Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Bot: Przenoszę linki interwiki (1) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:Q1306345 |
drobne merytoryczne |
||
Linia 23: | Linia 23: | ||
Urodził się prawdopodobnie w [[1570]], we wsi [[Kulczyce]] koło [[Sambor (miasto)|Sambora]] w [[ziemia przemyska|ziemi przemyskiej]]. Kształcił się w Akademii Ostrogskiej w [[Ostróg (miasto)|Ostrogu]], po czym pracował jako nauczyciel domowy w Kijowie. Następnie uszedł na [[Sicz Zaporoska|Sicz Zaporoską]], gdzie dzięki wykształceniu i energii zdobył wkrótce jedną z czołowych pozycji wśród starszyzny kozackiej. Organizował i uczestniczył w wielu wyprawach Kozaków na [[Morze Czarne]] na łodziach - [[czajka (łódź)|czajkach]], które m.in. złupiły tureckie porty: [[Warna|Warnę]], [[Oczaków]], [[Synopa|Synopę]] i przedmieścia [[Stambuł]]u. |
Urodził się prawdopodobnie w [[1570]], we wsi [[Kulczyce]] koło [[Sambor (miasto)|Sambora]] w [[ziemia przemyska|ziemi przemyskiej]]. Kształcił się w Akademii Ostrogskiej w [[Ostróg (miasto)|Ostrogu]], po czym pracował jako nauczyciel domowy w Kijowie. Następnie uszedł na [[Sicz Zaporoska|Sicz Zaporoską]], gdzie dzięki wykształceniu i energii zdobył wkrótce jedną z czołowych pozycji wśród starszyzny kozackiej. Organizował i uczestniczył w wielu wyprawach Kozaków na [[Morze Czarne]] na łodziach - [[czajka (łódź)|czajkach]], które m.in. złupiły tureckie porty: [[Warna|Warnę]], [[Oczaków]], [[Synopa|Synopę]] i przedmieścia [[Stambuł]]u. |
||
[[Grafika:Petro Konashevych-Sahaidachnyi (Kiev).jpg|thumb|left|Pomnik Sahajdacznego w Kijowie]] |
[[Grafika:Petro Konashevych-Sahaidachnyi (Kiev).jpg|thumb|left|Pomnik Sahajdacznego w Kijowie]] |
||
Według niektórych historyków, w [[1606]] został hetmanem wojska zaporoskiego. Prowadził politykę współpracy wobec Korony, chcąc zwiększyć znacznie kozactwa na [[Ukraina (Naddnieprze)|Ukrainie]] i rozszerzyć [[rejestr kozacki]]. Osobiście zaprzyjaźniony z królewiczem [[Władysław IV Waza|Władysławem Wazą]], późniejszym królem Polski. Podczas [[wojna polsko-rosyjska 1609-1618|wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618]], w [[1613]] dowodził wyprawą kozacką na Moskwę (wojska dotarły pod [[Kaługa (miasto)|Kaługę]]). Po zawarciu ugody z Rosją, w [[1613]] dowodził także kolejną wyprawą morską na Morze Czarne, do brzegów [[Krym]]u. Podczas kolejnej wielkiej wyprawy w 1616 Kozacy w liczbie 7,5 tysiąca na 150 czajkach zwyciężyli turecką eskadrę pod Oczakowem i zdobyli twierdzę w Kaffie, uwalniając dużą liczbę chrześcijańskich niewolników. |
Według niektórych historyków, w [[1606]] został hetmanem wojska zaporoskiego. Prowadził politykę współpracy wobec Korony, chcąc zwiększyć znacznie kozactwa na [[Ukraina (Naddnieprze)|Ukrainie]] i rozszerzyć [[rejestr kozacki]]. Osobiście zaprzyjaźniony z królewiczem [[Władysław IV Waza|Władysławem Wazą]], późniejszym królem Polski. Podczas [[wojna polsko-rosyjska 1609-1618|wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618]], w [[1613]] dowodził wyprawą kozacką na Moskwę (wojska dotarły pod [[Kaługa (miasto)|Kaługę]]). Po zawarciu ugody z Rosją, w [[1613]] dowodził także kolejną wyprawą morską na Morze Czarne, do brzegów [[Krym]]u. Podczas kolejnej wielkiej wyprawy w 1616 Kozacy w liczbie 7,5 tysiąca na 150 czajkach zwyciężyli turecką eskadrę pod [[Oczaków|Oczakowem]] i zdobyli twierdzę w [[Kaffa|Kaffie]], uwalniając dużą liczbę chrześcijańskich niewolników. |
||
W [[1618]], podczas kolejnej |
W [[1618]], podczas kolejnej [[Wojna polsko-rosyjska 1609-1618|wojny polsko-rosyjskiej (moskiewskiej)]], Sahajdaczny dowodził 20-tysięczną armią kozacką, która pustoszyła ziemie rosyjskie dochodząc do Moskwy i łącząc się tam z siłami głównymi królewicza [[Władysław IV Waza|Władysława]]. Mimo to, Polska była przeciwna wzmacnianiu kozaczyzny i w [[1619]] starszyzna kozacka i Sahajdaczny podpisali [[ugoda rastawicka|ugodę w Rastawicy]] o zmniejszeniu rejestru kozackiego do 3 tysięcy, zaprzestania wypraw czarnomorskich i podporządkowaniu starszyzny królowi. |
||
We wrześniu [[1621]], po obietnicach ustępstw wobec Sahajdacznego ze strony polskiej, wyruszył on z 30-tysięcznym korpusem Kozaków na odsiecz wojskom polskim obleganym [[Bitwa pod Chocimiem (1621)|pod Chocimiem]] przez ok. 100-tysięczną armię turecką. Kozacy wnieśli decydujący wkład w zwycięstwo. Jednakże, Sahajdaczny po powrocie do Kijowa zmarł 20 marca [[1622]] na skutek odniesionych pod Chocimiem ran. Pochowany został w klasztorze w Kijowie. |
We wrześniu [[1621]], po obietnicach ustępstw wobec Sahajdacznego ze strony polskiej, wyruszył on z 30-tysięcznym korpusem Kozaków na odsiecz wojskom polskim obleganym [[Bitwa pod Chocimiem (1621)|pod Chocimiem]] przez ok. 100-tysięczną armię turecką. Kozacy wnieśli decydujący wkład w zwycięstwo. Jednakże, Sahajdaczny po powrocie do Kijowa zmarł 20 marca [[1622]] na skutek odniesionych pod Chocimiem ran. Pochowany został w klasztorze w Kijowie. |
Wersja z 13:59, 2 lip 2013
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
Petro (Piotr) Konaszewicz, znany jako Konaszewicz-Sahajdaczny, ukr. Петро Конашевич-Сагайдачний herbu Pobóg (ur. 1570 w Kulczycach – zm. 20 marca 1622 w Kijowie) – hetman kozaków rejestrowych.
Jeden z najwybitniejszych wodzów kozackich w XVII wieku. Jego wojska wsławiły się w bitwie pod Chocimiem w 1621. Konaszewicz wielokrotnie występował w obronie Rzeczypospolitej przed wojskami moskiewskimi i tureckimi.
Urodził się prawdopodobnie w 1570, we wsi Kulczyce koło Sambora w ziemi przemyskiej. Kształcił się w Akademii Ostrogskiej w Ostrogu, po czym pracował jako nauczyciel domowy w Kijowie. Następnie uszedł na Sicz Zaporoską, gdzie dzięki wykształceniu i energii zdobył wkrótce jedną z czołowych pozycji wśród starszyzny kozackiej. Organizował i uczestniczył w wielu wyprawach Kozaków na Morze Czarne na łodziach - czajkach, które m.in. złupiły tureckie porty: Warnę, Oczaków, Synopę i przedmieścia Stambułu.
Według niektórych historyków, w 1606 został hetmanem wojska zaporoskiego. Prowadził politykę współpracy wobec Korony, chcąc zwiększyć znacznie kozactwa na Ukrainie i rozszerzyć rejestr kozacki. Osobiście zaprzyjaźniony z królewiczem Władysławem Wazą, późniejszym królem Polski. Podczas wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618, w 1613 dowodził wyprawą kozacką na Moskwę (wojska dotarły pod Kaługę). Po zawarciu ugody z Rosją, w 1613 dowodził także kolejną wyprawą morską na Morze Czarne, do brzegów Krymu. Podczas kolejnej wielkiej wyprawy w 1616 Kozacy w liczbie 7,5 tysiąca na 150 czajkach zwyciężyli turecką eskadrę pod Oczakowem i zdobyli twierdzę w Kaffie, uwalniając dużą liczbę chrześcijańskich niewolników.
W 1618, podczas kolejnej wojny polsko-rosyjskiej (moskiewskiej), Sahajdaczny dowodził 20-tysięczną armią kozacką, która pustoszyła ziemie rosyjskie dochodząc do Moskwy i łącząc się tam z siłami głównymi królewicza Władysława. Mimo to, Polska była przeciwna wzmacnianiu kozaczyzny i w 1619 starszyzna kozacka i Sahajdaczny podpisali ugodę w Rastawicy o zmniejszeniu rejestru kozackiego do 3 tysięcy, zaprzestania wypraw czarnomorskich i podporządkowaniu starszyzny królowi.
We wrześniu 1621, po obietnicach ustępstw wobec Sahajdacznego ze strony polskiej, wyruszył on z 30-tysięcznym korpusem Kozaków na odsiecz wojskom polskim obleganym pod Chocimiem przez ok. 100-tysięczną armię turecką. Kozacy wnieśli decydujący wkład w zwycięstwo. Jednakże, Sahajdaczny po powrocie do Kijowa zmarł 20 marca 1622 na skutek odniesionych pod Chocimiem ran. Pochowany został w klasztorze w Kijowie.
Kasjan Sakowicz poświęcił mu poemat Wirszy na żalisnyj pohreb szlachetnoho rycaria Petra Konaszewicza Sahajdacznoho, w którym pisał:
- ... Dla witczyzny kozaki - twerda oborona,
- Wid Tatar i wid Turkiw nadijna zasłona.
- Ałe ja do was mowu swoju powertaju,
- Sławne rycarstwo, wsim pro take nahadaju:
- Szczob u wiri swiatij wy neruszno trwały,
- Korolju pylnu wirnist' swoju zachowały,
- Bo za neji wam wolnist' buła Panom dana:
- Je Korol, a krim nioho — ne majete pana.
- Wid usjakich podatkiw, sudiw uwilniłys',
- I zasłuhamy hidno usi umicniłys'.
- Za wełyki klejnody swobodu trymajte
- I zasłuhamy bilsze jiji umicniajte.
Jego imię nosi fregata "Hetman Sahajdaczny", będąca okrętem flagowym sił morskich Ukrainy.
Bibliografia
- Andrzej Adam Majewski, Moskwa 1617-1618., seria: "Historyczne bitwy", Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2006.
- Leszek Podhorodecki: Chocim 1621., seria: "Historyczne bitwy", Wyd. MON, 1988.
- "Piotr Sahajdaczny" [w:] Szymon Starowolski, Wojownicy sarmaccy., s. 274, Wyd. MON, Warszawa 1978. (wyd. I)
Zobacz też
- ↑ В.К. Лукомский: Малороссийский гербовник. C.-Петербург: 1914. (ros.).