Lubogoszcz (szczyt)
 Widok na Lubogoszcz z Wsołowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
968 m n.p.m. |
| Wybitność |
423 m |
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 49°42′45,4″N 20°05′55,6″E/49,712611 20,098778
| |
Lubogoszcz (gór: Libogosc) – wybitny szczyt górski w Beskidzie Wyspowym[1].
Topografia[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się pomiędzy Szczeblem, Śnieżnicą, Wierzbanowską Górą i grzbietem Czarnego Działu, oddzielony od nich głębokimi dolinami rzek Raby, Mszanki i potoków Kasinianka i Słomka[2]. Góruje ponad miejscowościami: Mszana Dolna, Kasinka Mała i Kasina Wielka, znajduje się więc całkowicie w obrębie gminy Mszana Dolna. Ma długi grzbiet, na którym w kierunku od zachodu są trzy wierzchołki: zachodni (Zapadliska 766 m), środkowy (Lubogoszcz Zachodni 953 m) i wschodni, najwyższy – Lubogoszcz 968 m[2]. Pomiędzy Lubogoszczem Zachodnim, a najwyższym wschodnim wierzchołkiem rozciąga się grzbiet zwany Kozią Brodą[1].
Na południowym zboczu, niedaleko zielonego szlaku jest polana Podchodna[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Grzbiet Lubogoszcza niegdyś był bezleśny, znajdowały się na nim hale pasterskie[1]i miał wieżę widokową na szczycie. Obecnie jest pokryty lasem, a drewniana wieża z czasem zbutwiała i zawaliła się. W 1924 roku na zachodnim stoku, w Kasince Małej, w przysiółku Kopieniec, przy czarnym szlaku na wysokości ok. 580–590 m n.p. została wybudowana Baza Szkoleniowo-Wypoczynkowa „Lubogoszcz” (szlak czarny z Kasinki Małej)[4].
Z Lubogoszczem związanych jest wiele legend o czartach, utopcach, płanetnikach i boginkach. Na północnych stokach, nad Kasiną Wielką znajduje się, zaznaczane jeszcze na mapach miejsce o nazwie Zamczysko lub Gródek. Nazwa sugerowałaby, że kiedyś był tam gród, jednak nie potwierdziły tego badania archeologiczne[1].
Geologia[edytuj | edytuj kod]
Zbudowany jest z fliszu karpackiego. Występują w nim typowe dla Karpat procesy osuwiskowe. Tak powstała wypełniona wodą nisza osuwiskowa zwana Żabim Okiem oraz występujące na zboczach wschodnich wychodnie skalne. Również ludowego pochodzenia nazwa Zapadliska najprawdopodobniej związana z osuwiskami, które dawniej występowały częściej niż obecnie[1].
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
Powyżej wysokości 500–550 m n.p.m. Lubogoszcz jest całkowicie lesisty. Porastający go drzewostan uważany jest za cenny i nasiona rosnących tam drzew iglastych gromadzone są w centralnym banku nasion. Dawniej przy wschodnim wierzchołku była duża polana, dziś zarośnięta ze szkodą dla walorów widokowych. Obecnie widoki roztaczają się jedynie z dolnych części szlaków, oraz z wiatrołomów. Na Lubogoszczy znajduje się także jedno z dwóch tylko w całym Beskidzie Wyspowym stanowisk paproci języcznik zwyczajny (drugie stanowisko w rezerwacie przyrody Kostrza). Na Lubogoszczy paproć tę odkryto w 2003 roku (populacja liczy około 500 sztuk)[1].
Wody[edytuj | edytuj kod]
Liczne są źródełka. Według opowiadań miejscowych jest ich 99. Stoki o przeciętnym spadku 20–30% pocięte są licznymi jarami potoków. Są dwa niewielkie stawki: Żabie Oko (na zachodnim stoku obok wspomnianego Ośrodka) oraz Morskie Oko (w części wschodniej). Żabie Oko wypełnia niszę osuwiskową. Nazwę nadali mu turyści, a miejscowa ludność dawniej nazywała go Stawiskiem. Morskie Oko, dawniej dużo większe, jest już tylko zarastającą młaką, niegdyś było kąpieliskiem[5]. Na Lubogoszczy występują również wody mineralne; przed II wojną światową odkryto niewielkie źródła solankowe. Ekspertyza wykazała jednak nieopłacalność ich eksploatacji i budowy bazy balneologicznej[4].
Piesze szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Kasina Wielka – Lubogoszcz – Mszana Dolna (odcinek Małego Szlaku Beskidzkiego). Czas przejścia ok. 3:35 h (do drogi w Kasinie Wlk.), suma podejść 610 m.
Mszana Dolna – Lubogoszcz. Czas przejścia ok. 2 h (z powrotem 1:30 h), suma podejść 560 m.
Kasinka Mała – Lubogoszcz, do połączenia ze szlakiem czerwonym. Czas przejścia ok. 2 h (z powrotem 1:30 h), suma podejść 560 m.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Gacek Dariusz, Beskid Wyspowy, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, ISBN 978-83-62460-25-0.
- ↑ a b Beskid Wyspowy 1: 50000. Mapa turystyczna, Kraków: Compass, 2006, ISBN 83-89165-86-4.
- ↑ Mapa Mszany Dolnej 1:16 000, Wydawnictwo Kartograficzne.
- ↑ a b Maciejczak Władysław, Regionalny Przewodnik Monograficzny [online], 2000 [dostęp 2012-07-11] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-18].
- ↑ Baza Szkoleniowo-Wypoczynkowa Lubogoszcz [online] [dostęp 2015-06-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-15].
-
Panorama widokowa ze wschodnich stoków Lubogoszcza
