Święta (województwo zachodniopomorskie)
53°33′28″N 14°37′47″E/53,557778 14,629722| wieś | |
 Lapidarium w Świętej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2009) |
308 |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
72-113[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGL |
| SIMC |
0775570 |
Położenie na mapie gminy Goleniów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego  | |
| 53°33′28″N 14°37′47″E/53,557778 14,629722[1]
| |
Święta (do 1945 niem. Langenberg) – wieś[3] w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Goleniów.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś, ostatnia miejscowość przy drodze wojewódzkiej nr 113, położona bezpośrednio na prawym brzegu Odry (Domiąży), naprzeciw Polic, w Dolinie Dolnej Odry, ok. 16 km na zachód od Goleniowa. Na zachód od wsi zlokalizowana jest wyspa Krampa. Okoliczne miejscowości: Inoujście, Bolesławice, Kamieniska, Police.
Zabudowa i forma[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Początkowo (do przełomu XIX i XX wieku) wieś miała formę niedługiej ulicówki leżącej na osi wschód-zachód. W początkach XX wieku układ ten uległ zaburzeniom. Dominującymi elementami zabudowy były gospodarstwa dwubudynkowe, ściśle do siebie przyległe. We wsi funkcjonował folwark, kopalnia torfu, przystań dla barek i kompleks magazynowy przy niej[4]. Zabudowa blokowa pochodzi z okresu PRL, wieś popegeerowska. Nad Odrą zachowały się resztki przystani promowej (przeprawa do Barda) oraz dwór z początków XX wieku i resztki zabudowy folwarcznej.
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
W pobliżu wsi, na terenach bagiennych i leśnych (na północ), w okolicach nieistniejącej wsi Raduń założono rezerwat "Uroczysko Święta", florystyczny, którego celem jest ochrona drzew liściastych, wiciokrzewu pomorskiego, długosza królewskiego i woskownicy europejskiej. Rezerwat położony jest na terenach depresyjnych, zalewowych. Nieopodal znajdują się również duże sztuczne zbiorniki wodne, wykorzystywane przez wędkarzy. We wsi znajduje się również leśniczówka Czarna Łąka.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka pochodzi z 1754 roku, wtedy Święta była własnością Szczecina, a następnie prywatną własnością wielu posiadaczy ziemskich (Schwank, Marquardt, Camp, Kickebusch). Przed II wojną światową Święta należała do Dominium Langenberg G.m.b.H. Znajdowała się tutaj przystań dla barek, folwark i dwór z parkiem, fabryka torfu, cmentarz, a przy porcie zespół budynków magazynowych[4].
W latach 1946–1998 miejscowość położona była w województwie szczecińskim.
W 2013 roku w Świętej utworzone zostało lapidarium, w którym umieszczono niemieckie nagrobki pochodzące z cmentarzy nieistniejących już okolicznych miejscowości (Inoujście, Jedliny, Kiełpinica, Raduń)[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138162
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1288 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Dz.U. z 2008 r. nr 234, poz. 1586, s. 13448
- ↑ a b tablica informacyjna in situ
- ↑ Lapidarium w Świętej - 15.06.2013. bialygrosz.goleniow.pl. [dostęp 2016-04-16].
- Siedziba gminy: Goleniów
