Kościół Santo Spirito in Sassia
| Kościół tytularny | |||||||||||||||||
 Santo Spirito in Sassia | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Rzym | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Parafia |
Santa Maria in Traspontina | ||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Rzymu  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Lacjum  | |||||||||||||||||
 41°54′04,3″N 12°27′40,1″E/41,901194 12,461139
| |||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||
Kościół Santo Spirito in Sassia (wł. Chiesa di Santo Spirito in Sassia) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.
Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santa Maria in Traspontina[1] oraz od 1991 roku kościołem tytularnym, ustanowionym przez papieża Jana Pawła II.
Określenie in Sassia jest związane ze społecznością saską, która osiedliła się w tej okolicy. W VIII wieku dla saskich pielgrzymów z Wessexu wybudowano hospicjum z kościołem[2].
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Kościół znajduje się w XIV Rione Rzymu – Borgo przy Via dei Penitenzieri 12[1]. Wejście główne usytuowane jest od strony Borgo Santo Spirito[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na terenie saskiego hospicjum dla pielgrzymów, ufundowanego przez króla Wessexu Ine w VIII wieku, istniał kościół dedykowany Matce Bożej (łac. Sanctae Mariae Saxonum). W IX wieku, za pontyfikatu Leona IV, odbudowano go po pożarze, który strawił całą dzielnicę. W 1208 roku zmieniono dedykację świątyni na Ducha Świętego[2].
Kościół odnowiono za pontyfikatu Sykstusa IV z okazji Roku Jubileuszowego 1475. Kolejne zniszczenie świątyni nastąpiło w czasie Sacco di Roma w 1527 roku. Kościół odbudowano według projektu Antonio da Sangallo w latach 1538–1545. Dzieło wsparł finansowo późniejszy patriarcha Aleksandrii Giulio Cesare Gonzaga di Novellara. Purpurat ten został pochowany na terenie kościoła. Pracami przy fasadzie w latach 1585–1590 kierował Ottaviano Mascherino. Nad okrągłym oknem w fasadzie umieszczono herb papieża Sykstusa V.
Po zsekularyzowaniu dóbr kościelnych w 1867 roku kościół pełnił funkcję kaplicy szpitalnej i kościoła parafialnego dla mieszkańców sąsiednich ulic. Parafię zlikwidowano w 1986 roku. W 1991 roku papież Jan Paweł II ustanowił tytularny kościół kardynalski. Kardynał Camillo Ruini, pełniąc urząd wikariusza generalnego Rzymu ustanowił w kościele Santo Spirito in Sassia Centrum Duchowości Miłosierdzia Bożego. Przy sanktuarium pracują siostry ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia[3][4][5][6]. Rektorem kościoła Santo Spirito in Sassia jest polski ksiądz prałat Józef Bart[7].
Architektura i sztuka[edytuj | edytuj kod]
Świątynia ma jedną nawę. W ścianach bocznych umieszczono po pięć apsyd z obu boków (ze względu na dużą grubość muru ich kształt nie jest widoczny z zewnątrz). W dziewięciu z nich mieszą się boczne kaplice, natomiast w środkowej po prawej stronie znajduje się wejście boczne. Apsyda na końcu nawy wchodzi w skład prezbiterium[2].
Ceglana dzwonnica jest starsza od obecnego budynku kościoła i pochodzi z czasów papieża Sykstusa IV. Jest ona usytuowana pod kątem do głównej osi kościoła, co wskazuje, że wcześniejsza świątynia miała nieco inne ustawienie. Dwie najwyższe kondygnacje dzwonnicy mają ceglane doryckie pilastry w narożach i jeszcze jeden pośrodku każdej strony. Każda strona tych dwóch kondygnacji ma cztery identyczne otwory, przedzielone wapienną kolumną dorycką[2].
Fasada kościoła ma dwie kondygnacje. Na pierwszej umieszczono sześć pilastrów kompozytowych, podtrzymujących belkowanie z pustym fryzem. W każdej z czterech stref bocznych między pilastrami znajduje się pusta nisza z konchą w kształcie muszli. Drugie piętro ma cztery pilastry w tym samym stylu co dolne, podtrzymują one kolejne belkowanie zwieńczone trójkątnym frontonem. W strefach bocznych znajdują się nisze takie, jak w piętrze dolnym. Strefa centralna jest zdominowana przez ogromny oculus, nad którym znajduje się ozdobny herb papieża Sykstusa V[2].
Ściany zdobią freski takich włoskich malarzy jak: Livio Agresti, Giovanni Battista Lombardelli, Paris Nogari, Gregorio Guglielmi. Wśród obrazów: Nawiedzenie św Elżbiety Marco Pino z 1545, Nawrócenie św. Pawła Francesco Ruviale, Zesłanie Ducha Świętego Jacopo Zucchi z 1588[3].
Drewniany sufit jest geometrycznie kasetonowany, został on zainstalowany za czasów papieża Pawła III (1534-1549). Rzeźbiona drewniana ambona jest autorstwa Alessandro Castaldo[2].
Apsyda zamykająca nawę została ozdobiona freskiem Zesłanie Ducha Świętego, natomiast koncha apsydy – Chrystus w chwale zsyłający Ducha Świętego[2].
Kaplice boczne[edytuj | edytuj kod]
Kaplica Zesłania Ducha Świętego
Pierwsza kaplica po prawej stronie została poświęcona Zesłaniu Ducha Świętego. Malowidła w kaplicy są dziełem Jacopo Zucchi z 1583 roku. Ołtarz przedstawia Zesłanie Ducha Świętego, wizerunek po prawej Proroka Joela, a po lewej św. Jana Chrzciciela[2].
Kaplica Wniebowzięcia NMP
Druga kaplica po prawej stronie jest poświęcona Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Została wyposażona przez Livio Agresti, który zmarł w 1579 roku, zanim praca została zakończona. W ołtarzu umieszczono Wniebowzięcie. Po lewej stronie jest obraz Narodziny Marii, a po prawej Obrzezanie Jezusa. Agresti nie zdążył ich dokończyć, pierwszy z obrazów ukończył Giovanni Battista Lombardelli, a drugi Paris Nogari[2].
Kaplica Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny
Trzecia kaplica po prawej jest dedykowana Miłosierdziu Bożemu i św. Faustynie. Była ona pierwotnie poświęcona Najświętszemu Sercu Jezusa. Dawniej w ołtarzu znajdowało się Najświętsze Serce autorstwa Raffaele Gagliardi, ale zostało zastąpione przedstawieniem Jezusa Miłosiernego. Flankujące freski przedstawiają Uzdrowienie paralityka i Uzdrowienie niewidomego od urodzenia i są dziełem Agresti[2].
Kaplica Wniebowstąpienia
Czwarta kaplica po prawej stronie jest poświęcona Wniebowstąpieniu. Ołtarz jest autorstwa Giuseppe Valeriani, który wykonał także inne malowidła w kaplicy. Koncha zawiera fresk przedstawiający świętych z aniołami w niebie[2].
Kaplica św. Alojzego Gonzagi
Pierwsza kaplica po lewej stronie dedykowana została św. Alojzemu Gonzadze. W ołtarzu umieszczono rzeźbę przedstawiającą świętego autorstwa Ignaziego Iacomettiego. Freski na ścianach i filarach oraz w sklepieniu konchy są autorstwa Cesare Nebbii[2].
Kaplica Koronacji Matki Bożej
Druga kaplica po lewej stronie poświęcona jest koronacji Matki Bożej jako Królowej Nieba. Ołtarz jest autorstwa Cesare Nebbii. Freski otaczające ołtarz to dzieła Pompeo Cesury[2].
Kaplica krucyfiksu
Trzecia kaplica po lewej stronie jest poświęcona krucyfiksowi. W ołtarzu umieszczono z XVII-wieczny malowanym drewniany krzyż. Prace freskowe obejmują sceny z Pasji[2].
Kaplica św. Jana Pawła II
Czwarta kaplica po lewej stronie jest poświęcona papieżowi św. Janowi Pawłowi II, obraz z wizerunkiem patrona kaplicy został podarowany przez kardynała Stanisława Dziwisza w 2006 roku. Dawniej w ołtarzu mieściło się Zdjęcie z krzyża. Flankujące freski przedstawiają Narodzenie Jezusa i Zmartwychwstanie. Freski sklepienia zawierają dwie sceny Upadku Adama i Ewy, a także świętych i proroków[2].
Kaplica Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty
Piąta kaplica po lewej stronie poświęcona jest Matce Bożej i św. Janowi Ewangeliście. Dolny obraz w ołtarzu przedstawia św. Jana i jest autorstwa Andrei Giorgini z 1835 roku, natomiast górny to XIX-wieczna kopia starej ikony, która była w ołtarzu kościoła przed jego przebudową w XVI wieku. Według tradycji była ona darem króla Ine i w związku z tym jest nazywana La Madonna del Re Ina. Flankujące freski przedstawiają próbę męczeństwa św. Jana i są dziełem Marcello Venusti. Freski sklepienia przedstawiają sceny z życia św. Jana, ich autorem prawdopodobnie był Perino del Vaga[2].
Kardynałowie diakoni[edytuj | edytuj kod]
Kościół Ducha Świętego in Sassia jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-diakonom (Titulus Sancti Spiritus in Saxia)[8]. Tytuł ten został ustanowiony 28 czerwca 1991 roku przez Jana Pawła II[8].
- Fiorenzo Angelini (1991-2002), tytuł prezbiterialny pro hac vice (2002-2014)
- Dominique Mamberti (2015-nadal)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Chiesa rettoria Santo Spirito in Sassia. Diocesi di Roma. [dostęp 2020-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-07)]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Santo Spirito in Sassia. Churches of Rome. [dostęp 2020-01-13]. (ang.).
- ↑ a b Guida d’Italia, Roma. Touring Club Italiano, 2016, s. 621. ISBN 978-88-365-6798-0. (wł.).
- ↑ Decreto di istituzione. www.divinamisericordia.it. [dostęp 2018-06-05]. (wł.).
- ↑ Cenni storici. www.divinamisericordia.it. [dostęp 2018-06-05]. (wł.).
- ↑ Klasztory na świecie. www.faustyna.pl. [dostęp 2018-06-05]. (pol.).
- ↑ Rettore Monsignor Jozef Bart. www.faustyna.pl. [dostęp 2018-06-05]. (pol.).
- ↑ a b Kościół Santo Spirito in Sassia [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2020-01-13] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona sanktuarium (wł.)