Święci i błogosławieni zwierzchnicy Kościoła katolickiego
Święci i błogosławieni papieże – biskupi Rzymu uznawani za świętych lub błogosławionych przez Kościół katolicki, lub Cerkiew prawosławną.
Za świętych uznaje się pierwszych 52 papieży: od pierwszego, Piotra Apostoła do Feliksa IV (526-530), z wyjątkiem Liberiusza (poza Kościołem wschodnim) (352-366) i Anastazego II (496-498)[1]. Jednocześnie wszyscy papieże, którzy zasiadali na tronie Piotrowym do czasu wydania w 313 przez cesarza Konstantyna edyktu mediolańskiego (kładącego kres prześladowaniom chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim) są uznawani za męczenników[1]. Chociaż nie wszyscy z nich rzeczywiście zginęli za wiarę, to jednak tradycja tak stanowi – w sumie 31 papieży, z których ostatnim był św. Euzebiusz (309), który kierował Kościołem zaledwie 4 miesiące i zmarł na wygnaniu na Sycylii[1].
Kolejnymi wyniesionymi do chwały ołtarzy, byli: św. Agapit (535-536) i jego bezpośredni następca św. Sylweriusz (536-537). Do końca pierwszego tysiąclecia jeszcze 20 innych biskupów Rzymu zostało wyniesionych na ołtarze (od 1234 sformułowano kult, jako beatyfikację i kanonizację); ostatnim był św. Hadrian III (884-885)[1]. Świętymi z tego okresu zostali m.in. Grzegorz I (590-604), Marcin I (649-655), męczennik, uprowadzony z Rzymu na rozkaz cesarza wschodniego Konstansa, zamęczony w Chersonezie na Krymie i św. Mikołaj I Wielki (858-867)[1].
W drugim tysiącleciu zaczęto wypracowywać coraz bardziej rygorystyczne i sztywne zasady uznawania za świętych. Po wprowadzeniu w XVII w. obowiązujących do dziś dwóch etapów tej procedury: beatyfikacji i kanonizacji, liczba papieży wyniesionych na ołtarze znacznie zmalała[1]. Pierwszym biskupem Rzymu, ogłoszonym świętym w II tysiącleciu, był Leon IX (1049-1054), po nim Grzegorz VII (1073-1085) ale na następnego trzeba było czekać do końca XIII w. Został nim Celestyn V (1294), pierwszy papież, który ustąpił z urzędu. Do końca drugiego tysiąclecia kanonizowano ponadto dwóch papieży: Piusa V (1566-1572), reformatora Kurii Rzymskiej i głównego realizatora soboru trydenckiego oraz Piusa X (1903-1914)[1].
W tym czasie było jeszcze kilku innych papieży, których uznano za błogosławionych. Są to: Wiktor III (1086-1087), Urban II (1088-1099), Eugeniusz III (1145-1153), Grzegorz X (1271-1276), Innocenty V (1276), Benedykt XI (1303-1304), Urban V (1362-1370)[1].
W XX wieku świętym został ogłoszony Pius X (1903-1914), a błogosławionymi: Innocenty XI (1676-1689), Pius IX (1846-1878) i Jan XXIII (1958-1963). Dwóch ostatnich beatyfikacji dokonał Jan Paweł II, 3 września 2000. Sam Jan Paweł II został wyniesiony na ołtarze 1 maja 2011 przez Benedykta XVI[1]. 27 kwietnia 2014 Franciszek kanonizował w Rzymie Jana XXIII i Jana Pawła II, zaś 19 października beatyfikował Pawła VI[2][3]. Ten sam papież 14 października 2018 dokonał również kanonizacji Pawła VI[4]. W grudniu 2021 Watykan poinformował o beatyfikacji papieża Jana Pawła I, która ma się odbyć we wrześniu 2022[5].
Lista błogosławionych i świętych papieży[edytuj | edytuj kod]
Jak dotąd 91 biskupów Rzymu zostało beatyfikowanych lub kanonizowanych. Wśród nich jest 71 uznanych za świętych bez formalnej kanonizacji, 17 świętych jest czczonych w Kościele prawosławnym, 3 kanonizowanych i beatyfikowanych przez zatwierdzenie kultu, 2 kanonizowanych bez uprzedniej beatyfikacji zaś 1 kanonizowany bez zatwierdzenia cudu.
- Osobne artykuły:
Lp. | Papież | Pontyfikat | Wyniesieni na ołtarze | ||
Beatyfikacja | Kanonizacja | ||||
1. | Piotr[a] | ![]() |
30/33-64/67 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
2. | Linus[b] | ![]() |
64/67-79 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
3. | Anaklet | ![]() |
80-92 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
4. | Klemens I[c] | ![]() |
92-99 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
5. | Ewaryst | ![]() |
99-108 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
6. | Aleksander I[d] | ![]() |
108 lub 109-116 lub 119 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
7. | Sykstus I | ![]() |
117 lub 119-126 lub 128 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
8. | Telesfor[e] | 127 lub 128-137 lub 138 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
9. | Hygin | ![]() |
138-142 lub 149 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
10. | Pius I | ![]() |
/142 lub 146-157 lub 161 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
11. | Anicet | ![]() |
150 lub 157-153 lub 168 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
12. | Soter | ![]() |
162 lub 168-170 lub 177 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
13. | Eleuter | ![]() |
171 lub 177-185 lub 193 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
14. | Wiktor I | ![]() |
186 lub 189-197 lub 201 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
15. | Zefiryn | ![]() |
198-217 lub 218 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
16. | Kalikst I | ![]() |
218-222 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
17. | Urban I | ![]() |
222-230 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
18. | Poncjan | ![]() |
230-235 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
19. | Anter | ![]() |
235-236 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
20. | Fabian[f] | ![]() |
236-250 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
21. | Korneliusz | ![]() |
251-253 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
22. | Lucjusz I | ![]() |
253-254 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
23. | Stefan I | ![]() |
254-257 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
24. | Sykstus II | ![]() |
257-258 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
25. | Dionizy | ![]() |
259-268 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
26. | Feliks I | ![]() |
269-274 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
27. | Eutychian | ![]() |
275-283 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
28. | Kajus | ![]() |
283-96 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
29. | Marcelin | ![]() |
296-304 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
30. | Marceli I | ![]() |
308-09/306-09 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
31. | Euzebiusz | ![]() |
309 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
32. | Milcjades | ![]() |
311-14 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
33. | Sylwester I[g] | ![]() |
314-35 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
34. | Marek | ![]() |
336 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
35. | Juliusz I | ![]() |
337-352 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
36. | Liberiusz[h] | ![]() |
352-366 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
37. | Damazy I | ![]() |
366-384 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
38. | Syrycjusz I | ![]() |
384-399 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
39. | Anastazy I | ![]() |
399-401 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
40. | Innocenty I | ![]() |
401-417 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
41. | Zozym | ![]() |
417-418 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
42. | Bonifacy I | ![]() |
418-422 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
43. | Celestyn I[i] | ![]() |
422-432 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
44. | Sykstus III | ![]() |
432-440 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
45. | Leon I[j] | ![]() |
440-461 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
46. | Hilary | ![]() |
461-468 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
47. | Symplicjusz | ![]() |
468-483 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
48. | Feliks III | ![]() |
483-492 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
49. | Gelazjusz I | ![]() |
492-496 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
50. | Symmach | ![]() |
498-514 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
51. | Hormizdas | ![]() |
514-523 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
52. | Jan I | ![]() |
523-526 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
53. | Feliks IV | ![]() |
526-530 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
54. | Agapit[k] | ![]() |
535-536 | kanonizowany przez zatwierdzenie kultu | |
55. | Sylweriusz | ![]() |
536-537 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
56. | Grzegorz I[l] | ![]() |
590-604 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
57. | Adeodat I | ![]() |
615-618 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
58. | Marcin I[m] | ![]() |
649-655 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
59. | Eugeniusz I | ![]() |
654-657 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
60. | Witalian | ![]() |
657-672 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
61. | Agaton[n] | ![]() |
678-681 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
62. | Leon II | ![]() |
682-683 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
63. | Benedykt II | ![]() |
684-685 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
64. | Sergiusz I | ![]() |
687-701 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
65. | Grzegorz II | ![]() |
715-731 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
66. | Grzegorz III | ![]() |
731-741 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
67. | Zachariasz[o] | ![]() |
741-752 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
68. | Paweł I | ![]() |
757-767 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
69. | Leon III | ![]() |
795-816 | kanonizowany w 1693 przez Klemensa X | |
70. | Paschalis I | ![]() |
817-824 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
71. | Leon IV | ![]() |
847-855 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
72. | Mikołaj I Wielki | ![]() |
858-867 | 8 lipca 1883 przez Leona XIII[p] | |
73. | Hadrian III | ![]() |
884-885 | 2 czerwca 1891 przez Leona XIII[p] | |
74. | Leon IX | ![]() |
1049-1054 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | |
75. | Grzegorz VII | ![]() |
1073-1085 | 1584 przez Grzegorza XIII |
1606 przez Pawła V |
76. | Wiktor III | ![]() |
1086-1087 | 23 lipca 1887 przez Leona XIII[q] |
|
77. | Urban II | ![]() |
1088-1099 | 14 lipca 1881 przez Leona XIII[q] |
|
78. | Eugeniusz III | ![]() |
1145-1153 | 28 grudnia 1872 przez Piusa IX[q] |
|
79. | Grzegorz X | ![]() |
1271-1276 | 1713 przez Klemensa XI |
|
80. | Innocenty V | ![]() |
1276 | 1898 przez Leona XIII |
|
81. | Celestyn V | ![]() |
1294 | 1313 przez Klemensa V[r] | |
82. | Benedykt XI | ![]() |
1303-1304 | 24 kwietnia 1736 przez Klemensa XII |
|
83. | Urban V | ![]() |
1362-1370 | 10 marca 1870 przez Piusa IX |
|
84. | Pius V[s] | ![]() |
1566-1572 | 27 kwietnia 1672 przez Klemensa X |
22 maja 1712 przez Klemensa XI |
85. | Innocenty XI | ![]() |
1676-1689 | 7 października 1956 przez Piusa XII |
|
86. | Pius IX | ![]() |
1846-1878 | 3 września 2000 przez Jana Pawła II |
|
87. | Pius X | ![]() |
1903-1914 | 3 czerwca 1951 przez Piusa XII |
29 maja 1954 przez Piusa XII |
88. | Jan XXIII | ![]() |
1958-1963 | 3 września 2000 przez Jana Pawła II |
27 kwietnia 2014 przez Franciszka[t] |
89. | Paweł VI | ![]() |
1963-1978 | 19 października 2014 przez Franciszka |
14 października 2018 przez Franciszka |
90. | Jan Paweł II | ![]() |
1978-2005 | 1 maja 2011 przez Benedykta XVI |
27 kwietnia 2014 przez Franciszka |
Procesy beatyfikacyjne w toku[edytuj | edytuj kod]
Obecnie trwają procesy beatyfikacyjne następujących papieży:
Papież | Pontyfikat | Opis | Źródło | |
Benedykt XIII | ![]() |
1724-1730 | (Vincenzo Maria Orsini, 1650–1730) – ciągnący się od 1755, dwukrotnie przerywany proces beatyfikacyjny został wznowiony 17 stycznia 2004 | [21] |
Pius VII | ![]() |
1800-1823 | (Gregorio Barnaba Chiaramonti, 1742–1823) – proces beatyfikacyjny w diecezji Savona-Noli został otwarty 15 sierpnia 2007 za zgodą papieża Benedykta XVI | [22] |
Pius XII | ![]() |
1939-1958 | (Eugenio Pacelli, 1876–1939) – proces beatyfikacyjny otwarty 18 listopada 1965 przez papieża Pawła VI. 19 grudnia 2009 papież Benedykt XVI ogłosił dekret o "heroiczności cnót" | [23][24] |
Jan Paweł I | ![]() |
1978 | (Albino Luciani, 1912–1978) – proces beatyfikacyjny otwarty 17 czerwca 2003 przez papieża Jana Pawła II. 17 października 2012 do tejże Kongregacji zostało przekazane tzw. positio, czyli zbiór dokumentów mających na celu wykazanie heroiczności cnót kandydata na ołtarze. Postulator procesu, biskup Enrico dal Covolo stwierdził, że badany jest także, wytypowany do beatyfikacji, cud, mający nastąpić za wstawiennictwem Jana Pawła I. 8 listopada 2017 papież Franciszek zatwierdził dekret o heroiczności jego cnót, zaś 13 października 2021 podpisał dekret uznający ten cud, co otwiera drogę do beatyfikacji Lucianiego. | [25][26][27][28][29] |
Święci antypapieże[edytuj | edytuj kod]
Jedynym antypapieżem, który ostatecznie pojednał się z Kościołem Rzymskim, a później został uznany za świętego (w Kościele katolickim i Cerkwi prawosławnej) jest Hipolit Rzymski[30] (antypapież w latach 217–235).
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[6].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[7].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[8].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[9].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[10].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[11].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[12].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[13].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[14].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[15].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[16].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[17].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[18].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[19].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[20].
- ↑ a b kanonizowany przez zatwierdzenie kultu
- ↑ a b c beatyfikowany przez zatwierdzenie kultu
- ↑ Kanonizowany bez uprzedniej beatyfikacji.
- ↑ pierwszy papież, ogłoszony błogosławionym przed tym jak został kanonizowany.
- ↑ kanonizowany bez zatwierdzenia cudu
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i 90 świętych papieży (pol.). wiara.pl, 2013-09-30. [dostęp 2015-02-01].
- ↑ Jan XXIII i Jan Paweł II świętymi. Papież Franciszek: byli mężni (pol.). TVP Info.
- ↑ Franciszek beatyfikował Pawła VI. Na mszy nie zabrakło Benedykta XVI (pol.). TVP Info.
- ↑ Papież Paweł VI ogłoszony świętym. onet.pl. [dostęp 2018-10-14].
- ↑ Beatyfikacja papieża Jana Pawła I – 4 września 2022. niedziela.pl, 20 lutego 2022. [dostęp 2021-12-23].
- ↑ 29 Ιουνίου (gr.). ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10].
- ↑ 5 Νοεμβρίου (gr.). ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10].
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 13. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ 16 Μαρτίου (gr.). ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10].
- ↑ Richard McBrien: Leksykon papieży. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 36. ISBN 83-7311-764-4.
- ↑ 5 Αυγούστου (gr.). ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10].
- ↑ 2 Ιανουαρίου (gr.). ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10].
- ↑ Święty tylko w Cerkwi prawosławnej i Kościele koptyjskim por. 27 Αυγούστου (gr.). H ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2016-04-07].; The Departure of St. Leparius, Bishop of Rome (ang.). Coptic Orthodox Church Network. [dostęp 2014-11-09].
- ↑ 8 Απριλίου (gr.). ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10].
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 44. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 57. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ 12 Μαρτίου (gr.). ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10].
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 75. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 78. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ Richard McBrien: Leksykon papieży. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 91. ISBN 83-7311-764-4.
- ↑ Salvador Miranda: Orisni, Vincenzo Maria (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25].
- ↑ Salvador Miranda: Chiaramonti, Gregorio Barnaba (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25].
- ↑ Salvador Miranda: Pacelli, Eugenio (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25].
- ↑ Franciszek zamierza kanonizować także Piusa XII? (pol.). Katolicka Agencja Informacyjna. [dostęp 2013-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)].
- ↑ Salvador Miranda: Luciani, Albino (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25].
- ↑ Pomyślny przebieg procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła I (pol.). Katolicka Agencja Informacyjna. [dostęp 2015-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-30)].
- ↑ Promulgazione di Decreti della Congregazione delle Cause dei Santi, 9.11.2017 (wł.). vatican.va, 2017-11-09. [dostęp 2017-11-09].
- ↑ Promulgazione di Decreti della Congregazione delle Cause dei Santi, 13.10.2021. press.vatican.va. [dostęp 2021-10-13].
- ↑ Bratanica Jana Pawła I: wujek był świętym już za życia. vaticannews.va. [dostęp 2021-10-13].
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 20. ISBN 83-7014-248-6.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jedna trzecia papieży wyniesiona na ołtarze. Deon.pl, 2014-10-19. [dostęp 2015-01-17].
- Prawie jedna trzecia papieży została wyniesiona na ołtarze. ekai.pl, 2014-10-20. [dostęp 2015-07-04].