Antoni Kroh

Antoni Kroh

Antoni Kroh (ur. 16 sierpnia 1942 w Warszawie) – polski pisarz, etnograf, historyk kultury, publicysta, tłumacz i kurator wystaw poświęconych kulturze ludowej Karpat Polskich oraz historii XX wieku.

Dzieciństwo spędził między Warszawą a Podhalem, szkołę podstawową ukończył w Bukowinie Tatrzańskiej. Absolwent XI Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja w Warszawie (1961). Studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, magister etnografii (1967). Pracownik Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem (I 1967 – IX 1970), Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego – CPLiA w Warszawie (VII 1971 – XI 1971), Instytutu Sztuki PAN w Warszawie (VII 1972 – VII 1973), Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu (I 1974 – IX 1980), redakcji regionalnego tygodnika „Dunajec” (IX 1980 – XI 1981), ponownie w Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu (II 1982 – VI 1984) i w Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Nowym Sączu (kierownik Sądeckiej Oficyny Wydawniczej (XII 1993 – III 1997). Organizator konkursów rzeźby i kowalstwa ludowego Karpat Polskich (1972, 1975, 1978). Członek Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich, wykładowca Collegium Civitas w Warszawie. Przewodnik warszawski (uprawnienia 1960), beskidzki (1968), tatrzański (1970). Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (2023).

Autor tekstów w następujących periodykach: „Wierchy”, „Rocznik Sądecki”, „Miesięcznik Literacki”, „Kultura”, „Dunajec”, „Polish Art Studies”, „Pamiętnik Słowiański”, „Dějiny a současnost”, „Twórczość”, „Polski Region Pieniny”, „Rocznik Bocheński”, „Sądeczanin” i in. Długoletni współpracownik kwartalnika „ Konteksty. Polska Sztuka Ludowa. Antropologia kultury - etnografia - sztuka”, wydawanego przez Instytut Sztuki PAN.

Książki

Prace własne

Antoni Kroh „O Szwejku i o nas” 1992

• Współczesna rzeźba ludowa Karpat Polskich (1979), ISBN 83-04-00153-5
• Piękne odpoczywanie (cmentarze wojenne Beskidu Niskiego), (1991)
• O Szwejku i o nas (1992), ISBN 83-85753-00-1
• Sklep potrzeb kulturalnych (2000), ISBN 83-7255-331-9
• Sądecki rodowód Władysława Hasiora (z Ireną Styczyńską) (2001), ISBN 83-85753-34-6
• Tatry i Podhale w serii „A to Polska właśnie” (2002), ISBN 83-7023-936-6
• O Szwejku i o nas (wyd. II 2002), ISBN 83-7255-730-6
• Łemkowszczyzna, The Lemko Land (z Piotrem Droździkiem) (2006), ISBN 978-83-89747-41-9
• Praga. Przewodnik (2007), ISBN 978-83-89188-62-5
• Starorzecza (2010), ISBN 978-83-244-0127-7
• Sklep potrzeb kulturalnych po remoncie (2013), ISBN 978-83-7779-437-1
• Wesołego Alleluja Polsko Ludowa czyli o pogmatwanych dziejach chłopskiej kultury plastycznej na ziemiach polskich (2014), ISBN 978-83-244-0383-7
• Za tamtą górą. Wspomnienia łemkowskie (2016), ISBN 978-83-244-0449-0
• Sklep potrzeb kulturalnych po remoncie (2017), ISBN 978-83-7779-152-3
• Fenomen paszyński (z Piotrem Droździkiem) (2018), ISBN 978-83-60900-47-5
• Z polskiego na nasze, czyli prywatny leksykon współczesnej polszczyzny (z Barbarą Magierową) (2019), ISBN 978-83-244-0490-2
• Powrót na Sądecczyznę (2019), ISBN 978-83-951742-1-6
• To jest zjawisko i na to nie ma rady. Narysowała Barbara Magierowa (2022), ISBN 978-83-244-1112-2
• Anioł śmierci z kilku stron (2023), ISBN 978-83-244-1143-6

Tłumaczenia

Barbara Magierowa, Antoni Kroh „Z polskiego na nasze czyli prywatny leksykon współczesnej polszczyzny” 2019

• Vladimír Neff, Królowe nie mają nóg (1976) – z j. czeskiego
• Ján Lenčo, Egipcjanka Nitokris (1978) – z j. słowackiego
• Jan Ryska, Dziennik pokładowy czyli O przygodach Buddy, Fai i Szeryfa (1978) – z j. czeskiego
• Josef Toman, Miroslava Tomanova, Sokrates (1980) – z j. czeskiego
• Stanislav Rudolf, Grubaska czyli Kości zostały rzucone (1982), ISBN 83-207-0346-8 – z j. czeskiego
• Jozef Cíger-Hronský, Magdalena (1983), ISBN 83-07-00770-4 – z j. słowackiego
• Štefan Žáry, Uśmiechnięta dolina (1983), ISBN 83-205-3481-X – z j. słowackiego
• Radko Pytlík, Nasz przyjaciel Haszek, (1984), ISBN 83-06-01095-7 – z j. czeskiego
• Ladislav Paule, Pejzaż fotograficzny (1984), ISBN 83-221-0204-6 – z j. słowackiego
• Karel Poláček, Zaczarowana szynka. Humoreski i felietony (1984), ISBN 83-08-01289-2 – z j. czeskiego
• Karel Konrád, Nauki dla nieśmiałych kochanków (1985), ISBN 83-07-01235-X – z j. czeskiego
• Zdeněk Váňa, Świat dawnych Słowian (1985), ISBN 83-06-01126-0 – z j. czeskiego
• Jaroslav Hašek, Myśli. Wstęp, wybór (1985) – z jęz. czeskiego
• Euglen Ketterl, Cesarska rodzina (1987) – z jęz. czeskiego
• Eugen Ketterl, Wspomnienia kamerdynera cesarza Franciszka Józefa I (1990) – z j. czeskiego
• Lubomír Tomek, Mary Peson w szponach gangsterów (1990), ISBN 83-07-01999-0 – z j. czeskiego
• Jaroslav Hašek, Losy dobrego żołnierza Szwejka czasu wojny światowej (2009) – z j. czeskiego; wydanie pt. Przygody dobrego wojaka Szwejka czasu wojny światowej, wstęp i opracowanie Jacek Baluch, „Biblioteka Narodowa”, nr 261, seria II (2017), ISBN 978-83-65588-29-6 – z j. czeskiego
• Jiří Žáček, Adolf Born, Bajki Ezopa (2015), ISBN 978-83-8008-252-6 – z j. słowackiego

Opracowania, wydania z rękopisu, redakcje, przygotowania do druku

Antoni Kroh „To jest zjawisko, i na to nie ma rady” 2022

• Lucjan Lipiński, Wycieczka w Tatry 1860 r., redakcja (1985)
• Andrzej Skupień Florek, Biały Dunajec moja wieś rodzinna, redakcja (1985)
• Ryszard Aleksander, Dzieje kultury fizycznej i turystyki w Nowym Sączu, redakcja (1994), ISBN 83-901495-0-8
• Dobiesław Dudek, Działalność wojskowa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” przed I wojną światową, redakcja (1994), ISBN 83-85753-15-X
• Ziemia Biecka. Lud polski w powiatach gorlickim i grybowskim. Praca zbiorowa pod redakcją Seweryna Udzieli napisana w latach 1889-1895, wydana z rękopisu, redakcja (1994), ISBN 83-85753-05-2
• Roman Chomiak, Nasz łemkowski los – przekład fragmentów łemkowskich, redakcja (1995), ISBN 83-85753-06-0
• Mamko, kup mi knyżku. Antologia łemkowskiej poezji dla dzieci, książka w jęz. łemkowskim, redakcja (1995), ISBN 83-85753-30-3
• Wiktor Bazielich, Starosądeckie domy rynkowe i ich dawniejsi właściciele, redakcja (1996), ISBN 83-85753-07-9
• Krystyna Kwaśniewicz, Zwyczaje doroczne górali podhalańskich wczoraj i dziś, redakcja (1966), ISBN 83-85753-56-7
• Kazimierz Golachowski, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Nowym Sączu 1887-1937, wydanie II poprawione, z posłowiem Józefa Bieńka, redakcja (1997), ISBN 83-85753-25-7
• Tadeusz Łopatkiewicz, Z Lendaku i Maniów. Chłopskie listy z końca XIX wieku (1997), ISBN 83-906236-1-7
• Andrzej Piecuch, Nad Sękówką, redakcja (1998), ISBN 83-904474-2-8
• Spisz – wielokulturowe dziedzictwo, redakcja (2000), ISBN 83-904749-0-5
• Konstanty Słotwiński – Katechizm poddanych galicyjskich o prawach i powinnościach ich względem Rządu, Dworu i samych siebie. Przez Konstantego Leliwa Słotwińskiego, Przełożonego Zakładu nar. im. Ossolińskich, Pana w Głobikowy, Komisarza niegdyś cyrkułowego, Członka Towarzystwa naukowego w Krakowie, przygotowanie do druku tekstu z 1832 roku, redakcja (2004), ISBN 83-87553-91-3

Wystawy

Antoni Kroh „Anioł śmierci z kilku stron” 2023

• 1972 – Współczesna rzeźba ludowa Karpat Polskich (po I konkursie), Nowy Sącz
• 1973 – Współczesna sztuka ludowa Podhala, Spisza, Orawy i Pienin (pokonkursowa), Nowy Targ
• 1975 – Współczesna rzeźba ludowa Karpat Polskich (po II konkursie), Nowy Sącz
• 1978 – Współczesna rzeźba ludowa Karpat Polskich (po III konkursie), Nowy Sącz
• 1979 – Współczesne ludowe kowalstwo Karpat Polskich (pokonkursowa), Nowy Sącz
• 1984 – Łemkowie, w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu (pierwsza prezentacja problematyki łemkowskiej od czasu drugiej wojny światowej, znaczny odzew społeczny), wraz z Barbarą Magierową
• 1992 – Duchy epoki czyli pierwsza wojna światowa trwa do dziś, w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu, wraz z Barbarą Magierową
• 1993 – Duchy epoki czyli pierwsza wojna światowa trwa do dziś, w Muzeum Niepodległości w Warszawie, wraz z Barbarą Magierową
• 1994 – Tradycje sokolstwa polskiego, Nowy Sącz, wraz z Barbarą Magierową
• 1995 – Stała ekspozycja Muzeum Regionalnego PTTK w Gorlicach, wraz z Barbarą Magierową i Leszkiem Brzozowskim
• 1998-2000 – Spisz, Ośrodek „Pogranicze” w Sejnach, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, muzea w Lewoczy, Kieżmarku, Starej Lubowli i Bochni, Polski Ośrodek Kulturalnym w Bratysławie, wraz z Barbarą Magierową.

Nagrody

• 1980 – Nagroda Twórców i Działaczy Kultury „Sądecka Kuźnica” oraz Nowosądeckiego Magazynu Ilustrowanego „Dunajec” za Współczesną rzeźbę ludową Karpat Polskich
• 1984 – Nagroda Ministerstwa Kultury za wystawę Łemkowie
• 2002 – Nagroda Wydawców „Złote Pióro Fredry” Wrocław za książkę O Szwejku i o nas, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2002
• 2003 – Nagroda Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych „Książka Zimy 2002/2003 dla autora książki O Szwejku i o nas, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2002 za wytrwałe budowanie Rzeczypospolitej polsko-czeskiej ze stolicą w Budziejowicach
• 2010 – Dyplom Warszawskiej Premiery Literackiej za książkę Starorzecza. Książka Września 2010
• 2011 – Honorowy Członek Przemyskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Dobrego Wojaka Szwejka, Przemyśl 2011
• 2014 - Nagroda im. ks. Prof. Bolesława Kumora w kategorii „Sądecki autor”
• 2014 - Nagroda im. Romana Reinfussa za „szczególne osiągnięcia w dziedzinie zachowania lokalnej tożsamości kulturowej w Małopolsce”
• 2015 – Medal Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego za pomoc i współpracę
• 2015 - Nagroda miesięcznika „Znak” i „Hestii” im. ks. Józefa Tischnera
• 2015 – Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2015 – Odznaka Honorowa Województwa Małopolskiego – Krzyż Małopolski
• 2020 – Nagroda im. ks. Prof. Bolesława Kumora w kategorii „Książka o Sądecczyźnie”
• 2020 – Jednota tlumočníků a překladatelů Praha, Čestné uznání poroty, Barbara Magierowa, Antoni Kroh Z polštiny do lidštiny aneb soukromý lexikon současné polštiny (Z polskiego na nasze czyli Prywatny leksykon współczesnej polszczyzny), Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2019
• 2024 – Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie kultury ludowej

Bibliografia

• Antoni Kroh na stronie Wydawnictwa Iskry
• Jerzy Leśniak, Nowa encyklopedia sądecka, Nowy Sącz 2017, s. 360.