Parki narodowe w Europie

W Europie powołano kilkaset parków narodowych, w większości odpowiadających kategorii II obszarów chronionych wg Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody. Pierwsze z nich powstały w 1909 r. w Szwecji.

Albania

Góra Korab w Albanii w parku narodowym o tej samej nazwie

W Albanii powołano dotąd 15 parków narodowych i jeden morski park narodowy.

• Parki narodowe Albanii

Austria

Wysokie Taury w Austrii znajdują się w granicach największego parku narodowego Alp

Powołanie parku narodowego w Austrii postulowano już przed I wojną światową, jednak dopiero w 1981 r. powstał pierwszy – i dotąd największy – Park Narodowy Wysokie Taury. Obecnie istnieje sześć takich form ochrony i jeden Park Biosfery Salzburskiego Lundgau i Karynckiego Nockbergu, który do 2012 r. też nosił miano narodowego. Opiekę nad parkami sprawuje Nationalparks Austria.

Lista parków narodowych:

• Wysokie Taury (1856 km², powołany w 1981 r.);
• Jezioro Nezyderskie-Seewinkel (90,6 km², 1993, graniczy z węgierskim PN Fertő-Hanság);
• Łęgi Naddunajskie (93 km², 1996);
• Alpy Wapienne (208,25 km², 1997);
• Dolina Dyi (13,3 km², 2000, graniczy z czeskim PN Podyje);
• Gesäuse (110,5 km², 2002).

Belgia

Hoge Kempen w Belgii

Belgia znajduje się w jednym z obszarów najmocniej przekształconych przez człowieka w Europie. Królestwo jest jednym z odstatnich państw kontynentu, które powołało swój park narodowy – Park Narodowy Hoge Kempen zainicjowano dopiero w 2006 r. na obszarze 57 km², po 16 latach starań. Wcześniej, w 2001 r. powołano belgijsko-holenderski Park Transgraniczny De Zoom-Kalmthouse Heide i mający status zbliżony parku narodowego. Ponadto w Walonii wyróżnia się dziewięć „parków przyrodniczych” (parc naturel) mających wysoki status ochronny i klasyfikowanych jako parki narodowe (kategoria II) wg IUCN, oraz siedemnaście „krajobrazów regionalnych” (Regionale Landschappen) we Flandrii.

Białoruś

Jeziora Brasławskie leżą w granicach najbardziej na północ wysuniętego parku narodowego Białorusi

Pierwszym parkiem narodowym który częściowo znajdował się na obszarze dzisiejszej Białorusi był Białowieski Park Narodowy. Po rozpadzie ZSRR na terenie niepodległej republiki powołano cztery formy ochrony przyrody określane tym mianem:

• Park Narodowy Puszcza Białowieska (Нацыянальны парк «Белавежская пушча»)
• Naroczański Park Narodowy (Нацыянальны парк «Нарачанскі»)
• Park Narodowy Jeziora Brasławskie (Нацыянальны парк «Браслаўскія азёры»)
• Prypecki Park Narodowy (Нацыянальны парк «Прыпяцкі»)

Bośnia i Hercegowina

Na terenie Bośni i Hercegowiny istnieją trzy parki narodowe, w tym dwa powołane za czasów Jugosławii:

• Park Narodowy Sutjeska (Nacionalni Park Sutjeska)
• Park Narodowy Kozara (Nacionalni Park Kozara)
• Park Narodowy Una (Nacionalni Park Una)

Bułgaria

Malowniczy masyw górski Riła w Bułgarii

Bułgaria była pierwszym bałkańskim krajem, który na swoim terytorium powołał park narodowy. Zainicjowany w 1934 r. Park Narodowy Witosza zmienił jednak w 2000 r. status na park przyrodniczy. Obecnie istnieją trzy parki narodowe (национален парк, l.mn. национални паркове) i jedenaście parków przyrodniczych (природен парк, l.mn. природни паркове), które charakteryzują się nieco niższym statusem ochronnym i obecnością gruntów prywatnych w ich obrębie.

Bułgarskie parki narodowe:

• Park Narodowy Pirynu (Национален Парк Пирин, powołany 1962 r., 403,3 km²)
• Park Narodowy Riły (Национален Парк Рила, 1991 r., 716,7 km²)
• Park Narodowy Bałkanu Środkowego (Национален Парк Централен Балкан, 1992 r., 810,5 km²)

Chorwacja

Jeziora Plitwickie są jednocześnie najsłynniejszym parkiem narodowym Chorwacji

Pierwsze parki narodowe w granicach Chorwacji zaczęto powoływać niedługo po II wojnie światowej, gdy ta stanowiła część Jugosławii. Obecnie na terenie kraju znajduje się osiem parków narodowych zajmujących 1,063% powierzchni kraju.

Czarnogóra

Szczyt Bobotov Kuk w PN Durmitor w Czarnogórze

W Czarnogórze powołano pięć parków narodowych, z czego cztery jeszcze w czasach Jugosławii. Zajmują one około 10 % powierzchni kraju – jest to jeden z najwyższych odsetków na świecie. Najsłynniejszy park narodowy Czarnogóry – Durmitor – znajduje się też na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Obszarami zarządza instytucja „Nacionalni parkovi Crne Gore”.

Lista czarnogórskich parków narodowych:

• Durmitor (Nacionalni Park Durmitor)
• Lovcen (Nacionalni Park Lovcen)
• Biogradska gora (Nacionalni Park Biogradska gora)
• Jezioro Szkoderskie (Nacionalni Park Skadarsko jezero)
• Prokletije (Nacionalni Park Prokletije)

Czechy

Chalupská slať w czeskim PN Szumawa

Pierwszy park narodowy na terenie Czechosłowacji powstał w Tatrach w 1949 r., zaś w granicach dzisiejszej Republiki Czeskiej najstarszym jest powołany w 1963 r. Karkonoski Park Narodowy (Krkonošský národní park). Obecnie w granicach kraju istnieją cztery parki narodowe, wszystkie transgraniczne (dwa z Niemcami, po jednym z Polską i Austrią).

Dania

Krajobraz duńskiego PN Thy

Powołany w 1974 r. Park Narodowy Grenlandii jest największym tego typu obszarem chronionym świata, który jednak znajduje się poza granicami fizycznymi Europy i w dodatku na terenie posiadającej od 1978 r. szeroką autonomię Grenlandii. Dopiero w 2008 r. powołano pierwszy park narodowy na obszarze właściwej Danii, Park Narodowy Thy. Duńskie parki narodowe są częściowo zamieszkałe i reprezentują najbardziej wartościowe części duńskiego krajobrazu. Jak dotąd powołano trzy parki (Thy, Mols Bjerge i Morze Wattowe – ma kontynuację w Niemczech), a dwa kolejne są w trakcie powstawania.

Estonia

Viru Bog w PN Lahemaa, najstarszym w Estonii

Estonia należy do młodszych państw Europy, pojawiając się po raz pierwszy na mapach po I wojnie światowej, jednak historia starań o ochronę jej przyrody zaczyna się w czasach carskich, gdy w 1853 r. założono Estońskie Towarzystwo Naturalistyczne. W 1910 r. powołano „sanktuarium ptaków” na wyspach Vaika – najstarszy obszar chroniony państw bałtyckich. Po uzyskaniu niepodległości młode państwo zaczęło tworzyć własny, zintegrowany system obszarów chronionych. Po II wojnie światowej i aneksji przez ZSRR nowe prawo ochrony przyrody powstało w r. 1957 r. W 1971 r. powołano pierwszy w kraju i całym Związku Sowieckim Park Narodowy Lahemaa. Po odzyskaniu niepodległości w Estonii podjęto się po raz kolejny reorganizacji systemu ochrony przyrody, którego częścią jest pięć parków narodowych (rahvuspark).

Finlandia

Park Narodowy Repovesi w Finlandii powstał w 2003 r.

Ochrona przyrody na terenie Finlandii ma długą historię. Najstarszy rezerwat przyrody powołano już w 1843 r., a Państwowa Administracja Lasów (Metsähallitus), która zajmuje się m.in. obszarami chronionymi powstała w 1859 r. Z inicjatywą powołania parków narodowych w Finlandii i Szwecji wyszedł szwedzki przyrodnik fińskiego pochodzenia A. E. Nordenskiöld w 1880 r. Powstały w 1912 r. rezerwat Pyhä-Häkki przekształcono w 1956 r. na park narodowy. Mimo wszystkich podjętych działań dopiero w 1938 r. zainaugurowano pierwszy właściwy park narodowy – Pallas-Ounastunturi. Po II wojnie światowej Finlandia utraciła na rzecz ZSRR większość swoich obszarów chronionych. Obecnie istnieje 37 fińskich parków narodowych oraz 19 ścisłych rezerwatów przyrody. Łączny obszar wszystkich fińskich parków wynosi 9789 km².

• Parki narodowe Finlandii

Francja

Góra Bérarde w Alpach Francuskich jest chroniona (z przerwami) od 1913 r. w ramach parku narodowego

Francja należy do krajów w których rozwinęła się nowoczesna koncepcja ochrony przyrody. Zainaugurowany w 1861 r. na 1097 ha rezerwat artystyczny na terenie Puszczy Fontainebleau uznaje się niekiedy za najstarszy wielkoobszarowy obszar chroniony na świecie. Francja była drugim krajem europejskim, który powołał własny park narodowy – w 1913 r. powstał „Park Narodowy Bérarde” (nie przetrwał trudności I wojny światowej, dziś na tym terenie znajduje się powołany w 1973 r. PN Écrins). Współczesne francuskie parki narodowe opierają się na prawie z 1960 r. (ostatnia nowelizacja w 2006 r.). Składają się one ze strefy centralnej (cœur) i strefy dostępowej (aire d'adhésion) mającej charakter parku krajobrazowego. Dotychczas powołano 10 parków, w tym 7 w części europejskiej państwa, a planuje się powołanie kolejnych dwóch.

Grecja

Najwyższy szczyt Olimpu - Mytikas

Historia ochrony przyrody w Grecji sięga okresu międzywojennego, kiedy zaczęto powoływać pierwsze rezerwaty przyrody. W 1938 r. powołano parki narodowe chroniące góry Olimp i Parnas. Obecnie istnieje dziesięć „leśnych parków narodowych” (Εθνικοί δρυμοί), z których niektóre posiadają – podobnie jak we Francji – strefę centralną i zewnętrzną. System ochrony przyrody uzupełniają dwa „morskie parki narodowe” (Εθνικά θαλάσσια πάρκα) i 14 „parków narodowych” (Εθνικά πάρκα), powoływanych od 2000 r. i mających charakter zbliżony do parków krajobrazowych (IUCN zalicza je do kategorii VI – „obszar chroniony o użytkowanych zasobach”).

Lista greckich leśnych i morskich parków narodowych:

• Park Narodowy Ainos (Εθνικός δρυμός Αίνου Κεφαλληνίας)
• Park Narodowy Gór Pindos (Εθνικός δρυμός Πίνδου)
• Park Narodowy Oeta (Εθνικός δρυμός Οίτης)
• Park Narodowy Olimpu (Εθνικός δρυμός Ολύμπου)
• Park Narodowy Parnasu (Εθνικός δρυμός Παρνασσού)
• Park Narodowy Parnitha (Εθνικός δρυμός Πάρνηθας)
• Park Narodowy Prespy (Εθνικός δρυμός Πρεσπών)
• Park Narodowy Samarii (Εθνικός δρυμός Λευκών Ορέων)
• Park Narodowy Sunionu (Εθνικός δρυμός Σουνίου)
• Park Narodowy Wikos-Wjosa (Εθνικός δρυμός Βίκου Αώου)
• Morski Park Narodowy Wyspy Zakintos (Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου)
• Morski Park Narodowy Alonisos-Sporady Północne (Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων)

Hiszpania

Park Narodowy Doñana na południu Hiszpanii

Hiszpania jest jednym z pierwszych państw Europy, które powołało parki narodowe. Najstarsze z nich to istniejące od 1918 r. Picos de Europa i Ordesa y Monte perdido, które oparto na podstawie prawa uchwalonego dwa lata wcześniej. Obecnie istnieje piętnaście hiszpańskich parków narodowych, w tym 11 w europejskiej części kraju a 4 na Wyspach Kanaryjskich. Cechą charakterystyczną dla tej formy ochrony w Hiszpanii jest udział – częściowy, bądź całkowity – rządów regionów autonomicznych w ich zarządzaniu.

• Parki narodowe Hiszpanii

Holandia

Dwingelderveld jest jednym z największych wrzosowisk Europy

Holandia jest jednym z najbardziej przekształconych przez człowieka regionów Europy, stąd idea parków narodowych rozwinęła się w tym kraju relatywnie późno. Dwa najstarsze, początkowo nieoficjalne, parki (Veluwezoom i Hoge Veluwe) powstały w latach 30-tych XX wieku z prywatnej inicjatywy i są zarządzane przez nezależne fundacje wspierane przez państwo. Królestwo dopiero w latach 80-tych ubiegłego stulecia rozpoczęło ambitny projekt państwowych parków narodowych, których powołano 18. Najstarszym z nich jest PN Schiermonnikoog położony we Fryzji, powstały w 1989 r. Park Transgraniczny De Zoom-Kalmthouse Heide jest zarządzany wspólnie z Belgią.

Irlandia

Jeziora w irlandzkim PN Killarney

W Irlandii począwszy od powołania w 1932 r. Parku Narodowego Killarney powołano sześć parków tego typu. Są one zarządzane przez National Parks & Wildlife Service. W Irlandii przyjęto definicję IUCN dotyczącą celów i zadań parku narodowego.

Islandia

Ófærufoss w Parku Narodowym Vatnajökull

Ideę powołania parków narodowych w Islandii przedstawił Guðmundur Davíðsson już w 1913 r. Jego idea ziściła się w 1930 r., gdy powołano Park Narodowy Þingvellir. Od 2008 r., gdy połączono dwa parki narodowe Skaftafell i Jökulsárgljúfur w jeden Park Narodowy Vatnajökull (drugi największy w Europie) w tym nordyckim państwie znajdują się trzy takie formy ochrony przyrody.

Litwa

Jezioro w Dzukijskim Parku Narodowym na Litwie

Na terenie dzisiejszej Litwy najstarszy Auksztocki Park Narodowy powołano w czasach ZSRR w 1974 r. Pozostałe cztery powołano po upadku Związku Radzieckiego w 1991 r. Park Narodowy Mierzei Kurońskiej wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Łotwa

Powołany w 1973 r. Park Narodowy Gauja jest drugim najstarszym w byłym ZSRR. Pozostałe trzy łotewskie parki powstały po odzyskaniu niepodległości przez ten nadbałtycki kraj.

Macedonia

W Macedonii powołano trzy parki narodowe. Położony na południu kraju PN Pelister, powstały w 1948 r., jest najstarszym w granicach byłej Jugosławii.

Parki narodowe Macedonii:

• Park Narodowy Pelister
• Park Narodowy Mavrovo
• Park Narodowy Galičica

Malta

Na Malcie, jednym z najmniejszych państw świata, istnieją dwa parki narodowe: Ta' Qali i Salini , które pełnią funkcje rekreacyjne i mają charakter parku miejskiego.

Mołdawia

Orgiejów Stary w Mołdawii

Pierwszym i jedynym parkiem narodowym Mołdawii jest powołany w 2013 r. Park Narodowy Orgiejów, który powstał wokół rezerwatu kulturowo-przyrodniczego „Stary Orgiejów” i dwóch rezerwatów przyrody Ţigăneşti i Trebujeni. Celem parku jest ochrona przyrody i wyjątkowych walorów kulturowo-historycznych przed degradacją oraz promocja ekoturystyki.

Niemcy

Blisko 80% powierzchni niemieckich parków narodowych stanowią płytkie wody przybrzeżne

W Niemczech powołano dotychczas 15 parków narodowych, z których najstarszy PN Lasu Bawarskiego powstał w 1970 r. Historia starań o powołanie takiej formy ochrony jest jednak dużo dłuższa i zaczyna się wraz z powołaniem „Stowarzyszenia Parków Ochrony Przyrody” (Verein Naturschutzpark) w 1909 r. Dzięki jego działaniom w 1922 r. powstały rezerwaty przyrody na terenie Pustaci Lüneburskiej i Siedmiogórza – pierwsze wielkoobszarowe obszary chronione w Niemczech. Po II wojnie światowej w RFN rozwinięto koncepcję parków krajobrazowych (Naturparke), jako rozwiązania kompromisowego w związku z brakiem dużych, naturalnych przestrzeni. Dzisiejsze parki narodowe wiążą się z koncepcją „rozwojowych parków narodowych”, tj. terenów które – przy częściowej pomocy człowieka – mają odzyskać charakter naturalny. Większa część obszaru zajmowanego przez niemieckie parki znajduje się na morzu.

Norwegia

Park Narodowy Rondane w Norwegii

W rozległej i słabo zaludnionej Norwegii dotychczas powołano aż 44 parki narodowe, a kolejne są proponowane. Większość ich obszaru zajmują ekosystemy górskie. Zarządzaniem norweskimi parkami narodowymi zajmuje się Direktoratet for naturforvaltning (Dyrekcja Zarządzana Przyrodą). Najstarszy z nich – Park Narodowy Rondane – został powołany w 1962 r.

• Parki narodowe Norwegii

Polska

Jezioro Kociołek w Wielkopolskim Parku Narodowym

W okresie międzywojennym Polska wprowadziła jeden z ambitniejszych projektów ochrony przyrody, którego efektem było m.in. powołanie najstarszych polskich parków narodowych (Pienińskiego i Białowieskiego) w 1932 r. Obecnie istnieją 23 takie formy ochrony w kraju, a kolejne są proponowane.

Portugalia

W Portugalii powołano tylko jeden Park Narodowy Peneda-Gerês, na północy tego kraju w 1971 r. Park składa się z kilku stref ochronnych i jest zamieszkały, a część gruntów stanowi własność prywatna .

Rosja

Położony w północnym Uralu Park Narodowy Ugyd Wa, największy w Europie

Rosja posiada jedne z największych na świecie obszarów dzikiej przyrody. Jeszcze w czasach Imperium Rosyjskiego rozwinęła się zaproponowana przez rosyjskiego zoologa Grigorija Aleksandrowicza Kożewnikowa koncepcja zapowiedników, określanych czasem mianem „absolutnych rezerwatów przyrody” i mających najwyższą kategorię I wg IUCN. Między innymi z tej przyczyny idea parków narodowych dotarła dość późno na wschodnie rubieże Europy. Najstarszym parkiem jest powołany 5 maja 1983 r. Soczinski Park Narodowy. Od tego czasu powołano kolejne 42 parki, istniejące obok 103 zapowiedników i 70 federalnych zakazników (określanych w literaturze zachodniej jako „sanktuaria przyrody”).

Rumunia

Jezioro Bucura w najstarszym rumuńskim i drugim najstarszym w Karpatach Parku Narodowym Retezat

W Rumunii, podobnie jak w wielu innych krajach, początki ochrony przyrody wiążą się z łowiectwem. Powołany w 1935 r. najstarszy rumuński park narodowy w górach Retezat był wcześniej chroniony jako królewski rezerwat myśliwski. Jest on też drugim najstarszym – po Pienińskim Parku Narodowym – parkiem narodowym w Karpatach. Obecnie istnieje w tym państwie 13 parków narodowych, wspieranych siecią 14 parków przyrodniczych i kilkudziesięciu ścisłych rezerwatów przyrody. Ponadto, często jako park narodowy wymienia się Rezerwat Biosfery Delty Dunaju rozpościerający się na obszarze 5800 km², funkcjonujący jednak na niezależnych zasadach.

• Parki narodowe Rumunii

Serbia

Najstarszym parkiem narodowym w granicach obecnej Serbii jest Fruška Gora. Obecnie istnieje pięć takich obszarów chronionych, w tym jeden w granicach Kosowa. Powstanie szóstego Parku Narodowego Prokletije uniemożliwił konflikt w tej części kraju.

Parki Narodowe w Serbii:

• Park Narodowy Fruška gora (Национални парк Фрушка гора/Nacionalni park Fruška gora)
• Park Narodowy Żelaznej Bramy (Национални парк Ђердап/Nacionalni park Đerdap)
• Park Narodowy Kopaonik (Национални парк Копаоник/Nacionalni park Kopaonik)
• Park Narodowy Tara (Национални парк Тара/Nacionalni park Tara)
• Park Narodowy Šar Planina (Национални парк Шар-планина/Nacionalni park Šar-planina; w granicach Kosowa)

Słowacja

Szczyt Dziumbier w Niżnych Tatrach jest jedynym dwutysięcznikiem w Karpatach Zachodnich poza Tatrami właściwymi

Tatrzański Park Narodowy powołany w 1949 r. jest najstarszym w granicach Słowacji, a także byłej Czechosłowacji. Obecnie istnieje dziewięć parków narodowych w granicach tej republiki.

Słowenia

Triglav, najwyższy szczyt i symbol Słowenii

Na terenie Słowenii powołano w 1961 r. dotąd jedyny park narodowy, chroniący obszar najwyższej góry i symbolu kraju - Triglav. Jego powołanie postulowano już przed I wojną światową, a w 1924 r. powstał Park ochrony Alp (Alpski varstveni park), będący zalążkiem późniejszego Parku Narodowego Triglav.

Szwajcaria

Szwajcarski Park Narodowy jest najstarszym do dziś istniejącym parkiem w Alpach

Na terenie Konfederacji powołano tylko jeden Szwajcarski Park Narodowy w 1914r. Tym samym szwajcarski projekt parku narodowego jest drugim najstarszym w Europie. Szwajcarski Park Narodowy posiada najwyższą kategorię I IUCN, co powoduje że jest jednym z najściślej chronionych obszarów w Europie. Znajduje się on w kantonie Gryzonii i ma kontynuację po włoskiej stronie granicy.

Szwecja

Delta Laitaure w szwedzkim Parku Narodowym Sarek

Ideę powołania parków narodowych na terenie Szwecji wysunął szwedzki przyrodnik fińskiego pochodzenia A. E. Nordenskiöld w 1880 r. Ideę udało się zrealizować w 1909 r., jako pierwszemu państwu w Europie, kiedy powstało dziewięć takich obszarów. Większość powstała po 1982 r. Według przyjętego w 2008 r. docelowo sieć parków ma chronić wszystkie reprezentatywne ekosystemy kraju, a one same mają zostać dostosowane do standardów międzynarodowych. Parkami zarządza Szwedzka Agencja Ochrony Środowiska (Naturvårdsverket). W przeciwieństwie do większości państw szwedzkie parki narodowe nie mają dolnego ograniczenia rozmiaru, stąd najmniejszy z nich Park Narodowy Dalby Söderskog ma jedynie 36 ha powierzchni. Największe zaś obejmują blisko 2000 km² terenów chronionych. Istniejące 29 parków ma około 7000 km², jednak planowane jest powiększenie obszaru niektórych z nich, a kolejne 12 jest planowanych.

• Parki narodowe Szwecji

Turcja

Na terenie Turcji począwszy od 1958 r. powołano 41 parków narodowych, z czego trzy w jej europejskiej części:

• Historyczny Park Narodowy Çanakkale – Gelibolu (Gallipoli) (Çanakkale-Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı, założony w 1973 r., obszar 330 km²), powołany w miejscu jednej z największych bitew I wojny światowej;
• Park Narodowy Jeziora Gala (Gala Gölü Millî Parkı, 2005 r., 60,9 km²);
• Park Lasu İğneada Longoz (İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı, 2007 r., 31,6 km²).

Ukraina

Na Ukrainie trzy najstarsze parki narodowe powstały w latach 80., w czasach ZSRR. Obecnie istnieje 48 parków, z czego większość powstała po 2009 r.

Węgry

Puszta Hortobágyi na wschodzie Węgier

Najstarszy park narodowy Węgier powstał w 1972 r. chroniąc cenne przyrodniczo fragmenty puszty wokół miasta Hortobágy. Obecnie istnieje 10 parków narodowych w granicach naddunajskiego państwa.

Wielka Brytania

Parki narodowe w Wielkiej Brytanii powstały w oparciu o Ustawę o Parkach Narodowych i Dostępie do Wsi uchwaloną w 1949 r. (National Parks and Access to the Countryside Act 1949) oraz w przypadku Szkocji o Ustawę o Parkach Narodowych z 2000 r. (National Parks Act 2000). W przeciwieństwie do innych krajów brytyjskie parki są zamieszkałe, składają się w większości z gruntów prywatnych. Wraz z niemieckim programem parków krajobrazowych (Naturparke) były one prekursorem analogicznych form ochrony w innych krajach (w tym w Polsce), klasyfikowanych przez IUCN w ramach kategorii V.

Włochy

Parki narodowe w granicach Włoch powstają od 1922 r. Najstarszy z nich – Park Narodowy Gran Paradiso – powstał w miejscu rezerwatu łowieckiego istniejącego od 1856 r. Przed II wojną światową powołano jeszcze trzy podobne obszary chronione. Do końca lat osiemdziesiątych istniało w kraju łącznie jedynie pięć parków. Od 1989 r. powołano kolejne dziewiętnaście. Dwa spośród parków narodowych republiki – Gran Paradiso i Stelvio – mają swoje odpowiedniki po stronie Francji i Szwajcarii.