Karol Olbracht Austriacki

Karol Olbracht Austriacki
	arcyksiążę austriacki
Okres	od 18 grudnia 1888
	Dane biograficzne
Dynastia	Habsburgowie
Data i miejsce urodzenia	18 grudnia 1888 ; Pula
Data i miejsce śmierci	17 marca 1951 ; Östervik
Ojciec	Karol Stefan Habsburg
Matka	Maria Teresa Toskańska
Rodzeństwo	Wilhelm Habsburg; Leon Karol Habsburg
Żona	Alicja Ankarcrona
Dzieci	Karol Stefan Altenburg; Maria Krystyna Altenburg
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 1 mar 2018, była oparta na tej wersji.

Karol Olbracht Austriacki, Karl Albrecht Nikolaus Leo Gratianus von Österreich, później: Karl Albrecht Habsburg-Lothringen, od 1919 – Karol Olbracht Habsburg-Lotaryński (ur. 18 grudnia 1888 w mieście Pola, zm. 17 marca 1951 w Östervik koło Sztokholmu) – arcyksiążę austriacki, syn Karola Stefana Habsburga-Lotaryńskiego i Marii Teresy Habsburg-Toskańskiej, właściciel dóbr żywieckich, pułkownik artylerii Cesarskiej i Królewskiej Armii oraz Wojska Polskiego.

Służba w C.K. Armii

Po zdaniu egzaminu maturalnego rozpoczął w 1907 r. studia w Wojskowej Akademii Technicznej w Wiedniu. Po ich ukończeniu w 1910 r. rozpoczął karierę wojskową w stopniu podporucznika w 2 Pułku Haubic Polowych, w 1912 r. został przeniesiony do 2 Dywizjonu Artylerii Konnej, gdzie wkrótce został awansowany do stopnia porucznika. Od tego czasu datuje się jego przyjaźń z gen. Franciszkiem Kleebergiem. W czasie I wojny światowej walczył najpierw na froncie wschodnim, a następnie w Tyrolu. W 1916 r. dowodził I dywizjonem 14 Pułku Haubic Polowych. Szybko awansował do stopnia majora, obejmując jesienią 1916 r. dowodzenie 8 Pułkiem Haubic Polowych. Jesienią 1917 r., awansowany do stopnia pułkownika, został dowódcą XXIII Brygady Piechoty.

Służba w Wojsku Polskim

W 1918 r., czując się Polakiem, zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego. 1 maja 1920 r. powierzono mu obowiązki dowódcy XVI Brygady Artylerii 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty^[1]. Był również dowódcą twierdzy Grudziądz. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1924 r. był oficerem rezerwy 21 Pułku Artylerii Polowej zweryfikowanym w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r. i 2 lokatą na liście starszeństwa oficerów rezerwowych artylerii. Dziesięć lat później zajmował 1 lokatę na liście starszeństwa oficerów pospolitego ruszenia artylerii. Pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Żywcu. Był wówczas "przewidziany do użycia w czasie wojny" i posiadał przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr V w Krakowie.

Końcowy okres życia

W okresie 20-lecia międzywojennego administrował swoim majątkiem. W 1939 r. ponownie zgłosił się do Wojska Polskiego, lecz nie został przyjęty. Po kampanii wrześniowej wrócił do Żywca. W listopadzie 1939 r. został przez Niemców aresztowany i uwięziony w cieszyńskim więzieniu prawie do końca wojny. Przesłuchiwany i torturowany przez Niemców w Krakowie, został sparaliżowany (paraliż połowy ciała) i stracił widzenie w jednym oku^[2]. Stanowczo odmówił podpisania niemieckiej listy narodowościowej. Jego majątek trafił pod przymusowy zarząd III Rzeszy, jego żona Alicja Ankarcrona (z pochodzenia Szwedka, wdowa po synu hr. Kazimierza Badeniego, Ludwiku) została internowana w Wiśle. Utrzymywała tam kontakty najpierw z ZWZ, a potem z AK, za co została odznaczona Krzyżem Walecznych.

Karol Olbracht Habsburg zamieszkał po wojnie w Krakowie. W 1946 r., bardzo schorowany, został przewieziony przez żonę do Szwecji.

Małżeństwo arcyks. Karola Olbrachta według prawa domu habsburskiego nie było małżeństwem osób równego stanu (małżeństwo morganatyczne), dlatego potomstwo z niego zrodzone (używające od 1949 przydomka „von Altenburg”) zostało wykluczone z prawa sukcesji tronu austriackiego, wiązało się też z utratą tytułu arcyksiążęcego. Mimo to dla Polaków członkowie tej rodziny nadal pozostają Habsburgami. Jego córka Maria Krystyna mieszkała do śmierci w Żywcu, syn Karol Stefan zawarł w grudniu 2005 r. ugodę z Browarem Żywiec w sporze o prawo do używania herbu rodzinnego Habsburgów.

Ordery i odznaczenia

Order Odrodzenia Polski III klasy (Polska, 1938)^[3]
Krzyż Walecznych (Polska)^[4]^[5]
Medal za Wojnę^[4]
Order Złotego Runa (Austria)^[4]^[5]^[6]
Order Leopolda III klasy (Austria)^[7]
Order Korony Żelaznej III klasy (Austria)^[7]
Krzyż Zasługi Wojskowej III Klasy z Dekoracją Wojenną (Austria)^[7]
Srebrny Medal Signum Laudis na Wojennej Wstążce (Austria)^[7]
Brązowy Medal Signum Laudis na Wojennej Wstążce (Austria)^[7]
Brązowy Medal Signum Laudis na Pokojowej Wstążce (Austria)^[7]
Krzyż Wojskowy Karola (Austria)^[7]
Krzyż Żelazny I i II klasy (Prusy)^[7]
Order Świętych Cyryla i Metodego I Klasy (Bułgaria)^[4]^[6]^[7]
Order Leopolda I klasy (Belgia)^[4]^[6]^[7]
Order Osmana I klasy (Turcja)^[4]^[6]
Złoty Medal Orderu Zasługi (Turcja)^[4]^[7]
Medal Wojenny (Turcja)^[4]^[7]
Order Sławy I klasy (Tunezja)^[4]^[6]^[7]
Order Zasługi Wojskowej IV Klasy z Mieczami (Bawaria)^[7]
Order Waleczności II i IV Klasy (Bułgaria)^[4]^[7]
Krzyż Zasługi Wojskowej II Klasy (Meklemburgia)^[7]
Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[8]

Zobacz też

pałac Habsburgów w Żywcu

Przypisy

↑ Dziennik Personalny MSWojsk 1920, 15 maja, nr 18
↑ Timothy Snyder, Der abgeklärte Sinn für das Ewige, „Die Zeit” (wydanie austriackie) nr 38/10 września 2009, s. 14
↑ 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej” M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 243.
↑ ^a ^b Habsburg-Lotaryński Karol Olbracht (1888–1951). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. IX/1960-1961 [on-line]. ipsb.nina.gov. [dostęp 2016-05-07].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 16-17.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Staatshandbuch. Wiedeń: 1918, s. 13
↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 282.

Bibliografia

Mariusz Patelski, Habsburgowie z Żywca, [w:] Edukacja historyczna a współczesność, red. B. Kubis, Uniwersytet Opolski: Opole 2003.
Mariusz Patelski, Arcyksiążę Karol Olbracht Habsburg Pułkownik Wojska Polskiego i ostatni dziedzic Żywca, [w:] Grot. Zeszyty Historyczne 2005, nr 23.
Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 676, 762.
Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 273, 934.
Adam Tracz, Krzysztof Błecha, Księżna. Wspomnienia o Polskich Habsburgach, Bonimed 2009, ISBN 978-83-930106-0-8.
Adam Tracz, Krzysztof Błecha, Ostatni król Polski. Karol Stefan Habsburg, Bonimed 2012, ISBN 978-83-930106-1-5

Linki zewnętrzne

[1] Dziennik Personalny MSWojsk 1920, 15 maja, nr 18

[2] Timothy Snyder, Der abgeklärte Sinn für das Ewige, „Die Zeit” (wydanie austriackie) nr 38/10 września 2009, s. 14

[3] 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej” M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592

[sl-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 243.

[psb-5] Habsburg-Lotaryński Karol Olbracht (1888–1951). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. IX/1960-1961 [on-line]. ipsb.nina.gov. [dostęp 2016-05-07].

[tn-6] The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 16-17.

[sh-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Staatshandbuch. Wiedeń: 1918, s. 13

[8] Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 282.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]