Przejdź do zawartości

Moszna (województwo opolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy wsi w województwie opolskim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Moszna
Moschen
wieś
Ilustracja
Panorama Mosznej. Widoczne m.in.: pałac, staw Kałużnik, kościół
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

krapkowicki

Gmina

Strzeleczki

Liczba ludności (2021)

349[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

47-370[3]

Tablice rejestracyjne

OKR

SIMC

0503534

Położenie na mapie gminy Strzeleczki
Mapa konturowa gminy Strzeleczki, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Moszna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Moszna”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Moszna”
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego
Mapa konturowa powiatu krapkowickiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Moszna”
Ziemia50°26′05″N 17°46′12″E/50,434722 17,770000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Moszna (dodatkowa nazwa w j. niem. Moschen) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Strzeleczki[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią potok Nowoprudnicki[5].

W latach 1945–1955 w powiecie prudnickim, od 1 stycznia 1956 w powiecie krapkowickim. W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Łącznik w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2021 wieś była zamieszkana przez 349 osoby[2].

Do wsi należy przysiółek Urszulanowice.

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Moszna znajduje się w południowo-zachodniej części Polski. Leży na ziemi prudnickiej – regionie historyczno-kulturalnym, którego głównym ośrodkiem jest miasto Prudnik[6]. Ziemia prudnicka stanowi zachodnią część Górnego Śląska[7]. Wieś jest oddalona o 20 km od Prudnika oraz 30 km od Opola[8][9]. Pod względem administracyjnym Moszna położona jest w południowej części województwa opolskiego, w powiecie krapkowickim, w gminie Strzeleczki, tuż przy granicy z gminą Biała i powiatem prudnickim[10]. Znajduje się w pobliżu granicy z Czechami[7]. Należy do Euroregionu Pradziad[11].

Wieś leży na Nizinie Śląskiej. Według podziału fizycznogeograficznego z 2017 dr. Krzysztofa Badory, Moszna znajduje się w granicach mikroregionu Równina Mosznej (318.55.9)[12]. W obszarze wsi przepływają potok Nowoprudnicki i struga Moszenna. W miejscowości znajduje się staw Kałużnik[13].

Środowisko naturalne

[edytuj | edytuj kod]

W Mosznej panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Mosznej wynoszą 612 mm. Dominują wiatry zachodnie[14].

Integralne części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Moszna[4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0503540 Urszulanowice przysiółek

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod obecnie stosowaną, polską nazwą Moszna, a także niemiecką Moschen we fragmencie: „Moschen (polnisch Moszna)”[15]. Nazwa wsi pochodzi od wyrazu moszna, tj. worek, torba – w znaczeniu topograficznym: wgłębienie, dolina[16], bądź od nazwiska mieszkającej tu w XIV wieku rodziny Moschin[17]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Mośna[18]. 9 września 1947 nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, nazwę Moszna[19].

W gwarach prudnickich nazwa miejscowości występuje jako Moszna (odmiana: dzie miyszkył? na Mosznie, w Mosznie; jadã na Mosznã, do Moszny; miyndzy Prudnikã, a Mosznył)[20].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Moszna (Moschna) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na mapie z 1747

Pierwsze ślady pobytu człowieka na terenie dzisiejszej Mosznej pochodzą z czasów prehistorycznych[21]. Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była w 1650[22]. Podczas badań archeologicznych w miejscu pałacu w Mosznej odkryto ślady średniowiecznej, drewnianej budowli[23]. Teoria, jakoby w średniowieczu Moszna należała do zakonu templariuszy, nie znajduje potwierdzenia w dokumentach archiwalnych. Według ustaleń H. Barthla, opartych na księdze henrykowskiej[24], w 1309 lub 1310 w okolicy późniejszej wsi zamieszkała rodzina Mosce lub Moschin[22].

Pieczęć Mosznej (1824)

Marcin Teofil Stephetius, archidiakon opolski, w 1679 podawał, że właścicielem Mosznej był „dominus Skal in Mossna”[22]. Na mapie księstwa opolskiego z 1736 przy nazwie Moschna postawiony został znak, który zgodnie z legendą oznacza „Villoe” (willa) albo „Pagi sine templo” (wieś bez kościoła)[23]. W 1723, po śmierci Ursuli Marii von Skall, wieś przeszła w posiadanie Georga Wilhelma von Reisewitz, nadmarszałka dworu Fryderyka Wielkiego[17]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[25]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[26]. W 1771 majątek zakupił Heinrich Leopold von Seherr-Thoss. Rodzina posiadała także na własność pałac i dobra w pobliskiej Dobrej[17]. W 1853 Karl Gothard von Seherr-Thoss sprzedał Moszną Heinrichowi von Erdmansdorf, od którego w 1866 dobra zakupił przemysłowiec Hubert von Tiele-Winckler[22]. Moszna, stanowiąca jeden z największych majątków na ziemi prudnickiej[27], stała się główną rezydencją rodziny Tiele-Wincklerów. Po śmierci Huberta, majątek w Mosznej odziedziczył jego najstarszy syn – Franz Hubert, starosta powiatu prudnickiego[23]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu dwa łabędzie płynące w prawo, nad nimi ptak, a w otoku napis: MOSCHEN GEMEIN SIEG: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Moszna / Powiat Prudnicki)[28].

Pałac w Mosznej po odbudowie

W 1895 zawiązana została spółka Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa drugorzędnej, normalnotorowej linii lokalnej z Prudnika do Gogolina, m.in. przez Mosznę. Linia została oddana do użytku w 1896[29]. W Mosznej wzniesiono parterowy ceglany budynek kasy biletowej z poczekalnią[30]. W nocy z 2 na 3 czerwca 1896 z nieokreślonych przyczyn w Mosznej wybuchł pożar. Spłonął wówczas barokowy pałac, w późniejszych latach na jego miejscu zbudowany został obecny obiekt. Lasy sąsiadujące z Moszną stanowiły popularne miejsce do polowania dla mieszkańców powiatu prudnickiego[23][31].

Pałac w Mosznej (1909)

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 461 mieszkańców Mosznej 134 posługiwało się językiem niemieckim, 316 językiem polskim, a 7 było dwujęzycznych[32]. W wyborach parlamentarnych w Republice Weimarskiej w 1919 najwięcej głosów w Mosznej zdobyli socjaldemokraci[33].

Parowóz ELNA 2 ruszający ze stacji w Mosznej w kierunku Prudnika

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Moszna znalazła się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[34], w obwodzie nr 9 powiatu prudnickiego[35]. 4 grudnia 1920 w Mosznej odbyło się zebranie wszystkich komitetów plebiscytowych powiatu prudnickiego, w którym wzięli udział m.in. Teodor Obremba, Konstanty Wolny i Franciszek Strzoda[36]. Do głosowania uprawnionych było w Mosznej 179 osób, z czego 174, ok. 97,2%, stanowili mieszkańcy (w tym 103, ok. 57,5% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 178 głosów (ok. 99,4% uprawnionych), w tym 178 (100%) ważnych; za Niemcami głosowały 163 osoby (ok. 91,5%), a za Polską 15 osób (ok. 8,4%)[37].

W okresie II wojny światowej w Mosznej pracowali robotnicy przymusowi z Polski, m.in. z miejscowości: Klimontów, Strzemieszyce, Chocznia, Las, Rybnik, Bogunice, Nowy Targ i Będzin[38]. W Mosznej funkcjonowała filia lazaretu w Prudniku[39]. W marcu 1945 wieś była jedną z miejscowości powiatu prudnickiego, które zostały przystosowane przez Niemców do obrony przed Armią Czerwoną. Została ona otoczona rowem[40]. Zajęli ją zmierzający do Prudnika żołnierze 1 Frontu Ukraińskiego[41]. W okresie walk o Prudnik w kwietniu i maju 1945 Rosjanie tymczasowo ewakuowali przez Moszną do Strzeleczek niemieckich i polskich mieszkańców Prudnika i okolicznych wsi[42]. Mieszkańcy wsi pochowali w pobliżu bramy z gladiatorami prowadzącej do pałacu poległego podczas działań wojennych niemieckiego żandarma (grób ekshumowano w 2024)[43]. Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[44].

Położenie na mapie powiatu prudnickiego w 1950 r.

W latach 1945–1950 Moszna należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. Do 1956 roku Moszna należała do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Moszna została odłączona od powiatu prudnickiego i przyłączona do nowo utworzonego krapkowickiego[7]. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Łącznik[45], a w latach 1954–1972 do gromady Zielina[46].

W kwietniu 1947 w Mosznej odbył się zorganizowany przez władze szkolne w Prudniku pierwszy kurs dla niewykwalifikowanych wychowawczyń przedszkoli, będący również kursem repolonizacyjnym[47]. W 1948 na bazie stada ze zlikwidowanej stadniny w Dłoniach koło Rawicza, w Mosznej powstała stadnina koni, która prowadzi od początku hodowlę koni pełnej krwi angielskiej, a od 1961 również koni szlachetnej półkrwi[48]. W latach 1983–1999 w Mosznej zbudowano filialny kościół Niepokalanego Serca Maryi należący do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Łączniku i przeznaczony dla mieszkańców Mosznej, Dębiny i Ogiernicza[49].

Przynależność państwowa i administracyjna

[edytuj | edytuj kod]
Przynależność polityczno-administracyjna wsi Moszna
Okres Państwo Zwierzchnictwo Jednostka administracyjna
1650–1742 Monarchia Habsburgów Monarchia Habsburgów Święte Cesarstwo Rzymskie księstwo opolsko-raciborskie, powiat sądowy głogówecki
1742–1806 Królestwo Prus Królestwo Prus Święte Cesarstwo Rzymskie kamera wrocławska, departament wrocławski, powiat prudnicki
1806–1815 Królestwo Prus Królestwo Prus
1815–1871 prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1871–1918 Cesarstwo Niemieckie Cesarstwo Niemieckie Królestwo Prus, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1918–1919 Rzesza Niemiecka Republika Weimarska Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1919–1933 Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1933–1938 III Rzesza III Rzesza
1938–1941 Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1941–1945 Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1945–1946 Polska Rzeczpospolita Polska Okręg I (Śląsk Opolski)
1946–1950 województwo śląskie, powiat prudnicki, gmina Łącznik
1950–1952 województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Łącznik
1952–1954 Polska Polska Rzeczpospolita Ludowa
1954–1956 województwo opolskie, powiat prudnicki, gromada Zielina
1956–1973 województwo opolskie, powiat krapkowicki, gromada Zielina
1973–1975 województwo opolskie, powiat krapkowicki, gmina Strzeleczki
1975–1989 województwo opolskie, gmina Strzeleczki
1989–1998 Polska Rzeczpospolita Polska
od 1999 województwo opolskie, powiat krapkowicki, gmina Strzeleczki


Mieszkańcy

[edytuj | edytuj kod]
Tablica z podwójną nazwą przed wjazdem do Mosznej od strony Prudnika

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Podlesioki[50].

Liczba mieszkańców wsi

[edytuj | edytuj kod]

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
Pałac w Mosznej

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[58]:

  • zespół pałacowy, z XVIII-XX w.:
    • pałac
    • oficyna
    • stajnie
    • wozownie
    • park, w parku zamkowym odkryto na początku XX wieku fragmenty piwnic, które H. Barthel w 1929 identyfikował, raczej bezzasadnie, z zamkiem templariuszy, miał on łączyć się podziemiami z zamkiem w Chrzelicach. Po II wojnie światowej podczas prac budowlanych natknięto się na ślady średniowiecznej palisady
    • stacja pomp, ul. Zamkowa, z pocz. XX w.
    • dom, ul. Wiejska 22, z pocz. XX w.
  • Oficyna
    Oficyna
  • Stajnie
    Stajnie
  • Wozownie
    Wozownie
  • Park pałacowy
    Park pałacowy
  • Stacja pomp
    Stacja pomp
  • Dom, ul. Wiejska 22
    Dom, ul. Wiejska 22

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Mosznej chronione są ponadto[59]:

Aleja dębów czerwonych
Brama z gladiatorami
  • zespół pałacowy:
    • aleja dębów czerwonych
    • aleja lipowa
    • aleja kasztanowców
    • brama z gladiatorami
    • brama z lwami
    • mieszkania pracownicze
    • ujeżdżalnia
    • trzy stajnie
    • stajnie (kuchnie) ob. mieszkania
    • stara siłownia, ob. mieszkania
    • pralnia, ob. mieszkania
    • stolarnia
    • siłownia, ob. hotel
    • kotłownia przy szklarni
  • domy przy ul. Leśnej: 1, 6, 14, 18, 26
  • kuźnia, ob. magazyn, ul. Leśna 5
  • dom strażnika leśnego, ul. Powstańców Śląskich 51
  • zespół folwarczny, ul. Prudnicka 1:
    • dom
    • mur ogrodzeniowy
    • mur z bramą
    • obory
    • stodoła
    • magazyn, dawniej elektrownia
  • domy przy ul. Wiejskiej: 13, 16, 25/27
  • zajazd, ob. mieszkania, ul. Prudnicka 12
  • chlew przy zajeździe, ul. Zamkowa 2
  • kolejowy przepust ceglany, 22,104 km w obrębie miejscowości
  • leśniczówka, Urszulanowice 1
  • dom, Urszulanowice 2
  • chlew i kurnik w zagrodzie Urszulanowice 2
  • silos na paszę, Urszulanowice
  • leśniczówka, Urszulanowice 3
  • chlew przy leśniczówce, Urszulanowice 3

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowi rolnicy, oprócz pracy w gospodarstwach, zatrudniali się w pobliskich zakładach przemysłowych: w Zakładach Przemysłu Bawełnianego „Frotex” w Prudniku, Prudnickich Zakładach Przemysłu Dziewiarskiego i Pończoszniczego w Strzeleczkach i Łączniku, a także w papierni w Krapkowicach i w „Otmęcie”[60].

W Mosznej siedzibę ma firma Usługi Dekarsko-Ciesielskie „Dachex”, zrzeszona w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku[61].

Transport

[edytuj | edytuj kod]

Transport drogowy

[edytuj | edytuj kod]
Ulica Prudnicka (DW409)

Przez Mosznę przebiega droga wojewódzka:

Transport kolejowy

[edytuj | edytuj kod]
Linia kolejowa biegnąca przez Moszną, widok w kierunku Prudnika

Nieczynny przystanek kolejowy w Mosznej znajduje się przy ul. Prudnickiej. Najbliższa czynna stacja kolejowa znajduje się w Prudniku.

Lokalni przedsiębiorcy i właściciele majątków ziemskich zawiązali w 1895 spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa linii lokalnej z Prudnika do Gogolina. Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik – Goglin została oddana do użytku w 1896[30]. Powódź w 1997 zniszczyła most na Odrze w Krapkowicach, uniemożliwiając dojazd do Gogolina. W 2005 ruch na linii 306 został zawieszony. Zmodernizowana do celów towarowych linia relacji Prudnik – Krapkowice została oddana do użytku w 2016[62][63]. Na bocznicy między składem militarnym w lesie koło Strzeleczek a Prudnikiem odbywa się wojskowy ruch transportowy[64].

Transport autobusowy

[edytuj | edytuj kod]
Przystanek autobusowy przy ul. Prudnickiej

Moszna posiada połączenia autobusowe z Opolem, Prudnikiem, Krapkowicami i Strzeleczkami. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[65].

Transport autobusowy w Mosznej obsługiwany był przez PKS Prudnik[66]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[67]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[68], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[69]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[70]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Mosznej i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[71]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[72].

Transport rowerowy

[edytuj | edytuj kod]
Tablica informacyjna dotycząca Ścieżki rowerowej z Prudnika do Mosznej

W 2020 ukończono budowę ścieżki rowerowej z Prudnika do Mosznej, przedłużonej w 2021 do Zieliny[73]. Ścieżka długości ponad 20 km zaczyna się w Prudniku przy rondzie im. Stanisława Szozdy i prowadzi wzdłuż dróg wojewódzkich nr 414 i 409 przez Lubrzę, Dobroszewice, Białą, Krobusz, Dębinę i Moszną[74], kończąc się w Zielinie[73].

Kultura

[edytuj | edytuj kod]

Pałac w Mosznej jest jednym z najbardziej znanych obiektów zabytkowych w województwie opolskim. W obiekcie odbywa się doroczne Święto kwitnącej azalii[75] – w maju i czerwcu jest tu popularyzowana muzyka kompozytorów polskich i niemieckich, w czasie święta galeria prezentuje wystawy plastyczne, odbywają się tu również plenery malarskie[76].

Religia

[edytuj | edytuj kod]
Kościół Niepokalanego Serca Maryi

W Mosznej znajduje się katolicki kościół Niepokalanego Serca Maryi, który należy do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Łączniku (dekanat Biała)[77].

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Moszna jest jedną ze wsi o największych walorach turystycznych w województwie opolskim[78]. Zespół pałacowo-parkowy w Mosznej, uważany za najokazalszą rezydencję na ziemi prudnickiej[79], został wymieniony w Kanonie Krajoznawczym Polski[80]. Z pobliskiego Łącznika do Mosznej przeniesiona została Fabryka Robotów Sebastiana Kucharskiego. Prezentowane w niej są rzeźby wykonane z metalu i złomu, nawiązujące do filmów i fantastyki[81].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Mosznej[82]. PTTK Prudnik przyznaje również Kolarską Odznakę Turystyczną w „Królestwie Pradziada” za odwiedzenie m.in. Mosznej[83]. Przez Moszną przebiega trasa Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej, za przejechanie którego PTTK Prudnik przyznaje odznakę[84].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Moszną prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[85].

Szlaki rowerowe

[edytuj | edytuj kod]

Przez Moszną prowadzi szlak rowerowy[86]:

Bezpieczeństwo

[edytuj | edytuj kod]

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Mosznej działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszona w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Strzeleczkach[87]. Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Mosznej było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[88].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[89].

Teren wsi, jak i całej gminy Strzeleczki, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[90]. Gminę Strzeleczki obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[91].

Ludzie związani z Moszną

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
 Wykaz literatury uzupełniającej: Moszna (województwo opolskie).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 83671.
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 796 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Roksana Kosacka, Obwieszczenie w sprawie wszczęcia postępowania wodnoprawnego w zakresie poboru wód podziemnych oraz odprowadzania popłuczyn ze stacji uzdatniania wody do potoku Nowoprudnickiego w m. Moszna [online], bip.powiatkrapkowicki.pl, 17 września 2010 [dostęp 2024-08-18].
  6. ↑ Grzegorz Kopij, Wyniki inwentaryzacji gniazd bociana białego Ciconia ciconia na Ziemi Prudnickiej w latach 2007–2009, „Przyroda Śląska Opolskiego”, 22, 2017, s. 14–17.
  7. ↑ a b c Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
  8. ↑ Z Prudnika do Mosznej Aleją Lipową [online], opolskie.pl, s. 2 [dostęp 2025-09-26].
  9. ↑ Zamek w Mosznej [online], opole.pl [dostęp 2025-09-26].
  10. ↑ Powiat Prudnicki – Regionalna Infrastruktura Informacji Przestrzennej województwa opolskiego [online], mapy.opolskie.pl [dostęp 2025-09-26].
  11. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-20].
  12. ↑ Krzysztof Badora. Mikroregiony fizycznogeograficzne Opolszczyzny. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”. Nr 37, s. 18–22, 2017. Opole. ISSN 1896-1460. OCLC 1051268260. 
  13. ↑ Piotr Wrona, Polski Disneyland jeszcze piękniejszy, „Opolskie Wiadomości Regionalne”, 3 (168), Opole: Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, maj 2019, s. 5, ISSN 1733-1811.
  14. ↑ Klimat: Moszna: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-20].
  15. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1100.
  16. ↑ Moszna – Urząd Gminy Strzeleczki [online], strzeleczki.pl [dostęp 2020-08-20].
  17. ↑ a b c Kasza 2018 ↓, s. 331.
  18. ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 24.
  19. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
  20. ↑ Robert Hellfeier, Miejscowości parafii Łącznik po śląsku [online], geudka.eu, 9 kwietnia 2024 [dostęp 2025-02-15].
  21. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 27.
  22. ↑ a b c d Cichoń-Bitka 1987 ↓, s. 147.
  23. ↑ a b c d Cichoń-Bitka 1987 ↓, s. 148.
  24. ↑ Kasza 2018 ↓, s. 332.
  25. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  26. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  27. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 112.
  28. ↑ 959 Moschen (Moszna) I [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  29. ↑ Historia linii Gogolin-Prudnik. bluefish.foxnet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-24)].
  30. ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 105.
  31. ↑ Henryka Młynarska, Darz Bór, niech Cię bór obdarza, niech przynosi Ci dary, „Tygodnik Prudnicki”, 45 (1759), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 listopada 2024, s. 20, ISSN 1231-904X.
  32. ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
  33. ↑ Wynik wyborów w Prudnickiem, „Gazeta Opolska”, 284, Opole: Nakładem Wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 5 grudnia 1919, s. 1.
  34. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24.
  35. ↑ Hellfeier 2014 ↓, s. 100.
  36. ↑ Wiadomości z bliska i z daleka, „Nowiny Codzienne”, 276, Opole: Drukiem i nakładem „Nowin”, 15 grudnia 1920, s. 3.
  37. ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W. [dostęp 2022-09-28]. (niem.).
  38. ↑ „MOSZNA (PRUDNIK)” w bazie danych „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką” [online], straty.pl [dostęp 2025-09-11].
  39. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 221.
  40. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 184.
  41. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 182.
  42. ↑ Antoni Barszczyński, Oswobodzenie Prądnika, „Nasz Głos”, Kazimierz Kanwiszer – redaktor naczelny, 9 (49), Prądnik [Prudnik]: Spółdzielnia Wydawnicza „Promień”, 16 marca 1947, s. 3.
  43. ↑ Jarosław Tomaszewicz, Szczątki niemieckiego żołnierza z czasów II wojny światowej odkryto w Mosznej [online], Teraz Prudnik!, 22 listopada 2024 [dostęp 2024-11-22] (pol.).
  44. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  45. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  46. ↑ Uchwała Nr VII/28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu prudnickiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 12, Opole: Prezydium WRN, 27 grudnia 1954, s. 10–11.
  47. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 410.
  48. ↑ Kasza 2018 ↓, s. 351.
  49. ↑ Renata Sołtysek, Budownictwo kościołów na Śląsku Opolskim w Polsce Ludowej (1945–1989): „Bogu na chwałę, nam na zbawienie”, Opole: Instytut Śląski, 2022, s. 433–434, ISBN 978-83-7126-412-2.
  50. ↑ Robert Hellfeier, Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
  51. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  52. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  53. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  54. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  55. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 105.
  56. ↑ a b c d e Moszna [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  57. ↑ Największe Strzeleczki, najmniejsze Urszulanowice, „Tygodnik Prudnicki”, 11 (1055), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 16 marca 2011, s. 15, ISSN 1231-904X.
  58. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2025, s. 51.
  59. ↑ Ewidencja – Gmina Strzeleczki [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-08-16].
  60. ↑ Zaprzęg... w stadninie? [online], moszna.info, 24 czerwca 2009 [dostęp 2024-08-18].
  61. ↑ Lista Rzemieślników [online], cechprudnik.eu [zarchiwizowane z adresu 2023-12-09].
  62. ↑ Maciej Dobrzański: Pociągi wracają na linię Prudnik-Krapkowice. prudnik24.pl, 2016-08-03. [dostęp 2019-03-02]. (pol.).
  63. ↑ Radosław Dimitrow: Linia kolejowa Krapkowice – Prudnik wyremontowana. Ale pociągi pasażerskie tędy nie pojadą. nto.pl, 2016-08-30. [dostęp 2020-02-15]. (pol.).
  64. ↑ Wielkie ćwiczenia. Nam niedogodności nie grożą, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 8 (1722), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 lutego 2024, s. 6, ISSN 1231-904X.
  65. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Moszna, gm. Strzeleczki [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-17].
  66. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  67. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  68. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  69. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  70. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  71. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  72. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  73. ↑ a b Andrzej Dereń, Dalej, niż do Mosznej [online], Teraz Prudnik!, 20 czerwca 2021 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  74. ↑ Ścieżka rowerowa Prudnik-Moszna [online], visitopolskie.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  75. ↑ Muzyczne Święto Kwitnących Azalii 1–30 maja 2015 – Zamek Moszna [online], moszna-zamek.pl [dostęp 2020-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-16] (pol.).
  76. ↑ Wojciech Giermaziak, Zamek w Mosznej jako dawne Centrum Terapii Nerwic, „Forum Bibliotek Medycznych”, R.10, nr 1, 2017, s.546.
  77. ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  78. ↑ Wiesław Drobek, Ewa Dawidejt-Drobek. Nowe turystyczne funkcje wsi na Śląsku Opolskim w kontekście pamięci przeszłości. „Studia Obszarów Wiejskich”. 54, s. 28, 2019. Warszawa: PAN IGiPZ. ISSN 1642-4689. 
  79. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 497.
  80. ↑ Kanon Krajoznawczy Polski [online], pttk.pl [dostęp 2024-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  81. ↑ Andrzej Dereń, Fabryka Robotów wśród Cudów Polski, „Tygodnik Prudnicki”, 31 (1745), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 31 lipca 2024, s. 19, ISSN 1231-904X.
  82. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  83. ↑ Regulamin Kolarskiej Odznaki Turystycznej w „Królestwie Pradziada” [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08].
  84. ↑ Regulamin Odznaki Turystyczno-Krajoznawczej Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08].
  85. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  86. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  87. ↑ Bronisław Kurpiela, Sprawozdanie z działalności Zarządu Oddziału Gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Strzeleczkach za lata 2006–2010 [online], strzeleczki.pl [dostęp 2024-02-25].
  88. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 581.
  89. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  90. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  91. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Strzeleczki
Miasto
Wsie
Część miasta
Przysiółki wsi
Uroczysko-dawna
miejscowość

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Moszna_(województwo_opolskie)&oldid=77868832”