Hotel Pod Orłem w Bydgoszczy
53°07′33″N 18°00′12″E/53,125833 18,003333 nr rej. 90/A z 15 grudnia 1974[1]
| |
 Widok od ul. Gdańskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Gdańska 14 |
| Typ budynku |
hotel |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor |
Emil Bernhardt |
| Kondygnacje |
5 |
| Rozpoczęcie budowy |
1893 |
| Ukończenie budowy |
1896 |
| Ważniejsze przebudowy |
1926, 1939-1945, 1987 |
| Pierwszy właściciel |
Emil Bernhardt |
| Kolejni właściciele |
Grupa Kapitałowa Immobile |
| Obecny właściciel |
Focus Hotels S.A.[2] |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°07′33″N 18°00′12″E/53,125833 18,003333
| |
| Strona internetowa | |
Hotel Pod Orłem – zabytkowy budynek hotelowy w Bydgoszczy przy ul. Gdańskiej 14.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Budynek stoi we wschodniej pierzei ul. Gdańskiej, przy skrzyżowaniu z ul. Dworcową. Obiekt posiada rzut litery „U” o nieregularnych i nierównych ramionach (jedno pod kątem ostrym). Od zachodu zamknięty jest ul. Gdańską, od południa ul. Parkową, od wschodu granicą parku Kazimierza Wielkiego, a od północy ścianą szczytową kamienicy nr 16 przy ul. Gdańskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Hotel „Pod Orłem” jest jednym z pierwszych hoteli wzniesionych na Przedmieściu Gdańskim[3]. Już na początku XIX w. znajdował się tutaj zajazd należący do rodziny Gliszczyńskich. W 1822 stolarz Gliszczyński wzniósł obok starego zajazdu nowy budynek nazwany Hotelem „Pod Orłem” (niem. Gasthof zum Adler).
Około 1850 budynek wraz z parcelą kupił piekarz August Friedrich Bernhardt[4]. Między rokiem 1875, a 1879 firmę przejął jego syn Emil Bernhardt, który wcześniej odbył w Szwajcarii przeszkolenie w zawodzie hotelarskim[4]. W 1880 Emil Bernhardt ożenił się z Luizą Müller, córką posiadacza ziemskiego z okolic Piły, która wniosła bardzo pokaźny posag. Prawdopodobnie część wiana żony przeznaczył na wzniesienie kamienicy przy ul. Gdańskiej 16, w którym siedzibę miała kawiarnia „Wiener Café”[4].
W 1893 Emil Bernhardt zlecił wykonanie projektu hotelu z prawdziwego zdarzenia znanemu bydgoskiemu budowniczemu Józefowi Święcickiemu. Ten zaprojektował monumentalny, bogato dekorowany gmach, nad którym rozpościerała skrzydła ogromna rzeźba orła[4]. Święcicki wzorował się na podobnych projektach w Berlinie i Monachium. Było to jego największe dotychczas dzieło architektoniczne. Podpis autora można znaleźć pomiędzy alegorycznymi głowami zdobiącymi fasadę, gdzie ukrył swój autoportret. Mógł to uczynić, gdyż rzeźby i sztukaterie pochodziły z jego własnej wytwórni.
Obiekt zbudowano w latach 1894–1896. Prace wykończeniowe we wnętrzach wykonywała firma znanego bydgoskiego przedsiębiorcy budowlanego Bruno Wiesego[4]. Budynek stał się największym i najnowocześniejszym hotelem w Bydgoszczy, olśniewającym podróżnych bogactwem fasady i reprezentacyjnych wnętrz.
W przyziemiu gmachu znajdowała się restauracja hotelowa o wspartym na kolumnach sklepieniu, z boazerią i malowidłami w podłuczach oraz piwiarnia urządzona na wzór monachijski – z niszami do siedzenia i ściennymi malowidłami. Od początku w budynku zamontowano elektryczne oświetlenie, ogrzewanie parowe i hydrauliczną windę[4]. Budynek łączył w sobie funkcje mieszkalne – zawierał 3 sześciopokojowe mieszkania o wysokim standardzie, hotelowe – pokoje gościnne oraz handlowo-usługowe – restaurację i sklepy. Komunikację między poszczególnymi częściami hotelu zapewniały 4 klatki schodowe oraz korytarze[4].
W 1899 hotel został wydzierżawiony berlińskiemu hotelarzowi Rudolfowi Trillhose, zaś w 1920 po włączeniu Bydgoszczy do Polski sprzedany za 1,25 mln ówczesnych marek spółce „Majewicz i S-ka”[4], zawiązanej przez hotelarza Majewicza i kupców Kosickich.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego w budynku hotelu przeprowadzono modernizację. Odnowiono i zmieniono wystrój pokoi gościnnych, przebudowano salę restauracyjną dodając antresolę, nową boazerię i zmieniając jej wyposażenie. Również stare instalacje i windę zastąpiono nowymi. Przeróbki te dokonane zostały w 1926 pod kierunkiem bydgoskiego architekta Teofila Biernackiego[4]. W międzywojniu w salach „Kolumnowej” i „Malinowej” odbywały się bale, rauty, koncerty muzyki kameralnej i rozrywkowej. Dużym powodzeniem cieszyły się bale karnawałowe: prawników, lekarzy, dziennikarzy, artystów. Sala „Kolumnowa” słynęła z codziennych koncertów muzyki popularnej, granych przez bydgoskie orkiestry, zaś restauracja „Pod Orłem” należała do najlepszych w mieście pod względem wystroju, wykwintnych dań i napojów. W latach 30. XX w. spotykała się w nim elita „Klubu Kanciastego Stołu”, a wśród nich: działacze kultury, dziennikarze i bydgoscy twórcy, m.in.: Teodor Gajewski, Adam Grzymała-Siedlecki, Arnold Grossmann, Konrad Fiedler, Jan Piechocki, Marian Turwid, Eugeniusz Wasilewski, Henryk Kuminek, Stanisław Leśniewski[5].
Podczas okupacji hitlerowskiej hotel został przemianowany na „Danziger Hof” i jego dyrektorem[6] stał się Erich Blumm. W latach 1939–1945 dokonano przebudowy południowo-zachodniego narożnika budynku w związku z koniecznością poszerzenia ulicy Gdańskiej[4]. Pomniejszono salę restauracyjną i utworzono w przyziemiu podcień – pasaż.
Po wkroczeniu do Bydgoszczy wojsk radzieckich budynek został początkowo przekazany dawnym właścicielom, którzy rozpoczęli działalność hotelową jako spółka jawna pod kierownictwem Stanisława Lipowicza. W październiku 1945 hotel upaństwowiono i przekazano w użytkowanie Towarzystwu Uniwersytetów Robotniczych. Po 1945 dokonano w budynku jeszcze kilku przeróbek, rozbierając między innymi attykę. W 1950 właścicielem hotelu „Pod Orłem” zostało Przedsiębiorstwo Państwowe „Orbis”[7][4].
Od 1974 obiekt znajduje się w rejestrze zabytków. W 1987 rozpoczęto generalny remont budynku, dzięki któremu w 1993 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za najlepiej odrestaurowany obiekt o charakterze użytkowym[4].
Na początku lat 90. XX w. spadkobiercy rodziny Majewiczów i Kosickich zgłosili roszczenia reprywatyzacyjne, zasadne wobec niezgodnego z prawem odebrania hotelu spółce „Majewicz & Co” w 1945. Od 1 stycznia 1994 obiekt należał do Przedsiębiorstwa Hotelowego „Majewicz”, utworzonego przez osoby prywatne (51%), w tym spadkobierców przedwojennych właścicieli oraz „Orbis” S.A. (49%)[8]. W 1995 hotelowi przyznano godło promocyjne „Teraz Polska”, a w 2003 znalazł się w pierwszej dwudziestce w rankingu hoteli najbardziej przyjaznych biznesmenom[9].
W 2016 roku Grupa Kapitałowa Immobile w Bydgoszczy poprzez spółkę zależną Kuchet uzgodniła przejęcie obiektu od dotychczasowych właścicieli od 2017, za kwotę ponad 16 mln zł[10]. Ostatecznie, w 2017 właścicielem została spółka Hotel Focus Premium Pod Orłem, należąca do Focus Hotels, której właścicielem jest Grupa Kapitałowa Immobile S.A.[11]
Wśród gości hotelu znajdowały się takie postacie historyczne, jak Józef Piłsudski, Stanisław Wojciechowski, Józef Weyssenhoff czy Józef Haller[3]. Do połowy 2017 r. z pomieszczeń hotelu korzystali bydgoscy rotarianie[12].
20 stycznia 2020, w stulecie przyłączenia Bydgoszczy do Polski, na elewacji hotelu odsłonięto tablicę upamiętniającą Józefa Piłsudskiego[13]. Również w 2020 przeprowadzono remont obiektu (m.in. odrestaurowano mieszczącą restaurację Salę Kolumnową), przebudowę kuchni oraz przywrócenie historycznego wejścia do restauracji hotelowej (noszącej od 2021 nazwę "Gdańska 14") bezpośrednio z ulicy w miejscu wcześniejszych pomieszczeń biura podróży[14][15].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Gmach wzniesiono w stylu eklektycznym, nawiązującym do form baroku rzymskiego[3]. Wśród licznych elementów zdobiących fasadę wyróżnia się umieszczona w zwieńczeniu, dużych rozmiarów rzeźba przedstawiająca symbol hotelu – orła z rozpostartymi skrzydłami. Budynek posiada 5 kondygnacji i jest podpiwniczony. Składa się z korpusu głównego i dwóch skrzydeł: północnego i południowego[16].
Fasada hotelu „Pod Orłem” jest 14-osiowa. Przeważają w niej elementy horyzontalne-boniowanie, fryzy, gzymsy, balkony, attyka. Elementy te są zrównoważone przez akcent wertykalny w postaci ujętej w dekoracyjne rzeźby i kolumny wnęki przebiegającej przez całą wysokość fasady, na osi głównego wejścia[3]. Na wysokości I piętra znajduje się loggia z atlantami, po bokach, a na II piętrze dwie figury orłów. Okna III piętra zwieńczone są formą tympanonu z przedstawieniem głowy kobiecej na tle motywu solarnego. W narożniku południowo-zachodnim znajdują się na parterze pilastry hermowe z atlantami[16].
We wnętrzach zachowały się elementy secesyjnego wyposażenia. Wisząca stalowa klatka schodowa ze złoconymi poręczami, kolorowe witraże, klamki i kute poręcze hallu nadają hotelowi reprezentacyjny wygląd[3].
Hotel posiada kategorię czterogwiazdkową. W 2009 oferowano w nim 39 pokoi jedno- i 32 dwuosobowych oraz 4 luksusowe apartamenty. Znajduje się w nim restauracja „Kolumnowa” oraz 5 wielkofunkcyjnych sal, w których organizuje się bankiety, bale, konferencje i spotkania biznesowe[17]. Do największych sal należą: Malinowa, Business Center i Rotariańska.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Widok z zachodu -
Widok z południa -
Rzeźby i ornamenty na elewacji -
Jeden z atlantów -
Atlant -
Głowa mężczyzny (prawdopodobnie o fizjonomii Józefa Święcickiego) -
Orzeł -
Portal podczas Święta Niepodległości -
Hotel nocą -
Figury Atlantów o zmierzchu -
„Wędrowiec” przyglądający się elewacji budynku -
Orzeł nocą
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Kamienica Emila Bernhardta w Bydgoszczy
- Ulica Gdańska w Bydgoszczy
- Śródmieście (Bydgoszcz)
- Henryk Majewicz (1925-2013) – syn przedwojennego właściciela
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2014-03-01].
- ↑ Wyborcza.pl [online], bydgoszcz.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-23].
- ↑ a b c d e Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska. Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Jastrzebska-Puzowska Iwona: Hotel „Pod Orłem”, [w:] Kronika Bydgoska XIV 1992, Bydgoszcz 1993.
- ↑ Pruss Zdzisław, Weber Alicja, Kuczma Rajmund: Bydgoski leksykon muzyczny. Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Bydgoszcz 2004, s. 212.
- ↑ Prawdopodobnie na zasadzie zarządu komisarycznego.
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 89, poz. 1118.
- ↑ Romeyko-Baciarelli Krystyna: Dusza hotelu, [w:] Kalendarz Bydgoski 2002.
- ↑ Ranking opracowany przez Businessman Magazine 2003; spośród 1500 hoteli w kraju wybrano 20 najbardziej przyjaznych biznesmenom.
- ↑ 200 lat hotelu Pod Orłem. Historia symbolu Bydgoszczy.
- ↑ Bydgoski hotel Pod Orłem się zmienia.
- ↑ Express Bydgoski, 30 czerwca 2017.
- ↑ Ojcowie Niepodległości mają swoje tablice w Bydgoszczy.
- ↑ Remont w hotelu Pod Orłem. Czeka go duża przebudowa.
- ↑ W bydgoskim hotelu Pod Orłem szykują się duże zmiany. Powstaje nowe wejście do restauracji.
- ↑ a b Parucka Krystyna: Zabytki Bydgoszczy – minikatalog, „Tifen” Krystyna Parucka Bydgoszcz 2008, ISBN 978-83-927191-0-6.
- ↑ Tradycja zobowiązuje, [w:] Kalendarz Bydgoski 2009.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska, Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003
- Jastrzebska-Puzowska Iwona: Hotel „Pod Orłem”, [w:] Kronika Bydgoska XIV 1992, Bydgoszcz 1993
- Parucka Krystyna: Zabytki Bydgoszczy – minikatalog, „Tifen” Krystyna Parucka, Bydgoszcz 2008, ISBN 978-83-927191-0-6.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona hotelu
- Opis budynku na portalu Józefa Święcickiego. swiecicki.bydgoszcz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-08)].
- Poznaj historię hotelu Pod Orłem
