Białuń (powiat goleniowski)
53°36′41″N 14°51′02″E/53,611389 14,850556| wieś | |
.jpg) Stacja kolejowa w Białuniu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Białuń[2] |
| Wysokość |
27 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
746[3] |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
72-100[4] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGL |
| SIMC |
0775149 |
Położenie na mapie gminy Goleniów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego  | |
| 53°36′41″N 14°51′02″E/53,611389 14,850556[1]
| |
Białuń (niem. Gollnowshagen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Goleniów[5].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego. W roku 2009 miejscowość liczyła 388 mieszkańców.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Wieś leży ok. 6,5 km na północ od Goleniowa, na Równinie Goleniowskiej, na skraju Puszczy Goleniowskiej, przy drodze łączącej Żółwią Błoć z Miękowem oraz linii kolejowej nr 401 (Szczecin – Świnoujście).
Historia wsi[edytuj | edytuj kod]
Znaleziska archeologiczne na pobliskim wzgórzu potwierdzają istnienie na tym obszarze osad z okresu neolitu ludności kultury pucharów lejkowatych oraz kultury ceramiki sznurowej. Na południowym krańcu wsi odnaleziono przed wojną miecz z epoki brązu. Pierwsze wzmianki o tych terenach pochodzą z średniowiecza, z roku 1309, z dokumentu nadanego przez Ottona I dla miasta Goleniów, w którym daruje miastu dwie wsie: Miękowo (Monkendorp) oraz Smedeberg. Ta ostatnia wieś już nie istnieje i nie wiadomo dokładnie, gdzie się znajdowała. Przypuszczalnie są to tereny dzisiejszego Białunia. Nie ulega jednak wątpliwości, że tereny te należały w epoce średniowiecza i nowożytności do miasta Goleniowa. Reformy uwłaszczeniowe w Prusach na początku XIX wieku przyniosły miastu tereny od wsi Żółwia Błoć, na których wydzielono 26 działek kolonizacyjnych i w roku 1828 założono Białuń. Powstał on na planie rzędówki z elementami ulicówki. Obecnie osadnictwo na terenie wsi ma charakter rozproszony. W 1872 roku wieś zamieszkiwało ok. 440 osób. Znajdowało się tutaj ok. 30 gospodarstw, wiatrak, wyrobisko piasku i różne zakłady rzemieślnicze. W 1892 roku wieś uzyskała połączenie kolejowe z Goleniowem i Kamieniem Pomorskim.
Białuń to wieś rolniczo-mieszkalna. Zabudowę w Białuniu stanowią w większości domy nowe i tylko kilka domów w Białuniu pochodzi z końca XIX i początku XX wieku (domy murowane i ryglowe). Do starszych budynków w Białuniu zalicza się dworzec kolejowy z końca XIX wieku. Po II wojnie światowej znajdowała się w Białuniu jednostka wojskowa (obecnie zlikwidowana), po której zostały budynki koszar, przerobione na domy. Obecnie w Białuniu notuje się duży przyrost liczby nowych domów[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół kamienno-ceglany z ok. 1500, przesłonięty na początku XX w. drewnianą dzwonnicą[7].
Oświata[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajduje się szkoła podstawowa im. Marka Kotańskiego.
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajduje się stacja kolejowa linii kolejowej nr 401.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4910
- ↑ Wykaz sołectw Gminy Goleniów
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 27 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Historia. „UMiG”. Goleniów.
- ↑ Piotr Skurzyński, "Pomorze", Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2007 s. 82 ISBN 978-83-7495-133-3
- Siedziba gminy: Goleniów
