Powiśle (Warszawa)
 |
Ten artykuł od 2013-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
| Osiedle Warszawy | |
 Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, widok od strony ul. Dobrej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
Położenie na mapie dzielnicy
| |
Powiśle – osiedle Warszawy, będące częścią dzielnicy Śródmieście, i zarazem rejon Miejskiego Systemu Informacji. Od południa graniczy z Ujazdowem, od północy ze Starym Miastem, od zachodu ze Śródmieściem Północnym i Południowym a wschodnią granicę wyznacza Wisła.
Historia
Historyczne osiedle Powiśle składa się z Solca, Powiśla właściwego i Mariensztatu.
Solec
Dzisiejsze granice Solca wyznaczają: wiadukt mostu średnicowego, Park Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego (dawniej Centralny Park Kultury), ul. Myśliwiecka, ul. Łazienkowska i wybrzeże Wisły.
Powiśle
W XIX wiek w. dzielnica rozrastała się sukcesywnie, osiągając dzisiejsze rozmiary. Powiśle było dzielnicą portową, fabryczną i mieszkalną zarazem. Zamieszkiwali ją m.in. biedni robotnicy niewykwalifikowani, bednarze, piaskarze, rybacy i kobiety lekkich obyczajów.
W 1830 roku przy ul. Czerniakowskiej nr hipoteczny 3001 znajdował się browar Weissa na Solcu[1] co odpowiada we współczesnej numeracji nr 189[2], na nieistniejącym rogu z wytyczoną w 1868 ulicą Fabryczną - 52°13′29,212″N 21°02′30,595″E/52,224781 21,041832. Podpalenie browaru Weissa 29 listopada 1830 przez pchor. Wiktora Tylskiego było sygnałem do wybuchu powstania listopadowego.
Powiśle, jak większa część Warszawy, zostało w większości zniszczone podczas II wojny światowej, po stłumieniu powstania warszawskiego przez Niemców. Po wojnie sukcesywnie odbudowywano dzielnicę, stawiając kilka ciekawych pod względem architektonicznym bloków. Jednak trzy z nich, tzw. "iksy", szczególnie wyróżniają się swoją architekturą. Dziś jest to dzielnica, w której stare, piękne kamienice i ciekawe bloki sąsiadują z nowoczesnymi apartamentowcami z ochroną.
Granice Powiśla właściwego (pomiędzy Solcem i Mariensztatem) wyznaczają: ul. Karowa, skarpa pomiędzy Powiślem i Traktem Królewskim, wiadukt mostu średnicowego i wybrzeże Wisły.
Mariensztat
Granice Mariensztatu wyznaczają: ul. Karowa, wybrzeże Wisły, ul. Nowy Zjazd i skarpa. Mariensztat kończy się w połowie ul. Bednarskiej, łączącej go z Krakowskim Przedmieściem.
Znane ulice
- ul. Karowa – ulica, ślimakiem (wiadukt St. Markiewicza) na Karowej połączyła Trakt Królewski z położonym znacznie niżej Powiślem. Na Karowej organizowane są odcinki specjalne Rajdu Barbórka.
- ul. Solec – do połowy XX w. główna ulica dzielnicy. Nazwę wzięła od znajdujących się przy niej składów soli.
- ul. Tamka – łączy Powiśle z centrum, dochodząc do ul. Świętokrzyskiej. Nazwę zawdzięcza małej tamie, która niegdyś istniała na rzeczce płynącej w miejscu obecnej ulicy.
Infrastruktura drogowa i kolejowa
W okresie międzywojennym przez dzielnicę, nadal wówczas najuboższą, przechodziła linia tramwajowa, którą zlikwidowano po II wojnie światowej, po której to linii jeszcze w latach 90. XX w. spod asfaltu wystawały niezdemontowane tory.
Od Dworca Gdańskiego do Elektrowni Powiśle, nabrzeżem Wisły, biegły tory kolejowe, którymi dowożono węgiel. Zniszczenia wojenne pozwoliły bez większych problemów wkomponować w plany zagospodarowania terenu dwa duże przedsięwzięcia drogowe. Wybrzeżem Wisły, przez Powiśle przebiega Wisłostrada, będąca główną drogą wylotową na Gdańsk i jedną z dwóch (obecnie) dróg przelotowych przez stolicę, w kierunku północ-południe. Drugi projekt drogowy, przebiegający przez dzielnicę, to Trasa Łazienkowska, będąca częścią tzw. małej (wewnętrznej, dotychczas niedokończonej) obwodnicy Warszawy. Za to przedsięwzięciem lokalnym jest most Świętokrzyski, który zastąpił, prowizorycznie postawiony przez wojsko, most Syreny. Most ten, pomimo celowego braku połączenia z Wisłostradą, nadal utrzymuje duży ruch uliczny w tej części Powiśla.
W dzielnicy znajduje się przystanek kolejowy Warszawa Powiśle, obsługujący kolej podmiejską. Po jego zachodniej stronie znajduje się wschodni wylot tunelu średnicowego.
W okolicy skrzyżowania ulic Wybrzeże Kościuszkowskie i Tamka znajduje się stacja II linii warszawskiego metra nazwana Centrum Nauki Kopernik.
Ważniejsze obiekty
- Teatr Ateneum
- Biblioteka Uniwersytecka
- Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego.
- Rynek Mariensztacki
- Zabytkowy budynek Elektrowni Powiśle
- Pomnik Syreny (ul. Wybrzeże Kościuszkowskie)
- Pomnik Zgrupowania „Krybar” (ul. Tamka)
- Zamek Ostrogskich z Muzeum Fryderyka Chopina
- Klasztor Sióstr Szarytek (ul. Tamka)
- Muzeum Azji i Pacyfiku
- Kościół Św. Trójcy
- Pomnik Chwała Saperom
- Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty I Armii WP – zwana Płytą Czerniakowską
- Pomnik Powstańców Czerniakowa i Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego
Sport i rekreacja
Przy ul. Łazienkowskiej znajduje się stadion klubu sportowego Legia.
Przez Powiśle przechodzą szlaki i ścieżki rowerowe: Szlak Wisły oraz Podskarpowa Ścieżka Rowerowa, łączące Ursynów z Żoliborzem, oraz ścieżka przez most Świętokrzyski przechodząca na Pragę-Północ.
Przypisy
- ↑ Stanisław Juliusz Harbut: Noc listopadowa w świetle i cieniach historji [oryginalna pisownia z 1930 r.] i procesu przed Najwyższym Sądem Kryminalnym : w 100-letnią rocznicę. T. 1 wydanie drugie przejrzane i rozszerzone. Książnica Atlas: Warszawa, 1930, s. 111. OCLC 69512482. Cytat: Pchor. Wiktor Tylski zamiast o oznaczonej godzinie 6 wieczorem, podpalił celem dania sygnału, zabudowania browaru Weissa przy ul. Czerniakowskiej Nr 3001 już o godz. 5 min. 30 słomą, zamiast przeznaczonymi przez Wysockiego i por. Stolzmana adjunkta arsenału materjałami palnemi.. (pol.).
- ↑ Taryfa posesyj (domów i placów) m. stoł. Warszawy i przedmieścia Pragi. Warszawa: 1920?, s. 47. OCLC 741046496.
Linki zewnętrzne
- Strona o miejscach i mieszkańcach Powiśla - aktualności, opisy, historia
- Strona poświęcona dzielnicy Powiśle - aktualności, historia, forum
- Powiśle na Warszawikii
- "Na Powiślu" (dawniej "Głos Oddziału Powiśle TPW") - kwartalnik wydawany przez TPW Oddział Powiśle
