Frydek-Mistek: Różnice pomiędzy wersjami
49°41′17″N 18°21′13″E/49,688056 18,353611| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
|||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Miasto [[Frydek (Frydek-Mistek)|Frydek]] zostało założone pod koniec pierwszej połowy XIV wieku na gruntach miasteczka Jamnica w granicach [[Księstwo Cieszyńskie|księstwa cieszyńskiego]]. Pierwsza wzmianka wiązana przez badaczy z historią Frydka to pochodzący z 1305 r. wykaz [[Dziesięcina|dziesięcin]] biskupstwa wrocławskiego, wspominający o osadzie ''Jannutha'', interpretowanej jako poprzedzająca Frydek Jamnica. Pewniejsze informacje przynosi treść aktu zhołdowania piastowskiego księcia [[Kazimierz I cieszyński|Kazimierza I cieszyńskiego]] królowi Czech Janowi Luksemburskiemu z 1327 r., w którym wymieniony został ''„…Jamnicz opid(um) cum municionibus…”'', co potwierdza istnienie grodu strzegącego przeprawy przez rzekę w tym miejscu, wzniesionego najpewniej przed 1290 r. Około końca połowy XIV w. następuje lokacja miasta Frydek (pierwsze bezpośrednie wzmianki dopiero z 1386 i 1416 r.), zaś w 1353 r. na mocy przywileju Kazimierza I jego zwierzchność jako ośrodka administracji zostaje rozszerzona po [[Skoczów]]. Prawdopodobnie z tym wydarzeniem należy wiązać moment wzniesienia zamku w zachodniej części miasta, oddzielonego fosą. Zamek ten po raz pierwszy jest wzmiankowany w 1434 r. przy okazji oddania pod zastaw Arnoštovi Tworkowskiemu za 500 kop groszy<ref>{{Cytuj |autor = Wojciech Kawka |tytuł = Murowane wieże na zamkach księstwa opolsko-raciborskiego i księstw sukcesorskich od XIII do połowy XVI wieku |data dostępu = 2019-02-05 |url = https://www.academia.edu/12100118/Murowane_wie%C5%BCe_na_zamkach_ksi%C4%99stwa_opolsko-raciborskiego_i_ksi%C4%99stw_sukcesorskich_od_XIII_do_po%C5%82owy_XVI_wieku |język = en}}</ref>. Miasto szybko stało się jednym z najważniejszych w księstwie. |
|||
Miasto [[Frydek (Frydek-Mistek)|Frydek]] zostało założone pod koniec pierwszej połowy XIV wieku na gruntach miasteczka Jamnica w granicach [[Księstwo Cieszyńskie|księstwa cieszyńskiego]]. Miasto szybko stało się jednym z najważniejszych w księstwie. Za sprawą ukończonego w 1759 roku kościoła Najświętszej Marii Panny Frydek stał się też najważniejszym ośrodkiem pątniczym Śląska Cieszyńskiego. |
|||
W 1402 roku książę [[Przemysław I Noszak]] odkupił od [[państwo hukwaldzkie|państwa hukwaldzkiego]] kilka wsi morawskich na zachód od rzeki [[Ostrawica|Ostrawicy]]. Wśród nich znajdowała się miejscowość Newensteil – późniejszy Mistek. Mistek rozwijał się jako przedmieście Frydku aż do 1581 roku, kiedy powrócił do Państwa Hukwaldzkiego, jednak jego gwałtowny rozrost nastąpił dopiero w XIX wieku wraz z rozwojem przemysłu. |
W 1402 roku książę [[Przemysław I Noszak]] odkupił od [[państwo hukwaldzkie|państwa hukwaldzkiego]] kilka wsi morawskich na zachód od rzeki [[Ostrawica|Ostrawicy]]. Wśród nich znajdowała się miejscowość ''Newensteil'' – późniejszy Mistek. Mistek rozwijał się jako przedmieście Frydku aż do 1581 roku, kiedy powrócił do Państwa Hukwaldzkiego, jednak jego gwałtowny rozrost nastąpił dopiero w XIX wieku wraz z rozwojem przemysłu. Za sprawą ukończonego w 1759 roku kościoła Najświętszej Marii Panny Frydek stał się też najważniejszym ośrodkiem pątniczym Śląska Cieszyńskiego. |
||
Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] [[II Rzeczpospolita|Polska]] nie wnosiła pretensji do Frydku i okolic jako terenów w większości zamieszkanych przez ludność czeską. W związku z tym w 1918 roku Frydek wraz z Mistkiem znalazł się w granicach [[Pierwsza Republika Czechosłowacka|Czechosłowacji]], a w 1938 wojska polskie nie zajęły ziemi frydeckiej (nie zalicza się jej więc, przynajmniej nie całą, do tzw. [[Zaolzie|Zaolzia]]). W marcu 1939 roku Niemcy zajęli zarówno Frydek, jak i Mistek wcielając obydwa miasta do [[Protektorat Czech i Moraw|Protektoratu Czech i Moraw]]. Koszary w Mistku były jedynym miejscem, w którym wojska czechosłowackie [[Obrona koszar Czajanka|stawiały opór]] wkraczającym wojskom niemieckim<ref>[http://www.zanikleobce.cz/index.php?detail=1445221 Obrona koszar Czajanka w Mistku].</ref>. |
Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] [[II Rzeczpospolita|Polska]] nie wnosiła pretensji do Frydku i okolic jako terenów w większości zamieszkanych przez ludność czeską. W związku z tym w 1918 roku Frydek wraz z Mistkiem znalazł się w granicach [[Pierwsza Republika Czechosłowacka|Czechosłowacji]], a w 1938 wojska polskie nie zajęły ziemi frydeckiej (nie zalicza się jej więc, przynajmniej nie całą, do tzw. [[Zaolzie|Zaolzia]]). W marcu 1939 roku Niemcy zajęli zarówno Frydek, jak i Mistek wcielając obydwa miasta do [[Protektorat Czech i Moraw|Protektoratu Czech i Moraw]]. Koszary w Mistku były jedynym miejscem, w którym wojska czechosłowackie [[Obrona koszar Czajanka|stawiały opór]] wkraczającym wojskom niemieckim<ref>[http://www.zanikleobce.cz/index.php?detail=1445221 Obrona koszar Czajanka w Mistku].</ref>. |
||
Wersja z 14:15, 5 lut 2019
 Mały Rynek we Frydku-Mistku (dawny rynek Mistka) | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Data założenia | |||||
| Prawa miejskie |
1 stycznia 1943 (jako jedno miasto) | ||||
| Burmistrz |
Michal Pobucký | ||||
| Powierzchnia |
51,61 km² | ||||
| Wysokość |
291 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2015) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Kod pocztowy |
738 01 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
T | ||||
| Podział miasta |
7 dzielnic | ||||
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |||||
Położenie na mapie Czech  | |||||
| 49°41′17″N 18°21′13″E/49,688056 18,353611
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Frydek-Mistek (czes. Frýdek-Místek, wym. [ˈfriːdɛk ˈmiːstɛk], niem. Friedeck-Mistek[2]) – miasto powiatowe w Czechach, w kraju morawsko-śląskim, nad Ostrawicą (dopływ Odry), na skraju Ostrawsko-Karwińskiego Zagłębia Węglowego, na granicy Śląska Cieszyńskiego (Frýdek) i Moraw (Místek), ok. 30 km od granicy polsko-czeskiej, u stóp Beskidu Morawsko-Śląskiego.
Podział administracyjny
Frydek-Mistek podzielony jest na 37 obrębów ewidencyjnych składających się na 7 dzielnic i 7 gmin katastralnych[3]. Gmina katastralna Lysůvky obejmuje dwie dzielnice (Lysůvky i Zelinkovice[4]), a gmina katastralna Panské Nové Dvory znajduje się w dzielnicy Frýdek[5].
Dzielnice: Frydek • Mistek • Chlebovice • Lískovec • Lysůvky • Skalice • Zelinkovice
Historia
Miasto Frydek zostało założone pod koniec pierwszej połowy XIV wieku na gruntach miasteczka Jamnica w granicach księstwa cieszyńskiego. Pierwsza wzmianka wiązana przez badaczy z historią Frydka to pochodzący z 1305 r. wykaz dziesięcin biskupstwa wrocławskiego, wspominający o osadzie Jannutha, interpretowanej jako poprzedzająca Frydek Jamnica. Pewniejsze informacje przynosi treść aktu zhołdowania piastowskiego księcia Kazimierza I cieszyńskiego królowi Czech Janowi Luksemburskiemu z 1327 r., w którym wymieniony został „…Jamnicz opid(um) cum municionibus…”, co potwierdza istnienie grodu strzegącego przeprawy przez rzekę w tym miejscu, wzniesionego najpewniej przed 1290 r. Około końca połowy XIV w. następuje lokacja miasta Frydek (pierwsze bezpośrednie wzmianki dopiero z 1386 i 1416 r.), zaś w 1353 r. na mocy przywileju Kazimierza I jego zwierzchność jako ośrodka administracji zostaje rozszerzona po Skoczów. Prawdopodobnie z tym wydarzeniem należy wiązać moment wzniesienia zamku w zachodniej części miasta, oddzielonego fosą. Zamek ten po raz pierwszy jest wzmiankowany w 1434 r. przy okazji oddania pod zastaw Arnoštovi Tworkowskiemu za 500 kop groszy[6]. Miasto szybko stało się jednym z najważniejszych w księstwie.
W 1402 roku książę Przemysław I Noszak odkupił od państwa hukwaldzkiego kilka wsi morawskich na zachód od rzeki Ostrawicy. Wśród nich znajdowała się miejscowość Newensteil – późniejszy Mistek. Mistek rozwijał się jako przedmieście Frydku aż do 1581 roku, kiedy powrócił do Państwa Hukwaldzkiego, jednak jego gwałtowny rozrost nastąpił dopiero w XIX wieku wraz z rozwojem przemysłu. Za sprawą ukończonego w 1759 roku kościoła Najświętszej Marii Panny Frydek stał się też najważniejszym ośrodkiem pątniczym Śląska Cieszyńskiego.
Po I wojnie światowej Polska nie wnosiła pretensji do Frydku i okolic jako terenów w większości zamieszkanych przez ludność czeską. W związku z tym w 1918 roku Frydek wraz z Mistkiem znalazł się w granicach Czechosłowacji, a w 1938 wojska polskie nie zajęły ziemi frydeckiej (nie zalicza się jej więc, przynajmniej nie całą, do tzw. Zaolzia). W marcu 1939 roku Niemcy zajęli zarówno Frydek, jak i Mistek wcielając obydwa miasta do Protektoratu Czech i Moraw. Koszary w Mistku były jedynym miejscem, w którym wojska czechosłowackie stawiały opór wkraczającym wojskom niemieckim[7].
1 stycznia 1943 roku połączono Frydek, Mistek i kilka okolicznych wsi w miasto Frydek-Mistek. W maju 1945 ciężkie walki o miasto pomiędzy wycofującą się armią niemiecką i oddziałami Armii Czerwonej (zakończone 4 maja wyparciem Niemców na Morawy). Po wojnie Frydek-Mistek włączono ponownie do Czechosłowacji, zachowując dokonaną przez Niemców decyzję o połączeniu miast. Jako miasto powiatowe stanowiące zaplecze dla Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego Frydek-Mistek rozwinął się w sporej wielkości ośrodek miejski.
Na frydeckim rynku znajduje się zamek książąt cieszyńskich. Najstarszą świątynią w mieście (położony w Mistku) jest jednonawowy kościół św. Jakuba z elementami zarówno gotyckimi jak i renesansowymi.
Galeria
-
Panorama -
Kościół św. Jodoka -
Zamek frydecki w zimie -
Zamek frydecki jesienią -
Kościół św. Jana Chrzciciela
Miasta partnerskie
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Český statistický úřad: Informativní počet občanů v ČR ve všech obcích, v obcích 3. typu a v městských částech. [w:] Počty obyvatel v obcích [on-line]. Ministerstvo vnitra České republiky, 2015-01-01. [dostęp 2015-04-08]. (cz.).
- ↑ W czasie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej nazwa Mistek została zamieniona na Friedberg.
- ↑ Obec Frýdek-Místek: podrobné informace. [w:] www.uir.cz [on-line]. [dostęp 2011-12-25]. (cz.).
- ↑ Část obce Zelinkovice: podrobné informace. [w:] www.uir.cz [on-line]. [dostęp 2011-12-25]. (cz.).
- ↑ Část obce Frýdek. [w:] www.uir.cz [on-line]. [dostęp 2011-12-25]. (cz.).
- ↑ Wojciech Kawka, Murowane wieże na zamkach księstwa opolsko-raciborskiego i księstw sukcesorskich od XIII do połowy XVI wieku [online] [dostęp 2019-02-05] (ang.).
- ↑ Obrona koszar Czajanka w Mistku.
