Psychologia analityczna (C.G. Jung)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Psychologia analityczna (od gr. ψυχη = „psyche”, „dusza” i λόγος = „logos” = „słowo”, „myśl”, „rozumowanie” i ανάλυσις = „analiza”) – nauka badająca mechanizmy rządzące psychiką oraz zachowaniami człowieka i społeczeństwa w ich związku ze światem widzialnym i z mniemanym światem niewidzialnym, według obserwacji, doświadczeń i hipotez szwajcarskiego psychiatry, profesora Carla Junga i jego współpracowników w pierwszej połowie XX wieku.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Nauki z których od początku czerpała psychologia analityczna to neurologia, psychiatria, psychoanaliza, antropologia, etnologia, filozofia, sztuki plastyczne, literatura, teologia, religie światowe, historia, mitologia, alchemia, astrologia, matematyka i fizyka. Z rozwojem naukowym, niektóre te dziedziny z czasem odpadły. Obecnie są nurty jungowskie, które zajmują się etyką[1], objawami politycznymi[2] i kulturowymi i wynalazkami neurologicznymi[3] oraz fizyką kwantową[4]. Zastosowania kliniczne tej psychologii określa się jako 'psychoterapia analityczna', 'psychoterapia jungowska', 'analiza jungowska', albo 'psychoanaliza jungowska'.

Psychoanaliza jungowska a Psychoanaliza[edytuj | edytuj kod]

Psychoanaliza jungowska (lub analiza jungowska) jest współczesną nazwą dla klinicznego zastosowania psychologii analitycznej, zapoczątkowanej przez Carla Gustawa Junga po zerwaniu z Freudem i nazwana tak w 1913 dla odróżnienia jej od psychoanalizy freudowskiej. Obie szkoły łączą podobne zasady praktyki, np. psychoza przeniesieniowa, oraz etyki, ale historycznie rozdziela je do dnia dzisiejszego cały zakres teorii i usposobienie ich twórców. Można to uprościć w ten sposób: Gdzie Freud się skupia na mniemanej psychopatologii z lat dziecięcych i systemie popędów danego wypadku, Junga nie obchodzi dzieciństwo, jego metoda jest dialektyczna i dopatruje się, w czym choroba może być kompensacją tego, co się kryje w cieniu (nieświadomości) danego wypadku, albo pochodzi z nieświadomości zbiorowej. Stąd określano analizę jungowską jako 'psychoanalizę drugiej połowy życia'.

Do elementów psychologii analitycznej najbardziej odbiegających od klasycznej psychoanalizy można zaliczyć następujące:

Najbardziej od psychoanalizy klasycznej odbiega podejście do tego, co psychoanalityk i literat Christopher Bollas nazwał aforystycznie: (ang.The unthought known), 'znane (tylko jeszcze) nie uzmysłowione'[18].

Freud, ateista pochodzenia żydowskiego, miał szerokie zainteresowania kulturowe, lecz w podejściu do swej nowej metody leczenia był raczej bezwzględny, w odróżnieniu od Junga. Ponadto obawiał się, że jego odkrycia zostaną ograniczone jedynie do użytku wąskiej, żydowskiej sfery Wiednia. Dlatego przez kilka lat widział swego następcę w błyskotliwym i o siedemnaście lat młodszym Szwajcarze z Zurychu. Natomiast analityczną psychologię od początków jej istnienia do dnia dzisiejszego charakteryzowała różnorodność, zarówno jeżeli chodzi o międzynarodowe pochodzenie osób towarzyszących jej rozwojowi, jak i o otwarcie na współpracę pomiędzy wieloma różnorodnymi dyscyplinami wiedzy. Obecnie obie czołowe szkoły psychologii głębi przechodzą ewolucję w kierunku nauk ścisłych, zgodnie z tradycją wielu Jungistów. Organizacyjnie i historycznie psychologia analityczna uznaje do dziś swoje korzenie w Zurychu.

Historia i niechętna rola Junga[edytuj | edytuj kod]

Historia psychologii analitycznej jest częścią historii psychoanalizy, przeplatając się z nią, a jednak zachowując odrębność. W pierwszej dekadzie XX wieku Zurych był drugim ważnym centrum psychoanalizy po Wiedniu. Zawodowa i osobista przyjaźń pomiędzy Freudem i Jungiem trwała od 1907 do 1913 roku. Jung był główną postacią w instytucjonalnym rozwoju psychoanalizy i stał się pierwszym architektem międzynarodowego ruchu psychoanalitycznego. To on pierwszy wprowadził zasadę, że każdy przyszły analityk powinien przejść analizę własną, która to zasada stała się jedną z podstawowych we wszystkich szkołach psychologii głębi.

Początek psychologii analitycznej[edytuj | edytuj kod]

W 1913 roku zakończyła się nieodwołalnie współpraca między Sigmundem Freudem i Jungiem. Ich bolesne i gorzkie rozstanie miało długotrwały i ważny wpływ na obie szkoły, zarówno stymulując ich rozwój, jak i hamując go. W tym samym roku Jung użył po raz pierwszy terminu “psychologia analityczna”, dla rozróżnienia jego psychologii od psychoanalizy. W latach 30. XX wieku Jung nie był zainteresowany tworzeniem własnej szkoły psychologii i psychoterapii. Jako prezydenta Medycznego Towarzystwa Rozwoju Psychoterapii bardziej interesowało go poszukiwanie punktów wspólnych pomiędzy różnymi szkołami psychoterapii. Miał zdecydowanie ambiwalentne odniesienie do organizacji. Przed stworzeniem Instytutu w Zurychu istniały jedynie Kluby Psychologii Analitycznej w niektórych dużych miastach Europy i Stanów Zjednoczonych. Również tam Jung utrzymywał dystans i nigdy nie angażował się mocno w administrację żadnego z nich, choć wspierał je wykładami i seminariami. Jednakże bliscy jego współpracownicy odczuwali potrzebę utworzenia instytutu, w którym mogłaby być studiowana jego psychologia. Kombinacja analizy i seminariów w językach niemieckim i angielskim stanowiły szkolenie dla pierwszej generacji analityków jungowskich.

Zurych-Londyn-Zurych[edytuj | edytuj kod]

Początkowa faza rozwoju psychologii analitycznej zakończyła się kilkoma punktami zwrotnymi. Po pierwsze, ufundowanie w Zurychu Instytutu w 1947, zaakceptowanego po wielu namowach przez Junga, wniosło do szkolenia aspekty edukacyjne i akademickie, a osobista analiza nie była już jedynym wymaganiem, aby zostać analitykiem. Celem instytutu było szkolenie osób w teoretycznych i praktycznych założeniach analitycznej psychologii i w analizie jungowskiej, na które składał się kurs psychiatrii klinicznej, antropologii, mitologii, religii porównawczej, baśni i innych powiązanych z nimi dziedzin. Instytut C.G. Junga w Zurychu działał do końca lat 60. jako wiodący ośrodek kształcący analityków jungowskich. Również w 1947 powstało pierwsze brytyjskie towarzystwo psychologii analitycznej w Londynie, na tle jeszcze przedwojennych wizyt Junga do tego miasta. Wygłosił tam serie odczytów w Tavistock Clinic, w których uczestniczyli, oprócz wielu lekarzy (m.in. Wilfred Bion, Joseph Henderson, Joseph Wheelright, Michael Fordham), również dramaturg, Samuel Beckett[19][20], w związku z nowo powstającą służbą zdrowia (ang. National Health Service, NHS). Znamienne było to, że w powojennej Anglii zebrało się skupisko lekarzy i psychologów, uchodźców z Niemiec i Austrii, w tym przyszły psychoanalityk rodem ze Lwowa, Andrzej Karol Skarbek (1925–2011). Wśród nich byli również psychoanalitycy, którzy wywarli dalekosiężny wpływ na służbę psychiatryczną i na szkolnictwo[21], co doprowadziło siłą rzeczy do niespodziewanej, lecz jednostronnej, integracji prądów psychoanalitycznych z psychologią analityczną. To okazało się na niekorzyść zasad rodem z Zurychu. Tymczasem po drugiej stronie Atlantyku inne programy szkoleniowe utworzone zostały w Nowym Yorku, Los Angeles i San Francisco. Następnie, w 1955 roku w Zurychu ufundowane zostało Międzynarodowe Towarzystwo Psychologii Analitycznej (ang. International Association for Analytical Psychology – IAAP), które zapoczątkowało istnienie ogólnoświatowej organizacji zawodowej zrzeszającej analityków jungowskich. Pierwszy Kongres IAAP odbył się w 1958 roku w Zurychu i uczestniczyło w nim 120 analityków z całego świata. Wraz ze śmiercią Junga (1961) do głosu zaczęły dochodzić tendencje uprzednio nie wyrażane. Wyodrębnił się nieoficjalny podział na londyńską “szkołę rozwojową”, w której obowiązuje własna analiza, i pochodzącą z Zurychu “szkołę klasyczną”.

Szkoły jungowskie[edytuj | edytuj kod]

Po drugiej wojnie światowej, w zachodniej Europie, poza Szwajcarią, skupiska jungowskie dopiero zaczęły powstawać od lat 60., np. w Niemczech Zachodnich, Włoszech, Francji, Belgii, i Hiszpanii. Od czasu wojny Europa Wschodnia była praktycznie odcięta od jakiegokolwiek formalnego rozwoju psychoanalitycznego do lat 90. W międzyczasie, do lat 80. psychoanaliza przeszła wiele zmian: w jungowskim świecie duży nacisk kładziono na aspekty związane z granicami ('ramie', czyli vas bene clausum) w analizie i etyce zachowania; stopniowo malały różnice między tymi dwoma szkołami, jak również znaczący był napływ nowych analityków ze Stanów Zjednoczonych w świecie analitycznej psychologii.

Nurt londyński[edytuj | edytuj kod]

Lata rozwoju psychologii analitycznej zdominowane były przez napięcie pomiędzy Archetypowo-Symbolicznie zorientowanymi nurtami związanymi z Zurychem (gdzie nie obowiązuje szkoleniowa terapia ani obserwacja przeniesienia) i nurtem zwanym 'londyńskim', pozostającym pod silnym wpływem Niezależnej Szkoły psychoanalitycznej (ang. Independent School)[22], do której zaliczeni byli m.in. Melanie Klein, Donald Winnicott, Wilfred Bion, Donald Meltzer[23] i Christopher Bollas. Mówiło się o niektórych że są 'krypto-jungistami'. To niechybnie zmodyfikowało klasyczne metody pracy rodem z Zurychu, przez używanie kozetki, zwiększenie ilości sesji do 4 razy w tygodniu, i położenie nacisku na analizę przeniesienia oraz przeciwprzeniesienia i wpływ rozwoju wczesnodziecięcego, według Michaela Fordhama (1905–1995)[24], na dorosłe funkcjonowanie. Natomiast w szkoleniu obowiązywało obserwowanie jednego niemowlęcia, każdego tygodnia o tej samej godzinie przez minimum roku, z inspiracji Esther Bick.

Rywalizacja z klasycznym nurtem zuryskim[edytuj | edytuj kod]

W Londynie, a w pewnym stopniu w Berlinie i w Stanach, na drugie miejsce przesunęło się zainteresowanie alchemią, mitologią. baśniami i funkcją transcendentną. Należy tu dodać, że brytyjska szkoła miała poważne wątpliwości co do aspektów 'kultowych', jakie towarzyszyły niektórym wątkom pracy Junga. Zerwanie Freuda z Jungiem odzwierciadliło się w Londynie, kiedy 'tendencje zuryskie' ubiegały się o równouprawnienie w Londyńskim Towarzystwie Psychologii Analitycznej (ang.Society of Analytical Psychology – SAP), co spowodowało konflikt, a w latach 70 także rozłam organizacyjny. Poprzez następne lata te dwa nurty konkurowały o pierwotną energię psychologii analitycznej; Zurych zapewnił sobie mniejszościową reprezentację dzięki obecności w Londynie 'jungisty', Gerharda Adlera (1904–1988) i jego sojuszników w nowym towarzystwie, (ang. Association of Jungian Analysts – AJA). Podobne konflikty potem ujawniły się w innych krajach europejskich.

Integracja na skali światowej?[edytuj | edytuj kod]

Ostatnie lata dwudziestego wieku odnotowały gwałtowny wzrost zainteresowania psychologią analityczną w Izraelu, Australii, Nowej Zelandii, Brazylii, Korei Południowej, Japonii, Południowej Afryce, Austrii, Skandynawii, a ostatnio w krajach nadbałtyckich, Białorusi, Rosji, Polsce, Czechach, Ukrainie, na Węgrzech, w Serbii, Bułgarii, na Malcie oraz w Tunezji, następnie w Chinach, Meksyku, Argentynie, Chile i Wenezueli. Ten ogólnoświatowy rozwój wynika po części z działania administracji międzynarodowego towarzystwa w Zurychu i gotowości analityków każdej tendencji ze starej Europy i USA, do poświęcenia się (ang. shuttle analysis), czyli odwiedzanie regularne na analizę i superwizję szkoleniową grup i kandydatów jungowskich w nowych państwach[25]. Nie jest jasne, na ile spadek pionierów psychologii analitycznej został przekształcony i czy zaważył język angielski w krajach 'misyjnych'. Pod koniec lat 90 było 2000, a w 2014 już 3000 akredytowanych analityków jungowskich w obrębie IAAP.

Kongresy międzynarodowe IAAP, na które się zjeżdżają nie tylko analitycy, ale też badacze, studenci i psychoanalitycy freudowscy, mają miejsce co trzy lata. W ostatnich latach organizowane były w Barcelonie, Cambridge w Anglii, Cape Town, Montrealu i Kopenhadze. Następny Kongres w 2016, szykuje się w Kyoto, Japonii.

Sytuacja w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Należy przypomnieć kiedy w 1955 roku powstało międzynarodowe towarzystwo psychologii analitycznej (ang.IAAP)[26] w Zurychu, na swe osiemdziesiąte urodziny Jung przyjął miano pierwszego Prezydenta IAAP-u, Honoris Causa. W Polsce pierwsze stowarzyszenie pod auspicjami IAAP-u, Polskie Towarzystwo Psychologii Analitycznej – PTPA (zarejestrowane w 2001 r.), rozpoczęło 40 lat po jego śmierci działania w celu szkolenia analityków i rozpowszechnienia analizy oraz psychoterapii jungowskiej[27]. Następnie 30 stycznia 2010 zostało powołane do istnienia Polskie Towarzystwo Psychoanalizy Jungowskiej – PTPJ[28]. 10 listopada 2018 grupa certyfikowanych polskich analityków jungowskich, członków PTPA i PTPJ, powołała Stowarzyszenie Analityków Jungowskich – SAJ. W sierpniu 2019 roku, na międzynarodowym kongresie IAAP w Wiedniu, SAJ otrzymało status pierwszej w Polsce grupy członkowskiej IAAP[29].

Pola badawcze psychologii analitycznej[edytuj | edytuj kod]

Brytyjski psycholog analityczny i lekarz psychiatra, Roderick Peters, pisze: 'Od upadku alchemii wygórowanie nauk ścisłych tak zdominowało nasz światopogląd i tak doszczętnie pozbawiło materię swej duszy, że dla wielu ludzi ostateczny azyl substancji boskiej, stanowi ich własne ciało'[30]. Taki pogląd nakłania psychologów analitycznych, jak zarówno psychoanalityków jungowskich, do badań, m.in.:

Pionierzy psychologii analitycznej[edytuj | edytuj kod]

M. in. należy wymienić:

Znani Jungiści[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Hester Solomon & Mary Twyman, Eds. The Ethical Attitude in Analytic Practice, London, Free Association Books, 2003 ISBN 978-1853435584
  2. ↑ Andrew Samuels, The Political Psyche, London: Routledge, 1993, ISBN 0-415-08102-5, OCLC 27010968.
  3. ↑ Jean Knox, "Self-Agency i Psychotherapy", New York W.W. Norton 2011, ISBN 978-0-393-70559-1
  4. ↑ Atom and Archetype – The Pauli/Jung Letters, 1932–1958, ed. C.A. Meier, preface by Beverley Zabriskie, 2001, Princeton University Press.
  5. ↑ C.G. Jung, (1912/16) Psychology of the Unconscious, New York, Moffat Yard & Co (1917) London, Routledge Kegan Paul. Fourth edition, (1950/1956) as Symbols of Transformation, CW 5, London, Routledge
  6. ↑ C.G. Jung, 'Gut und Böse in der analytischen Psychologie,' in Gut und Böse in der Psychotherapie, ed. Wilhelm Bitter, Stuttgart: 'Arzt und Seelsorger,' 1959. Lub w 'Good and Evil' in Civilization in Transition, Collected Works, CW 10, Princeton and London: Princeton University Press and Routledge Kegan Paul, 1970. ISBN 0-415-06579-8. s. 458
  7. ↑ R. Otto: Świętość, Wyd. Thesaurus Press, 1993, s.40.
  8. ↑ C.G. Jung, Aion – Researches into the Phenomenology of the Self, CW 9 II, London, Routledge 1950
  9. ↑ C.G. Jung, 'Die psychologische Diagnose des Tatbestandes' Schweizerische Zeitschrift fur Strafrecht (Bern), XVIII, 1905, 369-408, lub 'The Psychological Diagnosis of Evidence' in Experimental Researches, Collected Works, CW 2 1973, ISBN 0-7100-7152-3
  10. ↑ C.G. Jung, Mysterium Coniunctionis, Collected Works, CW 14.
  11. ↑ C.G, Jung, 'The Transcendent Function' in Psychological Types, Collected Works, CW 6 RKP, 1977, ISBN 0-7100-6299-0.
  12. ↑ C.G. Jung, 'The Hypothesis of the Archetype' in Psychology and Religion: West and East, Collected Works, CW 11.
  13. ↑ C.G. Jung, The Archetypes and the Collective Unconscious, CW 9 I, London RKP, 1959 ISBN 0-7100-16395.
  14. ↑ C.G. Jung, 'The Personal and the Collective (or Transpersonal) Unconscious' in Two Essays on Analytical Psychology, CW 7, London, RKP 1953 ISBN 0-7100-1637-9.
  15. ↑ C.G. Jung, 'The Type Problem in Human Character' and 'Psychological Typology (1936)' in Appendix to Psychological Types, Collected Works, CW 6 RKP, 1977, ISBN 0-7100-6299-0
  16. ↑ C.G.Jung, (1952) ‘Synchronicity: An Acausal Connecting Principle ' in The Structure and Dynamics of the Psyche, CW 8, London, Routledge
  17. ↑ C.G. Jung, 'Definitions' in Psychological Types, Collected Works, CW 6 RKP, 1977, ISBN 0-7100-6299-0.
  18. ↑ George Hogenson, The Dove in the Consulting Room – Hysteria and Anima in Bollas an,d Jung, Brunner-Routledge, 2003 ISBN 978-1-58391-258-4
  19. ↑ Mark Saban, 'Two in one or one in two? Pushing off from Jung with Wolfgang Giegerich', Journal of Analytical Psychology, 60, no. 5, 2015, s. 685
  20. ↑ C, G. Jung, 'The Tavistock Lectures'. Tavistock Clinic (Institute of Medical Psychology), CW,18, s. 1- 415.
  21. ↑ Elliott Jaques, Health Services, London, Heinemann Educational, 1978. ISBN 0-435-82474-0
  22. ↑ Gregorio Kohon, Ed. The British School of Psychoanalysis: The Independent Tradition, London, Free Association Books, 1986, ISBN 0-946960-23-2
  23. ↑ Donald Meltzer, The Claustrum: An investigation of Claustrophobic Phenomena, Oxford, The Clunie Press 1992, ISBN 0-902-965-298.
  24. ↑ Michael Fordham • Society of Analytical Psychology [online], www.thesap.org.uk [dostęp 2017-11-20] (ang.).
  25. ↑ Catherine Crowther and Jan Wiener From Tradition to Innovation – Jungian Analysts Working in Different Cultural Settings, Spring Journal Books, 2015
  26. ↑ http://www.iaap.org/ International Association for Analytical Psychology
  27. ↑ O PTPA. Polskie Towarzystwo Psychologii Analitycznej. [dostęp 2019-11-11].
  28. ↑ Historia i rozwój PTPJ. Polskie Towarzystwo Psychoanalizy Jungowskiej. [dostęp 2019-11-11].
  29. ↑ O nas. Stowarzyszenie Analityków Jungowskich. [dostęp 2019-11-11].
  30. ↑ Roderick Peters, 'The Eagle and the Serpent', Journal of Analytical Psychology, 32, 4, 1987, s.359–386
  31. ↑ Jerome Bernstein, Living in the Borderland: The Evolution of Consciousness and the Challenge of Healing Trauma, New York, Routledge 2006
  32. ↑ http://www.ecopsychology.org.uk gdzie jest bogata bibliografia po angielsku
  33. ↑ Edgar Morin, Introduction à la pensée complexe, Paris, Éditions du Seuil, 2005 ISBN 978-2-02-066837-8
  34. ↑ François Martin-Vallas, La chimère transferentielle – Proposition épistémologique, neuroscientifique et clinicothéorique du transfert psychanalytique comme système complexe. Thèse de doctorat 2014, Université Lumière Lyon 2
  35. ↑ George Bright, ‘Synchronicity as a basis of analytic attitude’, Journal of Analytical Psychology, 42, 4, 1997, s. 613-635
  36. ↑ Ann Addison, ‘Jung, vitalism and ‘the psychoid’: an historical reconstruction’, Journal of Analytical Psychology, 54, 1, 2009
  37. ↑ Jean Knox,Archetype, attachment, analysis – Jungian psychology and the emergent mind, New-York Brunner-Routledge,2003

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Elphis Christopher and Hester McFarland Solomon, ed., Jungian Thought in the Modern World, London – New York, Free Association Books, 2000
  • Coline Covington And Barbara Wharton ed., Sabina Spielrein – Forgotten Pioneer of Psychoanalysis, Hove and New York, Brunner Routledge, 2003
  • Frieda Fordham: An Introduction to Jung's Psychology, Foreword by C.G. Jung, Harmondsworth, Penguin Books Ltd. 3rd Edition, 1966
  • Michael Fordham: Jungian Psychotherapy – A Study in Analytical Psychology, Chichester, John Wiley & Sons, 1978
  • Heather Formaini, ed., Landmarks – Papers by Jungian Analysts from Australia and New Zealand, Manuka, The Australian and New Zealand Society of Jungian Analysts, 2001
  • Michel Guibal et Jacques Nobécourt: Sabina Spielrein – Entre Freud et Jung, Paris, Aubier, 2004
  • J.W.T. Redfearn: My Self, My Many Selves, Foreword by Rosemary Gordon, London – Orlando, Academic Press Inc. 1985
  • Susan Rowland: Jung – A Feminist Revision, Cambridge, Polity Press in association with Blackwell Publishers, 2002
  • Andrew Samuels: Jung and the Post-Jungians, London – Boston, Routledge & Kegan Paul, 1985
  • Anthony Stevens: On Jung, London – Boston, Routledge, 1990
  • Anthony Stevens: Archetype: A Natural History of the Self, London, Routledge, 1991

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Działy psychologii
czyste
stosowane
interdyscyplinarne
szkoły i kierunki
nauki korzystające
z psychologii
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Psychologia_analityczna_(C.G._Jung)&oldid=73151995”