rzucono dwa granaty, które nie spowodowały większych szkód).
Zamach[edytuj | edytuj kod]
Gdy 15 lipca 1943 sekcja Romana Łączyńskiego, która miała dokonać zamachu na zmianę warty, stawiła się przed budynkiem komendy garnizonu, stwierdzono, że miejsce jest otoczone drutem kolczastym, a wokół niego krążą podejrzani ludzie. Wobec obawy, że zamach został „wsypany”, Henryk Sternhel zrezygnował z jego przeprowadzenia i postanowił, że gwardziści zaatakują kolumnę Sturmabteilung (SA) maszerującą z rozwiniętym sztandarem ulicą Krakowskie Przedmieście od strony placu Zamkowego, którą poprzedzała orkiestra[1]. Na rogu Alej Ujazdowskich i ulicy Wilczej na czoło kolumny i na jej koniec Łączyński i Leon Rycharski rzucili dwie wiązki granatów, w wyniku czego (według GL) zabito 4 i zraniono około 20 Niemców.
Łączyńskiemu udało się uciec, natomiast Rycharski raniony przez Niemców w pościgu, został ujęty.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W południe 15 lipca 1943 odbyła się w Domu Niemieckim (Prezydium Rady Ministrów przy Krakowskim Przedmieściu) uroczystość żałobna ku czci zabitego 11 lipca esesmana Arno Imchofa. Zaatakowano wracający z uroczystości oddział SA, w skład którego wchodził pluton muzyczny i orkiestra.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Strzembosz, Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1944, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 326–328, ISBN 83-06-00717-4, OCLC 69510352.
