Barbara Wrzesińska

Barbara Wrzesińska
Data i miejsce urodzenia	15 stycznia 1938 ; Warszawa
Zawód	aktorka
Lata aktywności	od 1956
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Barbara Wrzesińska (ur. 15 stycznia 1938 w Warszawie) – polska aktorka i artystka kabaretowa. Odtwórczyni roli Panny Basieńki w kabarecie Olgi Lipińskiej.

Życiorys

Urodziła się i dorastała w Warszawie w rodzinie rzymskokatolickiej. Jej ojciec, humanista, polonista i łacinnik, przed II wojną światową zajmował się pedagogiką specjalną ze Stefanem Baleyem, pracując w zakładzie dla chłopców z problemami wychowawczymi^[1]. Uczęszczała do XXVIII Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kochanowskiego^[2]. Początkowo chciała być biologiem. W wieku 16 lat zdecydowała się wziąć udział w egzaminach do warszawskiej PWST^[3], gdzie studiowała w latach 1956–57. Jej wykładowcami byli: Andrzej Łapicki, Aleksander Bardini i rektor, opiekun roku, Jan Kreczmar^[1].

Jako 18–letnia studentka zadebiutowała w roli tancereczki z opery – Izabelli w przedstawieniu Zaproszenie do zamku (L’Invitation au château) Jeana Anouilha (1956) w reżyserii Stanisława Daczyńskiego, gdy otrzymała propozycję od Erwina Axera^[4], ówczesnego dyrektora Teatru Współczesnego^[3], z którym była związana w latach 1956–1973. We Współczesnym zagrała Molly w Operze za trzy grosze Bertolta Brechta (1958) w reż. Konrada Swinarskiego, Dockdaisy w Karierze Artura Ui Bertolta Brechta (1962) w reż. Erwina Axera, Marthę w Kto się boi Wirginii Woolf? Edwarda Albeego (1965) w reż. Jerzego Kreczmara, Alę w Tangu Sławomira Mrożka (1965) w reż. Erwina Axera,

W 1960 zdała aktorski egzamin eksternistyczny. Potem grała w teatrach warszawskich: Teatrze Narodowym (1973–1976), Teatrze Ateneum (1976–1993), Teatrze Scena Prezentacje. Wśród licznych ról scenicznych były: Wiera w Ludziach energicznych Wasilija Szukszyna (1977) w reż. Zdzisława Tobiasza, Spika hrabina Tremendosa w Onych Stanisława Ignacego Witkiewicza (1978) w reż. Piotra Paradowskiego, Dusia w Dusi, Rybie, Walu i Lecie Pam Gems (1978) w reż. Agnieszki Holland, Julia w Śmierci Dantona Georga Büchnera (1982) w reż. Kazimierza Kutza, Irma–Królowa w Balkonie Jeana Geneta (1985) w reż. Andrzeja Pawłowskiego, Maria Łukianowna w Samobójcy Nikołaja Erdmana (1988) w reż. Andrzeja Rozhina i Eleonora w Zamku w Szwecji Françoise Sagana w reż. Olgi Lipińskiej.

Wystąpiła w wielu przedstawieniach Teatru Telewizji, w tym w jako Fruzia w Damach i huzarach Aleksandra Fredry (1965) w reż. Józefa Słotwińskiego, Goplana w Balladynie Juliusza Słowackiego (1970) w reż. Ewy i Czesława Petelskich, Szambelanowa w Panu Jowialskim Aleksandra Fredry (1976) w reż. Olgi Lipińskiej, królewna Disperanda w Igraszkach z Diabłem Jana Drdy (1979) w reż. Tadeusza Lisa. W 1973 otrzymała nagrodę Złoty Ekran, przyznawaną przez tygodnik „Ekran” za rolę Lucy w spektaklu Teatru TV Lucy Crown Irwina Shawa (1972) w reż. Andrzeja Łapickiego. W trzech odcinkach program dla dzieci Babcia Róża i Gryzelka (2005) wystąpiła jako babcia Róża.

Po raz pierwszy trafiła na kinowy ekran jako Irena, modelka Pietrka Kokowskiego (Bronisław Dardziński) w roku 1927 w komedii fantasy Antoniego Bohdziewicza Kalosze szczęścia (1958). Pierwszą znaczącą rolę amantki Elzy Veit zagrała w melodramacie Konrada Nałęckiego Dwoje z wielkiej rzeki (1958). W ekranizacji powieści Stefana Żeromskiego Popioły (1965) w reż. Andrzeja Wajdy została obsadzona w roli Zofki, siostry Rafała Olbromskiego (Daniel Olbrychski). W dramacie Krzysztofa Zanussiego Struktura kryształu (1969) zagrała nauczycielkę Annę z wiejskiej szkoły^[5]. W filmowej adaptacji dramatu Stanisława Wyspiańskiego Wesele (1972) w reż. Andrzeja Wajdy trafiła do obsady jako Maryna. W dramacie społeczno–psychologicznym Janusza Morgensterna Trzeba zabić tę miłość (1972) według scenariusza Janusza Głowackiego, kreuje majstrową–inżynierową, która romansuje z młodym pracownikiem męża^[5]. W dramacie psychologicznym Stanisława Lenartowicza Opętanie (1972) jako bezdzietna Maria doprowadza męża (Stanisław Mikulski) do zapłodnienia samotnej kobiety (Alicja Jachiewicz), aby potem adoptować dziecko. W dramacie wojennym Jana Łomnickiego Nagrody i odznaczenia (1973) na podstawie powieści Wacława Bilińskiego zagrała sanitariuszkę NSZZ^[5]. Wystąpiła w serialach, w tym Kopernik (także wersji kinowej; 1972) w reż. Ewy i Czesława Petelskich jako Anna Schilling, kuzynka i gospodyni Kopernika (Andrzej Kopiczyński) i Lalka (1977) w reż. Ryszarda Bera w roli Kazimiery Wąsowskiej. W dramacie psychologicznym Andrzeja Titkowa Terrarium (1979)^[6] wcieliła się w postać popularnej aktorki Marii Zatorskiej, uwikłanej w romans ze studentem (Michał Juszczakiewicz).

Współpracowała z Polskim Radiem i wzięła udział w nagraniu wielu audycji radiowych, w tym Kabaret Starszych Panów (1959, 1960, 1964), Potop Henryka Sienkiewicza (1968) jako Anusia, Zaklęty dwór Walerego Łozińskiego (1969) w reż. Zbigniewa Kopalko w roli Jadzi, Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza (1970) jako Helena, Saga rodu Forsyte’ów Johna Galsworthy’ego (1970) w reż. Andrzeja Łapickiego jako Marjorie Ferrar, Księżniczka na opak wywrócona Pedra Calderóna de la Barki (1970) w reż. Zbigniewa Kopalko w roli Diany, Szczeniak Janusza Domagalika (1972–73) w reż. Jerzego Markuszewskiego, Rodzina Poszepszyńskich Macieja Zembatego i Jacka Janczarskiego (1973) jako Sylwia, Mata Hari – cena sławy – prawda i legenda Andrzeja Kudelskiego (1973–74) w reż. Juliusza Owidzkiego jako Mata Hari, Ziemia obiecana Władysława Reymonta (1975) jako Lucy Zukerowa, Noce i dnie Marii Dąbrowskiej (1975) jako Teresa Kociełłowa, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej (1976) w roli Emilii Korczyńskiej i Jaś i Małgosia braci Grimm (1994) jako czarownica, a także w nagraniach audiobooków, m.in. Niemcy Leona Kruczkowskiego (1969)^[7].

Życie prywatne

Była żoną Jacka Janczarskiego, Macieja Maciąga i Bohdana Łazuki^[8]. Ma dwóch synów: Pawła Maciąga (który był pierwszym mężem modelki Agnieszki Maciąg)^[9] i Borysa Janczarskiego (muzyka jazzowego, saksofonistę)^[9].

Odznaczenia

2001: Medal Per aspera ad astra przyznawany przez Fundację Sceny na Piętrze
2025: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[10]

Filmy

1958: Dwoje z wielkiej rzeki (reż. Konrad Nałęcki) – Elza Veit
1961: Dwaj panowie N (reż. Tadeusz Chmielewski) – kobieta w samochodzie z panem N
1969: Struktura kryształu (reż. Krzysztof Zanussi) – Anna
1972: Wesele (reż. Andrzej Wajda) – Maryna
1972: Trzeba zabić tę miłość (reż. Janusz Morgenstern) – kochanka Andrzeja
1972: Kopernik / Kopernik, serial telewizyjny (reż. Ewa i Czesław Petelscy) – Anna Schilling
1972: Opętanie (reż. Stanisław Lenartowicz) – Maria
1973: Nagrody i odznaczenia (reż. Jan Łomnicki) – pielęgniarka Joanna Fontańska
1975: Dulscy (reż. Jan Rybkowski) – Julliasiewiczowa
1976: Znaki szczególne (reż. Roman Załuski) – żona Jaworowicza
1976: Dagny (reż. Haakon Sandøy) – żona Jana Kasprowicza, Jadwiga
1977: Coś za coś (reż. Agnieszka Holland) – Anna Walewska
1977: Lalka (serial telewizyjny, reż. Ryszard Ber) – Kazimiera Wąsowska
1978: Zielona miłość (reż. Stanisław Jędryka) – Magda, matka „Sarny”
1979: Detektywi na wakacjach (miniserial telewizyjny, reż. Leokadia Migielska) – mama Marta
1993: Człowiek z ... (reż. Kondrad Szołajski) – matka Macieja Okraglaka
2003: Na dobre i na złe (reż. Maciej Dejczer) – Rozalia, siostra Neli
2006: Niania, serial telewizyjny (reż. Jerzy Bugajewicz) – Apolonia, babcia Frani
2008: Agentki (reż. Piotr Wereśniak) – właścicielka mieszkania
2009–2010: Plebania (reż. Jerzy Łukaszewicz) – babcia Michała
2009: Nie opuszczaj mnie (reż. Ewa Stankiewicz) – starsza pani na cmentarzu
2020: Listy do M. 4 (reż. Patrick Yoka) – Kornelia Leśniewska

Polski dubbing

2010: Alicja w Krainie Czarów - Lady Ascot
2007: Rodzinka Robinsonów – Babcia Lucille
2006: Mój brat niedźwiedź 2 – Innoko
1976: Pogoda dla bogaczy – Maggie
1971: Prywatny detektyw – Ellen
1964: Dwaj muszkieterowie – Lenka
1964: Różowa Pantera: Strzał w ciemności

Kabaret

1968–1970: Głupia sprawa – 10 spektakli
1970–1974: Gallux Show – 10 spektakli
1975–1977: Właśnie leci kabarecik – 10 spektakli
1977–1981: Kurtyna w górę – 18 spektakli
Kabaret Olgi Lipińskiej
Kabaret Starszych Panów

Przypisy

↑ ^a ^b Martyna Chmielewska: Barbara Wrzesińska świętuje dziś swoje urodziny. Jak wyglądała w młodości?. Złota Scena, 15 stycznia 2025. [dostęp 2025-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
↑ Absolwenci. Kochanowski.waw.pl. [dostęp 2025-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
↑ ^a ^b AgaA. Kwiatkowska AgaA., Barbara Wrzesińska nie zdała matury. Miała tylko 16 lat! Szybko okazało się, że to nie był jej największy problem, „Super Express”, 19 stycznia 2025 [dostęp 2025-07-16] [zarchiwizowane z adresu] (pol.).
↑ Barbara Wrzesińska czeka na dobrą rolę. „Film”. nr 19 (544/XIV), s. 11, 10 maja 1959. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
↑ ^a ^b ^c Czesław Dondziłło. Role z podpisem. „Film”. nr 16 (64) (1324/XXIX), s. 17, 21 kwietnia 1974. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
↑ Bohdan Gadomski. Wciąż jestem w biegu.... „Film”. nr 5 (1712/XXXVII), s. 12–13, 15, 25 kwietnia 1982. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
↑ Barbara Wrzesińska w bazie Discogs.com (ang.)
↑ Barbara Wrzesińska: szalona panna Basieńka [online], film.interia.pl, 2 listopada 2017 [dostęp 2021-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-28] .
↑ ^a ^b Agnieszka Maciąg: Nie boję się zmian, „Wysokie Obcasy Extra”, 7 (145), 2024 (pol.).
↑ Danuta Stenka, Barbara Wrzesińska i Cezary Kosiński uhonorowani Medalami „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” [online], gov.pl, 27 marca 2025 [dostęp 2025-04-04] .

Bibliografia

Barbara Rybałtowska: Barbara Wrzesińska przed sądem. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szczepan Szymański, 1994, s. 218. ISBN 83-86469-05-6.

Linki zewnętrzne

Barbara Wrzesińska w bazie IMDb (ang.)
Barbara Wrzesińska w bazie Filmweb
Barbara Wrzesińska w bazie filmpolski.pl
Barbara Wrzesińska na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[zc-1] Martyna Chmielewska: Barbara Wrzesińska świętuje dziś swoje urodziny. Jak wyglądała w młodości?. Złota Scena, 15 stycznia 2025. [dostęp 2025-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).

[2] Absolwenci. Kochanowski.waw.pl. [dostęp 2025-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).

[se-3] AgaA. Kwiatkowska AgaA., Barbara Wrzesińska nie zdała matury. Miała tylko 16 lat! Szybko okazało się, że to nie był jej największy problem, „Super Express”, 19 stycznia 2025 [dostęp 2025-07-16] [zarchiwizowane z adresu] (pol.).

[4] Barbara Wrzesińska czeka na dobrą rolę. „Film”. nr 19 (544/XIV), s. 11, 10 maja 1959. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.

[podpis-5] Czesław Dondziłło. Role z podpisem. „Film”. nr 16 (64) (1324/XXIX), s. 17, 21 kwietnia 1974. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.

[6] Bohdan Gadomski. Wciąż jestem w biegu.... „Film”. nr 5 (1712/XXXVII), s. 12–13, 15, 25 kwietnia 1982. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.

[7] Barbara Wrzesińska w bazie Discogs.com (ang.)

[8] Barbara Wrzesińska: szalona panna Basieńka [online], film.interia.pl, 2 listopada 2017 [dostęp 2021-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-28] .

[:wo-9] Agnieszka Maciąg: Nie boję się zmian, „Wysokie Obcasy Extra”, 7 (145), 2024 (pol.).

[10] Danuta Stenka, Barbara Wrzesińska i Cezary Kosiński uhonorowani Medalami „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” [online], gov.pl, 27 marca 2025 [dostęp 2025-04-04] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]