Dębina (powiat prudnicki)
50°25′59″N 17°44′33″E/50,433056 17,742500
| wieś | |
 Widok wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-220[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0491386 |
Położenie na mapie gminy Biała  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°25′59″N 17°44′33″E/50,433056 17,742500[1]
| |
Dębina (dodatkowa nazwa w j. niem. Dambine) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[3][4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2004 wieś była zamieszkana przez 113 osób[5]. Wieś nie występuje w GUS jako jednostka spisowa[6].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 12 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej, tuż przy granicy gminy Biała z gminą Strzeleczki (powiat krapkowicki). Należy do Euroregionu Pradziad[7].
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
W Dębinie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dębiny wynoszą 611 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].
.jpg)
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Dambina (1784), Dambine, Kol. von Loncznik (1845), Dambine-Hutung (1930), Dębina (Dambine) – Klein Eichen (1939), Dębina – Klein Eichen (Dambine), os. (1951), Dębina, -ny (1980)[9].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość powstała około 1760, w miejscu nazywanym w średniowieczu Żabiogura w pobliżu dębowego lasku. W połowie XVIII wieku mieściły się tam piece do wypalania cegły i dachówek. Pierwsze wzmianki o wsi (Klein Eichen, Dambine) pochodzą z 1784[10].
W czasie II powstania śląskiego do Dębiny dowieziono koleją polskie oddziały powstańcze z głębi Śląska[11]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Dębina znalazła się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[12].
1 października 1948 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie związanej z Łącznikiem, polską nazwę Dębina[13]. W latach 1945–1950 Dębina należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W spisie gromad i miejscowości w powiecie prudnickim na dzień 1 stycznia 1953 wymieniono Dębinę jako przysiółek Łącznika[14]. Według podziału administracyjnego województwa opolskiego na dzień 31 sierpnia 1964, Dębina, jako przysiółek Łącznika, należała do gromady Łącznik[15]. W 1966 w przysiółku mieszkało 206 osób[16].
Transport[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]
Przez Dębinę przebiegają drogi wojewódzkie:
- 409 Dębina – Strzelce Opolskie
- 414 Prudnik – Opole
Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]
Nieczynna stacja kolejowa Łącznik w Dębinie znajduje się przy ul. Głównej. Najbliższa czynna stacja kolejowa znajduje się w Prudniku.
Lokalni przedsiębiorcy i właściciele majątków ziemskich zawiązali w 1895 spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa linii lokalnej z Prudnika do Gogolina. Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik – Goglin została oddana do użytku w 1896[17]. Powódź w 1997 zniszczyła most na Odrze w Krapkowicach, uniemożliwiając dojazd do Gogolina. W 2005 ruch na linii 306 został zawieszony. Zmodernizowana do celów towarowych linia relacji Prudnik – Krapkowice została oddana do użytku w 2016[18][19]. Na bocznicy między składem militarnym w lesie koło Strzeleczek a Prudnikiem odbywa się wojskowy ruch transportowy[20].
Transport autobusowy[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Dębina posiada połączenia autobusowe z Białą, Głuchołazami, Krapkowicami, Opolem, Prudnikiem, Strzeleczkami, Złotnikami. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – „Dębina”, „Dębina I”[21].
Transport autobusowy w Dębinie obsługiwany był przez PKS Prudnik[22]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[23]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[24], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[25]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[26]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Dębinie i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[27]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[28].
Transport rowerowy[edytuj | edytuj kod]
W 2020 ukończono budowę ścieżki rowerowej z Prudnika do Mosznej, przedłużonej w 2021 do Zieliny[29]. Ścieżka długości ponad 20 km zaczyna się w Prudniku przy rondzie im. Stanisława Szozdy i prowadzi wzdłuż dróg wojewódzkich nr 414 i 409 przez Lubrzę, Dobroszewice, Białą, Krobusz, Dębinę i Moszną[30], kończąc się w Zielinie[29].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Katolicy z Dębiny należą do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Łączniku (dekanat Biała)[31].
Sport[edytuj | edytuj kod]
11 lipca 2012 oraz 1 sierpnia 2023 przez Dębinę przebiegała trasa wyścigu Tour de Pologne[32][33].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Na gruntach wsi Dębina i Łącznik znajduje się sztuczny zbiornik wodny Zielona Zatoka, utworzony w wyniku zalania dawnego wyrobiska kruszywa. Na bazie akwenu powstał agroturystyczny kompleks rekreacyjno-wypoczynkowy z bazą noclegową, kąpieliskiem z plażą, wypożyczalnią sprzętu pływającego, łowiskiem i smażalnią ryb[34]. Centrum Rekreacyjne „Zielona Zatoka” stanowi jedną z głównych atrakcji turystycznych powiatu prudnickiego[35].
12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Dębinę prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[36].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przez Dębinę prowadzą szlaki turystyczne:
- Biała – Moszna (10 km): Biała – Krobusz – Dębina – Moszna[37]
- Biała – Dębina – Łącznik (9,2 km)[38]
- Szlakiem zabytkowych kościołów (9,12 km): Prężyna – Biała – Śmicz – Miłowice – Kolnowice – Otoki – Ligota Bialska – Krobusz – Dębina – Łącznik – Mokra – Żabnik – Gostomia – Solec – Olbrachcice[39]
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 15 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[40].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 23038
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 220 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Przeglądanie TERYT (Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-01-04].
- ↑ Dębina – Urząd Miejski w Białej [online], web.archive.org, 29 stycznia 2016 [dostęp 2020-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-29].
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-16].
- ↑ Klimat: Dębina: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-16].
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. II, C-D, hasło „Dębina (12)”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 1997, s. 326. ISBN 83-85579-64-8.
- ↑ Dębina – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-16].
- ↑ Hellfeier 2014 ↓, s. 98.
- ↑ Abstimmungsgebiet Oberschlesien. Akte polnischer Wahlbeeinflussung., Berlin: Gea Verlag, 1921, s. 1.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 78, poz. 692).
- ↑ 11. Powiat Prudnicki (siedziba m. Prudnik), „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 6, Opole: Prezydium WRN, 20 maja 1953, s. 41.
- ↑ Podział administracyjny województwa opolskiego według stanu na dzień 31 sierpnia 1964 r., „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 9, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 3 września 1964, s. 13.
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 218.
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 105.
- ↑ Maciej Dobrzański: Pociągi wracają na linię Prudnik-Krapkowice. prudnik24.pl, 2016-08-03. [dostęp 2019-03-02]. (pol.).
- ↑ Radosław Dimitrow: Linia kolejowa Krapkowice – Prudnik wyremontowana. Ale pociągi pasażerskie tędy nie pojadą. nto.pl, 2016-08-30. [dostęp 2020-02-15]. (pol.).
- ↑ Wielkie ćwiczenia. Nam niedogodności nie grożą, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 8 (1722), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 lutego 2024, s. 6, ISSN 1231-904X.
- ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Dębina, gm. Biała [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
- ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
- ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
- ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
- ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ a b Andrzej Dereń, Dalej, niż do Mosznej [online], Teraz Prudnik!, 20 czerwca 2021 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Ścieżka rowerowa Prudnik-Moszna [online], visitopolskie.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
- ↑ Światowe gwiazdy w Prudniku i Białej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1123), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2012, s. 8, ISSN 1231-904X.
- ↑ Andrzej Dereń, Którędy i kiedy przejadą uczestnicy Tour de Pologne? Interaktywna mapa / czasy przejazdów [online], Teraz Prudnik!, 31 lipca 2023 [dostęp 2023-08-01] (pol.).
- ↑ Centrum Rekreacyjno-Wypoczynkowe Zielona Zatoka – Roman Jurkowski [online], biala.gmina.pl [dostęp 2023-10-26] (pol.).
- ↑ Oblężenie „Zielonej Zatoki”, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 31 (971), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 5 sierpnia 2009, s. 4, ISSN 1231-904X.
- ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
- ↑ Biała – Moszna [online], turystyka.biala.gmina.pl [dostęp 2020-07-26] (pol.).
- ↑ Biała – Dębina – Łącznik [online], turystyka.biala.gmina.pl [dostęp 2020-07-26] (pol.).
- ↑ Szlakiem zabytkowych kościołów [online], turystyka.biala.gmina.pl [dostęp 2020-07-26] (pol.).
- ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Hellfeier, Smolarnia – 350 lat historii, Smolarnia: Gmina Strzeleczki, 2014, ISBN 978-83-63233-26-6.
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.
- Siedziba gminy: Biała
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady leśne | |
| Części miasta | |
| Części wsi | |
| Kolonie wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Nieoficjalne części wsi |
