Przejdź do zawartości

Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
Awers
Awers
Rewers
Rewers
Baretka
Baretka
Ustanowiono

26 października 1945

Wycofano

8 maja 1999
(ust.z dn.16.10.1992r.)

Wielkość

∅ 33 mm

Wydano

ponad 322 tys.

Powyżej

Medal za Warszawę 1939–1945

Poniżej

Medal Zwycięstwa i Wolności 1945

Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk – polskie odznaczenie wojskowe.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk” został ustanowiony dekretem Rady Ministrów z dnia 26 października 1945 roku[1]w celu upamiętnienia wielkich zwycięstw żołnierza polskiego, który walczył o nowe granice na Odrze i Nysie i na wybrzeżu Bałtyku, odzyskując dla Polski prastare ziemie słowiańskie na zachodzie i północy oraz nagrodzenia uczestników tych walk”. W dekrecie medal nosił nazwę: „Medal za Odrę, Nissę, Bałtyk”, z ówczesną polską nazwą rzeki Nysa Łużycka – Nissa.

W ustawie z 17 lutego 1960 o orderach i odznaczeniach medal[2] wpisano nazwę : „Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk” oraz określono wówczas, że stanowi nagrodę dla osób, które brały udział w walkach o granice na Odrze, Nysie i Bałtyku.

Medal był nadawany jednorazowo przez Ministra Obrony Narodowej w imieniu Krajowej Rady Narodowej:

Minister Obrony Narodowej przekazał przysługujące mu prawo do nadawania medalu dowódcom okręgów wojskowych, wszystkim dowódcom dywizji piechoty oraz dowódcy 1 Dywizji Kawalerii. Od 1958 roku medal nadawała Rada Państwa.

Z dniem 8 maja 1999 nadawanie Medalu uznano za zakończone zgodnie z art. 2 pkt. 1 ustawą z 16 października 1992. Przepisy wprowadzające ustawę o orderach i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre ustawy[3].

Opis odznaki

[edytuj | edytuj kod]

Odznaką Medalu za Odrę, Nysę, Bałtyk według dekretu był krążek wykonany z brązu (następnie patynowany na brązowo) o średnicy 33 mm.

Na awersie medalu w środku umieszczono rysunek granic Polski i jej głównych rzek. Nad mapą w górnej części umieszczono wizerunek orła. Wokół medalu umieszczony był napis: ZA ODRĘ, NISSĘ, BAŁTYK.

Na rewersie umieszczono w czterech wierszach napis: RP / ZWYCIĘZCOM / III. 1945 / IV. 1945[4].

Prawdopodobnie już w 1946 roku wprowadzono drugą wersję różniącą się od tej opisanej w dekrecie i ostatecznie na awersie medalu w środkowej części umieszczono rysunek granic Polski z zaznaczeniem głównych rzek oraz oznaczeniem miast: Warszawy, Gdańska, Szczecina i Wrocławia. Nad rysunkiem umieszczono orła, w otok medalu umieszczono napis: ZA ODRĘ – NYSĘ – BAŁTYK. Rewers pozostał taki jak w dekrecie.

Wstążka medalu jest szerokości 35 mm, koloru ciemnoniebieskiego z dwoma pionowymi jasnoniebieskimi paskami po bokach o szerokości 7 mm, umieszczonymi w odległości 2 mm od brzegów wstążki.

„Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk” zajmował w kolejności odznaczeń polskich miejsce po „Medalu za Warszawę”.

Odznaczeni

[edytuj | edytuj kod]

Wg danych Biura Odznaczeń Państwowych Kancelarii Rady Państwa oraz Biura Odznaczeń Kancelarii Prezydenta RP nadano 321 975 medale do 1987 r., a później jeszcze dodatkowo 479 medali; łącznie – 322 454 medali[5][6].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dekret z dnia 26 października 1945 r. o ustanowieniu "Medalu za Odrę, Nissę, Bałtyk" (Dz.U. z 1945 r. nr 50, poz. 285)
  2. Art. 16 ustawy z dnia 17 lutego 1960 r. o orderach i odznaczeniach (Dz.U. z 1960 r. nr 10, poz. 66)
  3. Art. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 16 października 1992 r. Przepisy wprowadzające ustawę o orderach i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre ustawy (Dz.U. z 1992 r. nr 90, poz. 451)
  4. Art. 2 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o ustanowieniu "Medalu za Odrę, Nissę, Bałtyk"
  5. Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 20.
  6. Stefan Oberleitner: Ordery, odznaczenia i odznaki III Rzeczypospolitej Polskiej 1990-1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, s. 66-67. ISBN 83-7174-726-8.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Wanda Bigoszewska: Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: Wyd. Interpress, 1989. ISBN 83-223-2287-9.