Nadużycia seksualne w Kościele katolickim w Polsce

Nadużycia seksualne w Kościele katolickim w Polsce – nadużycia seksualne dokonywane przez członków kleru (księży i zakonników) Kościoła katolickiego w Polsce, polegające na wykorzystywaniu seksualnym osób małoletnich (wykorzystywanie seksualne dzieci), a także – zdecydowanie rzadziej – osób dorosłych. Jest to część zjawiska nadużyć seksualnych w Kościele katolickim na całym świecie.

Wydarzenia po roku dwutysięcznym

Jednym z pierwszych przypadków nagłośnienia tego zjawiska w Polsce było oskarżenie w 2001 ks. Michała Moskwy, proboszcza z Tylawy, o molestowanie przez kilkanaście lat dziewczynek w swojej parafii. Prokuratura w Krośnie nadzorowana przez Stanisława Piotrowicza umorzyła sprawę uznając, że ksiądz dotykał dziewczynki w miejscach intymnych, gdyż miał zdolności bioenergoterapeutyczne. Stanisław Piotrowicz komentując sprawę, powiedział, że w postępowaniu nie wykonywał żadnych czynności procesowych.. Dopiero po publikacjach prasowych Prokuratura Krajowa nakazała przeprowadzenie powtórnego śledztwa, tym razem prokuraturze w Jaśle. Dopiero w 2004 zapadł wyrok skazujący na dwa lata w zawieszeniu na pięć za molestowanie sześciu dziewczynek, jednak arcybiskup przemyski Józef Michalik jeszcze przez rok pozwolił mu pracować w tej samej parafii.

23 lutego 2002 dzienniki „Rzeczpospolita” i „Gazeta Wyborcza” ujawniły oskarżenia o seksualne molestowanie poznańskich kleryków kierowane pod adresem arcybiskupa metropolity poznańskiego Juliusza Paetza. Wcześniej w ciągu dwóch lat lokalnemu środowisku katolickiemu nie udało się rozwiązać tej sprawy bez jej nagłaśniania. Rozmowy z metropolitą, a także interwencje u nuncjusza apostolskiego arcybiskupa Józefa Kowalczyka, u biskupów polskich oraz w Watykanie okazały się nieskuteczne. Paetz zaprzeczył sformułowanym przeciwko niemu oskarżeniom, choć równocześnie złożył rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity poznańskiego, która 28 marca 2002 roku została przyjęta przez Jana Pawła II. Stolica Apostolska nałożyła na Paetza zakaz udzielania sakramentów święceń i bierzmowania, głoszenia kazań, konsekrowania kościołów i ołtarzy, a także przewodniczenia publicznym uroczystościom. Sprawa nie doczekała się formalnego końca, a sam Paetz aż do śmierci uczestniczył w życiu religijnym.

W 2004 roku proboszcz parafii w Jarnołtówku Zbigniew Paszkowski został skazany przez Sąd Rejonowy w Prudniku na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu na 3 lata za molestowanie trzech chłopców w wieku od 11 do 13 lat. Poszkodowani byli wychowankami Domu Dziecka w Chmielowicach. Przebywali w Jarnołtówku w trakcie ferii w 1999. Molestowanie polegało na całowaniu ich w usta, obmacywaniu po udach, pośladkach i narządach płciowych, a także onanizowania jednego z nich. Na kolonie do Jarnołtówka przyjeżdżały dzieci z całego Śląska i z Ukrainy. Ksiądz Zbigniew Paszkowski jako jeden z nielicznych opolskich kapłanów był kawalerem Orderu Uśmiechu. W procesie apelacyjnym z 2007 księdza uniewinniono z zarzutów molestowania dwóch chłopców, natomiast uznano winnym molestowania trzeciego pokrzywdzonego. Sąd wymierzył karę roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata.

6 maja 2010 roku Chrześcijańskie Stowarzyszenie Troski o Media „Świadectwo” z Rzeszowa wystąpiło z wnioskiem do Prokuratora Generalnego, aby nie ujawniać publicznie informacji o księżach zamieszanych w skandale seksualne do czasu, aż w ich sprawie nie uprawomocni się wyrok.

W latach 2002–2012 za molestowanie małoletnich skazano w Polsce prawomocnym wyrokiem 27 księży katolickich. Zdaniem holenderskiego dziennikarza Ekke Overbeeka, zajmującego się problemem pedofilii, autora książki „Lękajcie się. Ofiary pedofilii w Kościele mówią”, wiele innych spraw zostało oddalonych ze względu na przedawnienie lub nie zostało w ogóle ujawnionych. Autor rzeczywistą liczbę ofiar wśród dzieci szacuje na setki lub tysiące.

23 czerwca 2008 roku został aresztowany 32-letni ksiądz Roman B., w 2009 roku skazany przez Sąd Rejonowy w Stargardzie na karę 8 lat pozbawienia wolności i 5 lat zakazu wykonywania zawodu pedagoga. Wskutek odwołania z 2010 roku wyrok złagodzono i zmniejszono do 4,5 roku leczenia psychiatrycznego na oddziale szpitalnym w zakładzie karnym. W 2010 roku w wyniku apelacji wyrok zmniejszono do 4 lat pozbawienia wolności. W 2012 roku ksiądz wyszedł na wolność i zamieszkał w zakonie Chrystusowców w podpoznańskim Puszczykowie. Po proteście mieszkańców oraz publikacji Gazety Wyborczej ksiądz Roman B. opuścił w styczniu 2017 roku puszczykowski dom księży emerytów. W 2018 roku po procesie administracyjnym został wydalony ze stanu duchownego oraz przestał być członkiem Towarzystwa Chrystusowego. Sąd Okręgowy w Poznaniu nakazał Towarzystwu Chrystusowemu wypłacić 1 mln zł ofierze molestowania seksualnego i dożywotnią rentę w wysokości 800 zł. Towarzystwo złożyło odwołanie od wyroku. 2 października 2018 roku Sąd Apelacyjny w Poznaniu prawomocnym wyrokiem utrzymał w mocy orzeczenie sądu pierwszej instancji.

Po procesie o odszkodowanie za pedofilię w 2015 diecezja koszalińsko-kołobrzeska wypłaciła odszkodowanie ofierze księdza-pedofila molestowanemu w dzieciństwie. Ofiara domagała się 200 tysięcy złotych. Kwota wypłaconego odszkodowania nie została ujawniona opinii publicznej. Sam ksiądz został skazany na dwa lata więzienia. Sprawa ta umożliwia dochodzenie swoich roszczeń innym ofiarom molestowania przez duchownych w Polsce.

W lutym 2016 Sąd Okręgowy w Zamościu skazał księdza Stanisława G. na 3 lata bezwzględnego więzienia za wieloletnie molestowanie dzieci, jak również orzekł zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonymi i zakaz zbliżania się do nich na mniej niż 50 metrów na okres siedmiu lat. Stanisław G. proboszcz parafii Kalinówka był wykładowcą akademickim, posiadał stopień naukowy doktora.

7 października 2018, po półtorarocznej pracy, Fundacja „Nie Lękajcie Się” na swojej stronie internetowej uruchomiła mapę przedstawiającą m.in. miejscowości 266 ofiar nadużyć seksualnych dokonanych przez duchownych w Polsce. Zawiera ona inicjały sprawcy oraz miejscowość, w której przypadek molestowania miał miejsce. Zastrzeżenia wobec mapy wyraził prezes KAI Marcin Przeciszewski, który uważa, że nie wszystkie przypadki przeszły należytą weryfikację. Autorzy mapy wyjaśnili, że podjęli ten temat, gdyż księża molestujący małoletnich byli przenoszeni z parafii do parafii narażając kolejne potencjalne ofiary.

W grudniu 2018 kilka osób, w tym Michał Wojciechowicz, ogłosiło, że w latach 80. były wykorzystywane seksualnie przez prałata Henryka Jankowskiego.

14 marca 2019 Konferencja Episkopatu Polski przedstawiła opracowanie dot. zgłoszeń przypadków wykorzystania seksualnego małoletnich, który przedstawił dane, że:

382 zgłoszenia przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich, w tym 198 dotyczyło osób poniżej 15 roku życia, a 184 powyżej 15 roku życia; zgłoszone przypadki obejmują czas od 1 stycznia 1990 r. do 30 czerwca 2018 r. – wynika z danych, które otrzymał Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski od wszystkich diecezji i zakonów. Zostały one opracowane przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego i Centrum Ochrony Dziecka. Łączna liczba ofiar we wszystkich (również niepotwierdzonych) przypadkach poniżej 15 roku życia wynosiła 345. Natomiast powyżej 15 roku życia – 280. Wśród ofiar, we wszystkich zgłoszonych przypadkach łącznie małoletni płci męskiej stanowili 58,4 proc., natomiast małoletni płci żeńskiej 41,6 proc.

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1 oraz 2.11 maja 2019 Tomasz Sekielski zamieścił na serwisie YouTube film dokumentalny pt. Tylko nie mów nikomu przedstawiający relacje ofiar księży pedofilów i ich konfrontacje ze swoimi oprawcami.

Portal OKO.press w maju 2019 zarzucił siedmiu polskim biskupom tuszowanie przypadków pedofilii. Są to: Alojzy Orszulik, Andrzej Dziuba, Edmund Piszcz, Wojciech Ziemba, Józef Górzyński, Józef Kupny, Kazimierz Nycz. W maju 2019 reporter programu „Czarno na białym” w TVN24 ujawnił, że skazany w 2004 roku Michał Moskwa, były proboszcz z Tylawy, regularnie prowadzi różaniec w Radiu Maryja.

W odpowiedzi na doniesienia o nadużyciach politycy zaproponowali utworzenie mającej je zbadać komisji. Według PiS winna ona skupiać się na przypadkach nadużyć seksualnych nie tylko w Kościele katolickim, ale i wziąć pod uwagę inne środowiska związane z opieką nad dziećmi, na podobieństwo Komisji działającej w Australii, wedle raportu której tylko 70% sprawców wywodziło się z organizacji religijnych. Projekt PO przewidywał miejsce w podobnej komisji także dla przedstawicieli Kościoła katolickiego. O powołanie komisji, mającej skupiać przedstawicieli prawników, lekarzy, psychologów i organizacji pozarządowych (ale nie Kościołów) starała się natomiast Fundacja Nie Lękajcie Się.

W czerwcu 2019 „Gazeta Wyborcza” zarzuciła grupie polskich biskupów tuszowanie czynów pedofilskich popełnionych przez podległych im duchownych. Zarzuty dotyczą następujących biskupów: Alojzy Orszulik, Piotr Greger, Kazimierz Nycz, Ignacy Jeż, Henryk Gulbinowicz, Marian Gołębiewski, Jan Tyrawa, Edward Janiak, Sławoj Leszek Głódź, Stanisław Stefanek, Marian Przykucki, Zygmunt Kamiński, Andrzej Dzięga, Edmund Piszcz, Wojciech Ziemba, Józef Górzyński, Henryk Hoser, Marek Jędraszewski, Józef Michalik, Jan Wątroba, Tadeusz Gocłowski.

We wrześniu 2019 Sejm RP uchwalił ustawę o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 zwanej w skrócie państwową komisją do spraw pedofilii. Pierwszego członka tej komisji nominowano dopiero w maju 2020, po emisji filmu „Zabawa w chowanego”, nagłaśniającego bierność hierarchii katolickiej i władz państwowych w sprawie pedofilii.

Zobacz też

• Nadużycia seksualne w Kościele katolickim