Stefan Olszowski

Stefan Olszowski
Data i miejsce urodzenia	28 sierpnia 1931 ; Toruń
Data śmierci	19 grudnia 2023
	Minister spraw zagranicznych
Okres	od 22 grudnia 1971; do 2 grudnia 1976
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Stefan Jędrychowski
Następca	Emil Wojtaszek
	Minister spraw zagranicznych
Okres	od 21 lipca 1982; do 12 listopada 1985
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Józef Czyrek
Następca	Marian Orzechowski
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Stefan Michał Olszowski (ur. 28 sierpnia 1931 w Toruniu, zm. 19 grudnia 2023) – polski polityk, działacz komunistyczny, w latach 1970–1980 oraz 1981–1985 członek Biura Politycznego KC PZPR, w latach 1971–1976 i ponownie w latach 1982–1985 minister spraw zagranicznych. Poseł na Sejm PRL V, VI i VII kadencji.

Życiorys

Syn Leokadii i Stefana. Pochodził z rodziny nauczycielskiej. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim. W 1952 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1953–1956 był działaczem Związku Młodzieży Polskiej, należał również do Zrzeszenia Studentów Polskich. W 1956 reprezentował Zrzeszenie Studentów Polskich w Międzynarodowym Związku Studentów w Pradze, natomiast w latach 1956–1960 był przewodniczącym Rady Naczelnej Zrzeszenia Studentów Polskich. W marcu 1960 został sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu. Trzy lata później przeszedł na stanowisko kierownika Biura Prasy Komitetu Centralnego, w ramach tej posady współpracował m.in. z Mieczysławem Moczarem. Od czerwca 1964 był członkiem, a od listopada 1968 sekretarzem Komitetu Centralnego (do grudnia 1971). W grudniu 1970 wszedł w skład Biura Politycznego Komitetu Centralnego. Od grudnia 1970 do grudnia 1971 jako członek kierownictwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odpowiadał między innymi za oświatę^[1].

Dwukrotnie pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych – w latach 1971–1976 i 1982–1985. W grudniu 1976 powrócił na stanowisko sekretarza Komitetu Centralnego. W lutym 1980 utracił funkcje we władzach partyjnych za krytykę polityki Edwarda Gierka i został wysłany na placówkę dyplomatyczną do Niemiec Wschodnich (jako ambasador). W sierpniu 1980 ponownie wszedł w skład Biura Politycznego Komitetu Centralnego i został jego sekretarzem. Od lipca 1982 do listopada 1985 minister spraw zagranicznych. Opowiadał się za twardym kursem wobec Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.

W latach 1981–1983 zasiadał w prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego był do listopada 1985, członkiem Komitetu Centralnego do lipca 1986. W 1983 wybrany w skład prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Koniec kariery politycznej Olszowskiego wiąże się z końcem wpływów byłego szefa wywiadu i szefa MSW Mirosława Milewskiego, który w 1985 nagle został pozbawiony wszystkich stanowisk^[2].

W 1986 wyjechał na stałe do Stanów Zjednoczonych w okresie prezydentury Ronalda Reagana, wkrótce uzyskał zieloną kartę i przez wiele lat rząd Stanów Zjednoczonych zapewniał mu ochronę^[2]. Zamieszkał w Nowym Jorku. W 2007 razem z żoną Zofią i synem Mikołajem przeprowadził się do Eastport na Long Island. W 2008 została wydana książka autorstwa Andrzeja Mrozińskiego i Bogdana Rupińskiego pt. How are you doing Mr Olszowski, w której po raz pierwszy opowiedział o swoim życiu, pracy i wyjeździe do Stanów Zjednoczonych^[3].

Był ostatnim żyjącym ministrem spraw zagranicznych PRL. Zmarł 19 grudnia 2023 w wieku 92 lat^[4]^[2]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach^[5].

Odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy
Order Sztandaru Pracy II klasy
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi
Srebrny Krzyż Zasługi (1956)^[6]
Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)^[7]
Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)^[8]
Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy (Mongolia, 1975)^[9]
Medal 90-lecia urodzin Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1972)^[10]
Medal 100. Rocznicy Urodzin Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1983)^[11]
Medal 50-lecia Komunistycznej Partii Czechosłowacji (Czechosłowacja, 1971)^[12]
Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” (Związek Radziecki, 1969)^[13]
Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1975)^[14]
Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1985)^[15]

Przypisy

↑ Zbigniew Osiński, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989: uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010, s. 90.
↑ ^a ^b ^c Zmarł Stefan Olszowski. Ostatni z przywódców PRL. onet.pl, 4 stycznia 2024.
↑ How are you doing, Mr. Olszowski.
↑ Nekrolog w „Gazecie Wyborczej”.
↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie
↑ M.P. z 1956 r. nr 66, poz. 768.
↑ Medale 30-lecia dla czołowych działaczy partyjnych i państwowych, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1974, s. 1.
↑ Medale „Za Zasługi dla Obronności Kraju” dla członków rządu, „Trybuna Robotnicza”, nr 241, 11 października 1973, s. 2.
↑ „Życie Partii”, 1975, nr 9, s. 9.
↑ Medale Georgi Dymitrowa dla członków kierownictwa PZPR, „Trybuna Robotnicza”, nr 266, 8 listopada 1972, s. 1.
↑ „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 1 (107), styczeń–marzec 1984, s. 116.
↑ Medale 50-lecia KPCz dla kierowniczych działaczy PZPR, „Trybuna Robotnicza”, nr 174, 24–25 lipca 1971, s. 2.
↑ Euzebiusz Basiński, Polska-ZSRR. Kronika faktów i wydarzeń 1944–1971, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1973, s. 392.
↑ Medale radzieckie dla polskich przywódców, „Dziennik Bałtycki”, nr 106, 9–11 maja 1975, s. 1.
↑ „Życie Partii”, 22 maja 1985, nr 11, s. 21.

Bibliografia

Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa 1991.
Informacje w BIP IPN.

[1] Zbigniew Osiński, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989: uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010, s. 90.

[onet-2] Zmarł Stefan Olszowski. Ostatni z przywódców PRL. onet.pl, 4 stycznia 2024.

[3] How are you doing, Mr. Olszowski.

[4] Nekrolog w „Gazecie Wyborczej”.

[5] Wyszukiwarka grobów w Warszawie

[6] M.P. z 1956 r. nr 66, poz. 768.

[7] Medale 30-lecia dla czołowych działaczy partyjnych i państwowych, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1974, s. 1.

[8] Medale „Za Zasługi dla Obronności Kraju” dla członków rządu, „Trybuna Robotnicza”, nr 241, 11 października 1973, s. 2.

[9] „Życie Partii”, 1975, nr 9, s. 9.

[10] Medale Georgi Dymitrowa dla członków kierownictwa PZPR, „Trybuna Robotnicza”, nr 266, 8 listopada 1972, s. 1.

[11] „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 1 (107), styczeń–marzec 1984, s. 116.

[12] Medale 50-lecia KPCz dla kierowniczych działaczy PZPR, „Trybuna Robotnicza”, nr 174, 24–25 lipca 1971, s. 2.

[13] Euzebiusz Basiński, Polska-ZSRR. Kronika faktów i wydarzeń 1944–1971, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1973, s. 392.

[14] Medale radzieckie dla polskich przywódców, „Dziennik Bałtycki”, nr 106, 9–11 maja 1975, s. 1.

[15] „Życie Partii”, 22 maja 1985, nr 11, s. 21.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

II RP	Leon Wasilewski (1918–1919) Ignacy Jan Paderewski (1919) Władysław Wróblewski (p.o.,1919) Stanisław Patek (1919–1920) Eustachy Sapieha (1920–1921) Jan Dąbski (1921) Konstanty Skirmunt (1921–1922) Gabriel Narutowicz (1922) Aleksander Skrzyński (1922–1923) Marian Seyda (1923) Roman Dmowski (1923) Karol Bertoni (p.o., 1923–1924) Maurycy Zamoyski (1924) Aleksander Skrzyński (1924–1926) Kajetan Dzierżykraj-Morawski (p.o., 1926) August Zaleski (1926–1932) Józef Beck (1932–1939) August Zaleski (1942–1943) Edward Raczyński (1941–1943) Tadeusz Romer (1943–1944) Adam Tarnowski (1944–1949)
RP/PRL	Edward Osóbka-Morawski (1944–1945) Wincenty Rzymowski (1945–1947) Zygmunt Modzelewski (1947–1951) Stanisław Skrzeszewski (1951–1956) Adam Rapacki (1956–1968) Stefan Jędrychowski (1968–1971) Stefan Olszowski (1971–1976) Emil Wojtaszek (1976–1980) Józef Czyrek (1980–1982) Stefan Olszowski (1982–1985) Marian Orzechowski (1985–1988) Tadeusz Olechowski (1988–1989)
III RP	Krzysztof Skubiszewski (1989–1993) Andrzej Olechowski (1993–1995) Władysław Bartoszewski (1995) Dariusz Rosati (1995–1997) Bronisław Geremek (1997–2000) Władysław Bartoszewski (2000–2001) Włodzimierz Cimoszewicz (2001–2005) Adam Rotfeld (2005) Stefan Meller (2005–2006) Anna Fotyga (2006–2007) Radosław Sikorski (2007–2014) Grzegorz Schetyna (2014–2015) Witold Waszczykowski (2015–2018) Jacek Czaputowicz (2018–2020) Zbigniew Rau (2020–2023) Szymon Szynkowski vel Sęk (2023) Radosław Sikorski (od 2023)