Białystok (stacja kolejowa)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Białystok
Obiekt zabytkowy nr rej. A-238 z 28.05.1985 i 31.01.1996
Ilustracja
Wejście główne na dworzec od strony miasta
Państwo  Polska
Województwo  podlaskie
Miejscowość Białystok
Lokalizacja osiedle Młodych
Data otwarcia 1861
Poprzednie nazwy

ros. Белосток

Rodzaj stacja węzłowa
Dane techniczne
Liczba peronów 4
Liczba krawędzi
peronowych 		7
Kasy T
Linie kolejowe
Położenie na mapie Białegostoku
Mapa konturowa Białegostoku, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Białystok”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Białystok”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Białystok”
Ziemia53°08′04″N 23°08′08″E/53,134444 23,135556
Multimedia w Wikimedia Commons
Portal Transport szynowy

Białystok – główna i największa węzłowa stacja kolejowa w Białymstoku, w województwie podlaskim w Polsce. Dworzec kolejowy zlokalizowany jest przy ulicy Kolejowej 11 na osiedlu Młodych[1].

W roku 2018 stacja obsługiwała 6800 pasażerów na dobę, co daje jej wespół ze stacją Łódź Widzew 43. miejsce w kraju[2].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Jest głównym węzłem kolejowym województwa podlaskiego. Przez stację przebiega międzynarodowa linia kolejowa Warszawa – Białystok – Wilno – Petersburg, która jest częścią linii kolejowej E 75, tzw. Rail Baltica.

Stacja posiada budynek dworcowy, kasy biletowe, cztery perony, dwie kładki dla pieszych, wieżę wodną, nieczynną górkę rozrządową. Łączna długość torów stacji Białystok wynosi 42 km. Jest największą stacją kolejową w Polsce z sygnalizacją kształtową. Ruchem kolejowym na stacji kieruje kilka nastawni wykonawczych oraz jedna dysponująca BŁd.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wizyta Naczelnika Państwa w Białymstoku w 1921

Budynek dworca wybudowany podczas powstania linii warszawsko-petersburskiej w 1861 w stylu klasycystycznym. Pierwszy pociąg osobowy, przemierzający całą trasę z Warszawy do Petersburga, przyjechał do Białymstoku we wrześniu 1862 r. Zwiększająca się liczba przewozów pod koniec XIX w. sprawiła, że dworzec rozbudowano. Podczas I wojny światowej budynek został spalony przez wycofujące się wojska rosyjskie. Po zakończeniu działań wojennych dworzec odbudowano.

Podczas II wojny światowej dworzec został zbombardowany. Nie odzyskał już dawnej świetności mimo powojennej odbudowy i późniejszych remontów.

W tutejszej parowozowni w sierpniu 1977 stacjonowały lokomotywy serii OKl27, Ol49, Ty2, Ty45 i Pt47[3].

W 1989 roku PKP rozpoczęły prace modernizacyjne dworca, które potrwały 14 lat. Odnowiony budynek dworca został oficjalnie otwarty 28 listopada 2003. Według rankingu Gazety Wyborczej z 2008 r. dworzec PKP w Białymstoku został uznany za najpiękniejszy dworzec w Polsce, na drugim miejscu był obiekt w Lublinie, a na trzecim w Częstochowie. Białostocki budynek otrzymał 71 punktów na 100 możliwych[4].

8 listopada 2010 roku na stacji doszło do poważnego wypadku kolejowego[5].

22 października 2018 PKP podpisały z Budimexem umowę na kompleksową przebudowę dworca kolejowego wraz z placem przydworcowym[6]. Na początku listopada rozpoczęły się prace budowlane, a 4 stycznia uruchomiono kontenerowy dworzec tymczasowy[7]. Dworzec po remoncie oddano do użytku 1 października 2020 roku[8].

28 lipca 2021 roku dworzec otrzymał imię Danuty Siedzikówny „Inki”[9].

Linie kolejowe[edytuj | edytuj kod]

Zniszczony dworzec w trakcie niemieckiej okupacji w 1944 po sowieckim bombardowaniu
  • 6 Zielonka – Białystok – Kuźnica Białostocka, długość: 220,2 km; otwarcie linii: 18 maja 1862 (jednotorowa linia szerokotorowa o prześwicie 1524 mm), zmiana szlaku na normalnotorowy: 1918, elektryfikacja: 23 marca 1952 – 10 września 1986[10]
  • 38 Białystok – Ełk – Korsze – Głomno, długość: 235,1 km; budowa: 1866-1872; otwarcie linii: styczeń 1873; (2-torowa na 103 km odcinku Białystok – Ełk tylko do początku 1945), odcinek do Ełku zelektryfikowana w grudniu 1990, od czerwca 2002 przewozy pasażerskie odbywają się tylko na 202 km odcinku Białystok – Korsze[11]
  • 32 Czeremcha – Białystok, długość: 76,1 km; otwarcie linii: styczeń 1874 (2-torowa tylko do zakończenia II wojny światowej), nie zelektryfikowana[12]
  • 37 Białystok – Zubki Białostockie, długość: 47,1 km; otwarcie linii: 5 grudnia 1886 (1-torowa na całej linii), nie zelektryfikowana, sezonowy ruch pasażerski na odcinku Białystok-Waliły reaktywowany 2 lipca 2016 roku[13], ruch towarowy wyłącznie na odcinku Białystok – Białystok Fabryczny, do 10 grudnia 2012 roku również na odcinku Białystok Fabryczny – Waliły.
  • 515 Białystok – Białystok Starosielce, długość: 1,915 km. Nieczynna w ruchu pasażerskim i towarowym.
  • 836 Białystok R1 – Białystok R192, długość: 2,716 km. Częściowo używana do jazd manewrowych w stacji, obsługi grupy torów 21-31 oraz dojazdu do punktów PKP Cargo i Przewozów Regionalnych.

Perony[edytuj | edytuj kod]

Na stacji Białystok znajdują się 4 perony:

Otoczenie[edytuj | edytuj kod]

W pobliżu dworca kolejowego znajduje się dworzec autobusowy, urząd pocztowy, przystanki komunikacji miejskiej i regionalnej, centrum handlowe „Centrum Park”, bazar „Madro” oraz sklepy spożywcze i kioski.

Od 1995 roku do 17 kwietnia 2018 roku[14] przed budynkiem dworca stał wąskotorowy parowóz Borsig Brigadelok Tx201 (HF) o numerze fabrycznym 10312[15] wraz z wagonem na tor o szerokości 600 mm. W wagonie istniał "Bar Ciuchcia". Tabor został przewieziony i ustawiony w Prostkach.

  • Lokomotywa TX 100 w Białymstoku.jpg
  • Bar Ciuchcia in Białystok 1.jpg
  • Locomotive monument in Białystok 1.JPG
  • Bar Ciuchcia in Białystok 2.jpg

Dojazd do dworca[edytuj | edytuj kod]

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Dworzec

  • Dworzec od strony peronów

  • Dworzec od strony podjazdu

  • Wnętrze z antresolą

  • Poczekalnia na antresoli

  • Widok na perony stacji Białystok

  • Przejście nad torami

  • Tablica "Pamięci Kolejarzy Białostocczyzny"

  • Tablica, upamiętniająca podróże kolejowe Józefa Piłsudskiego do Wilna

  • Sygnalizacja kształtowa na stacji.

Panorama dworca

Planowane inwestycje[edytuj | edytuj kod]

PKP Polskie Linie Kolejowe SA planują kompleksową przebudowę stacji, w ramach której wybudowany zostanie nowy układ torowy, sieć trakcyjna, urządzenia sterownia ruchem kolejowym. Perony mają zostać zadaszone halą, a dojścia zapewnią dwa przejścia podziemne[17][18][19] Na stacji wybudowane ma zostać lokalne centrum sterowania (LCS Białystok). Roboty budowalne rozpoczęto we wrześniu 2020 roku[20].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dworce czynne na 28.02.2021 [PDF], PKP, 28 lutego 2021 [dostęp 2021-04-11] (pol.).
  2. ↑ Urząd Transportu Kolejowego, Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r., 2020-01-27 [dostęp 2020-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-02].
  3. ↑ Stalowe Szlaki nr 2/2018
  4. ↑ Emilia Romaniuk, Nasz kolejowy dworzec to cudo, „Gazeta Wyborcza”, 21 sierpnia 2008 [dostęp 2011-01-15].
  5. ↑ Wirtualna Polska Media S.A, Białystok, 08.11.2010 r. - Największe katastrofy kolejowe w Polsce, wiadomosci.wp.pl, 4 marca 2012 [dostęp 2019-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-02].
  6. ↑ Witold Urbanowicz, PKP SA podpisały umowę na przebudowę dworca Białystok, Transport Publiczny [dostęp 2018-10-26] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-02].
  7. ↑ Witold Urbanowicz, Białystok: Dworzec tymczasowy otwarty. Teraz czas na remont starego budynku, Transport Publiczny, 4 stycznia 2019 [dostęp 2019-01-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-02].
  8. ↑ Dworzec w Białymstoku otwarty dla podróżnych, pkp.pl [dostęp 2020-10-02] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-02].
  9. ↑ Dworzec Białystok imienia Danuty Siedzikówny „Inki”, Wrota Podlasia [dostęp 2021-09-19] (pol.).
  10. ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa. [dostęp 2009-01-22].
  11. ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa. [dostęp 2009-01-22].
  12. ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa. [dostęp 2009-01-22].
  13. ↑ Pociągi REGIO wracają do Walił, Przewozy Regionalne, 28 czerwca 2016 [dostęp 2016-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-01].
  14. ↑ 100-letnia lokomotywa odjechała sprzed dworca w Białymstoku [zdjęcia], Polskie Radio Białystok [dostęp 2018-04-17] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-02].
  15. ↑ Wciaz pod para... |, Polskie Parowozy [dostęp 2020-09-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-02].
  16. ↑ Przystanek nr inw. 158 - Dworzec PKP, Białostocka Komunikacja Miejska [dostęp 2019-07-21] (pol.). Przystanek nr inw. 159 - Dworzec PKP, Białostocka Komunikacja Miejska [dostęp 2019-07-21] (pol.).
    Przystanek nr inw. 596 - Dworzec PKP, Białostocka Komunikacja Miejska [dostęp 2019-07-21] (pol.).
  17. ↑ BiałystokOnline pl Bialystok, PKP zapowiada w Białymstoku duże inwestycje. Do przebudowy dworzec i stacja kolejowa, BiałystokOnline.pl [dostęp 2019-04-06] (pol.).
  18. ↑ Rail Baltica: kolejny etap modernizacji – Czyżew - Białystok, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [dostęp 2019-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07].
  19. ↑ Rail Baltica: PKP rozpoczyna kolejny etap modernizacji. Tym razem odcinek Czyżew - Białystok, bialystok.wyborcza.pl [dostęp 2019-04-06].
  20. ↑ Rail Baltica: ruszyła przebudowa Czyżew-Białystok, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [dostęp 2020-10-02] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-02].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Białystok
Linia 6 Zielonka – Kuźnica Białostocka (177,305 km)
BSicon KBHFl.svgBSicon STRq.svgBSicon STRq.svg
Białystok Wiadukt
odległość: 3,735 km
 BSicon BHFq.svg
odległość: 7,850 km
Linia 32 Czeremcha – Białystok (77,003 km)
BSicon KBHFl.svgBSicon STRq.svgBSicon STRq.svg
Białystok Nowe Miasto
odległość: 4,418 km
 BSicon KBHFr.svg


Linia 37 Białystok – Zubki Białostockie (0,000 km)
BSicon KBHFl.svg
odległość: 3,709 km


Linia 38 Białystok – Głomno (0,000 km)
BSicon KBHFl.svg
odległość: 4,555 km


Linia 515 Białystok – Białystok Starosielce (0,000 km)
BSicon KBHFl.svg
odległość: 1,914 km
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Białystok_(stacja_kolejowa)&oldid=64578307”