Warszawa (projekt województwa)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Warszawa, województwo warszawskie[1][2] – projekt województwa składającego się z wydzielonego z województwa mazowieckiego miasta stołecznego Warszawy lub Warszawy wraz z przyległymi do niej powiatami. Głosy o potrzebie wyłączenia tego obszaru jako osobnego województwa pojawiały się od czasu reformy administracyjnej z 1999 roku[3][4], a w ostatnich latach[kiedy?] o realizację tej koncepcji zabiegają politycy partii Prawo i Sprawiedliwość.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 2005, po dojściu do władzy przez PiS, coraz częściej pojawiały się głosy, aby samą Warszawę lub miasto wraz z aglomeracją wydzielić z woj. mazowieckiego jako nowy organizm[5]. Entuzjaści tego pomysłu wyliczali jego zalety: m.in. integracja aglomeracji, wspólne rozwiązywanie problemów, zwiększenie dotacji z Unii Europejskiej dla woj. mazowieckiego (bogata aglomeracja warszawska zawyża dane ekonomiczne dla biednego województwa mazowieckiego; po przyjęciu do UE Rumunii i Bułgarii województwu mazowieckiemu groziło pozbawienie dofinansowań – środki pomocowe z Unii Europejskiej przysługują tylko tym obszarom, które nie przekroczyły 75% unijnej średniej PKB na jednego mieszkańca[5]). Sceptycy mówili natomiast o wzroście biurokracji i nakładów finansowych[6]. Zwracano także uwagę, że po wydzieleniu Warszawy i sąsiednich bogatych gmin, województwo mazowieckie straciłoby znaczne wpływy z podatku dochodowego CIT oraz z funduszy finansowanych przez warszawskich przedsiębiorców. Stałoby się ono też znacznie mniej ludne, przez co dostawałoby mniej funduszy unijnych przyznawanych na głowę mieszkańca. Spowodowałoby to, że województwo mazowieckie stałoby się jednym z czterech najbiedniejszych województw kraju[7].

Prace nad wydzieleniem nowego województwa miały się zacząć w 2008,[potrzebny przypis] ale wcześniej odbyły się wybory, które PiS przegrało. W marcu 2009 prezydent Lech Kaczyński opowiedział się za szybkim utworzeniem województwa stołecznego, tak by wybory samorządowe w 2010 odbyły się już w nowym województwie[8]. Przed wyborami samorządowymi jesienią 2010 roku prezes PiS Jarosław Kaczyński uznał, że z województwa mazowieckiego należy wydzielić województwo warszawskie[9].

Przed wyborami parlamentarnymi w 2015 roku pojawiły się po raz kolejny postulaty wydzielenia Warszawy wraz z okolicznymi obszarami z województwa mazowieckiego. Kandydaci PiS do parlamentu z okręgu płocko-ciechanowskiego zaproponowali utworzenie województwa stołecznego obejmującego Warszawę wraz z ośmioma powiatami (grodziskim, legionowskim, nowodworskim, otwockim, piaseczyńskim, pruszkowskim, wołomińskim, warszawskim zachodnim)[10]. Jarosław Kaczyński zapowiedział utworzenie dwóch nowych województw: warszawskiego i środkowopomorskiego[11].

1 stycznia 2018 Warszawa wraz z okolicami została wydzielona jako odrębna jednostka statystyczna NUTS 2 w celu lepszego rozdysponowania środków unijnych[12].

W 2019 roku PiS powróciło do tematu podzielenia województwa mazowieckiego, zapowiadając utworzenie województwa obejmującego Warszawę i jej okolice. Pomysł ten ponownie argumentowano tym, że obecność Warszawy w województwie mazowieckim zakłamuje dane ekonomiczne dla całego województwa[13], w szczególności zwracano uwagę na problemem zawyżania dochodu na mieszkańca przez stolicę[14]. W lipcu 2020 media poinformowały, iż prace nad utworzeniem województwa warszawskiego zintensyfikowano, a projekt ustawy w tej sprawie jest niemalże gotowy[1][2].

Obszar[edytuj | edytuj kod]

Warszawski Zespół Miejski na tle województwa mazowieckiego

W 2006 roku pojawiły się pomysły[według kogo?] włączenia obszarów wokół Warszawy (obszaru metropolitalnego) do miasta stołecznego, dzięki czemu miasto Warszawa miałaby powierzchnię podobną do największych miast europejskich np. Londynu, Rzymu (około 1500 km²) i ludność wynoszącą około 2,5 miliona osób.[potrzebny przypis] Dzięki temu posunięciu Warszawa mogłaby zostać miastem na prawach województwa (osobnym województwem, miastem wydzielonym), tak jak to ma miejsce w innych krajach Unii Europejskiej (np. Berlinie, który jest miastem na prawach landu).

Istnieje kilka nieformalnych pomysłów na to, jaki kształt powinno posiadać nowe województwo[według kogo?]:

  1. tylko Warszawa – jedynie miasto w granicach administracyjnych stałoby się osobnym województwem, tak jak to miało miejsce przed 1975 rokiem[5],
  2. Warszawski Zespół Miejski – obszar określony w ustawie z 2001 roku, zawetowanej przez prezydenta[4],
  3. Warszawski Okręg Stołeczny – obszar określony w 2000,
  4. inne obszary – np. obszar aglomeracja warszawska – Warszawa i otaczające ją gminy (w zależności od tego jaki obszar uznaje się za aglomerację byłoby to od 16 do 33 gmin).

Dane ekonomiczne[edytuj | edytuj kod]

W 2009 sama Warszawa wytwarzała 61,3% produktu krajowego brutto woj. mazowieckiego[15].

PKB woj. mazowieckiego i Warszawy w 2009 r.[15]
Obszar PKB [mln zł] % PKB mazowieckiego PKB per capita [zł] % średniej krajowej PKB per capita
Warszawa 180 287 61,3% 105 340 299,2%
mazowieckie bez Warszawy 113 687 38,7% bd. bd.
mazowieckie z Warszawą 293 974 100% 56 383 160,1%

Według Eurostat w 2009 PKB na 1 mieszkańca woj. mazowieckiego, według zestandaryzowanego parytetu siły nabywczej, wynosiło 97,2% średniego PKB w Unii Europejskiej[16], a PKB województwa bez uwzględnienia siły nabywczej stanowiło w 2009 55,3% średniego PKB Unii (13000 euro na mieszkańca wobec średniej w Unii 23500 euro)[17].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Dominik Gołdyn: PiS chce stworzyć w Polsce nowe województwo. ”Projekt ustawy niemal gotowy”. wiadomosci.radiozet.pl, 2020-07-23. [dostęp 2020-07-23]. (pol.).
  2. a b Tomasz Bodył: Warszawa wydzielona z Mazowsza? Podział województwa coraz bliżej. wiadomosci.wp.pl, 2020-07-22. [dostęp 2020-07-23]. (pol.).
  3. Włodzimierz Pawłowski Czy Warszawa wydzieli się z Mazowsza? 2004-07-06.
  4. a b Magdalena Niziołek: Problemy ustroju aglomeracji miejskich ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2008. ISBN 978-83-7526-542-2.
  5. a b c MW: Prezydent wymaże Warszawę z Mazowsza. [w:] Dziennik.pl [on-line]. Infor Biznes Sp z o.o., 2009-03-15. [dostęp 2014-10-18].
  6. Marcin Przewoźniak: Warszawa nie chce być województwem. dziennik.pl, 2009-03-16. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).
  7. Zofia Wojtkowska: Ziemia niczyja?. newsweek.pl, 2009-06-21. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).
  8. jks: Lech Kaczyński: Warszawa siedemnastym województwem. wp.pl, 2009-03-16. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).
  9. mig: Kaczyński na konwencji PiS: Polacy są republikanami! Stwórzmy nowe województwo warszawskie. gazeta.pl, 2010-10-16. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).
  10. Milena Orłowska, Magdalena Ciepielak: PiS chce podzielić Mazowsze. wyborcza.pl, 2015-09-29. [dostęp 2015-10-02].
  11. Środkowopomorskie i warszawskie - nowe województwa według PiS. Portal Samorządowy, 2015-09-28. [dostęp 2015-10-02].
  12. Mazowsze już podzielone. Chodziło o pieniądze, tvnwarszawa.tvn24.pl [dostęp 2019-06-27] (pol.).
  13. Mateusz Madejski: Województwo warszawskie. Tego chce prezes PiS. "Powrót do marzeń o wielkiej Warszawie". money.pl, 2019-09-06. [dostęp 2020-07-23]. (pol.).
  14. Jarosław Kaczyński zapowiada podział województwa mazowieckiego. businessinsider.com.pl, 2019-09-05. [dostęp 2020-07-23]. (pol.).
  15. a b Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2012-01-24, s. 162-163. ISSN 1230-5820.
  16. Regional GDP Regional GDP per capita in 2009. Eurostat - European Commission, 2012-03-13. [dostęp 2012-05-25]. (ang.).
  17. Gross domestic product (GDP) at current market prices by NUTS 2 regions. Eurostat - European Commission, 2012-03-22. [dostęp 2012-05-25]. (ang.).