Jan Fryderyk Heurich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Fryderyk Heurich
Ilustracja
Jan Heurich (przed 1920)
Data i miejsce urodzenia

16 lipca 1873
Warszawa

Data i miejsce śmierci

11 grudnia 1925
Warszawa

Narodowość

polska

Alma mater

Akademia Sztuk Pięknych w Petersburgu

Praca
Budynki

Bank Towarzystw Spółdzielczych, Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Dom Pod Orłami w Warszawie
Rudka, fronton pałacu
Grób Jana Heuricha na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (po renowacji w 2022)

Jan Fryderyk Heurich, Jan Heurich młodszy (ur. 16 lipca 1873 w Warszawie, zm. 11 grudnia 1925 tamże) – polski architekt, przedstawiciel historyzmu i wczesnego modernizmu, w latach 1920–1921 minister sztuki i kultury; syn Jana Kacpra.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Absolwent Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu.

Był wykładowcą form architektonicznych w ramach Kursów Politechnicznych na Wydziale Technicznym (1906-1907) Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. Był także w latach 1908-1916 członkiem TKN[1]. Podczas I wojny światowej był działaczem Centralnego Komitetu Obywatelskiego, Rady Głównej Opiekuńczej, Rady Miejskiej. W odpowiedzi na deklarację wodza naczelnego wojsk rosyjskich wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa z 14 sierpnia 1914, podpisał telegram dziękczynny, głoszący m.in., że krew synów Polski, przelana łącznie z krwią synów Rosyi w walce ze wspólnym wrogiem, stanie się największą rękojmią nowego życia w pokoju i przyjaźni dwóch narodów słowiańskich[2]. Był pracownikiem Biura Departamentu Gospodarstwa Społecznego Tymczasowej Rady Stanu[3].

Współtworzył Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Był jednym z organizatorów reaktywowanej Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Przewodniczył Radzie Artystycznej przy Magistracie, stał na czele Koła architektów Warszawskiego Stowarzyszenia Techników, był członkiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.

W latach 1920–1921 był ministrem sztuki i kultury.

Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (al. E/1/1)[4]. W 2022 roku Fundacja Dziedzictwa Kulturowego odnowiła jego nagrobek, dzięki wsparciu finansowemu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów[5][6].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Marią z d. Bobrowską, z którą miał dwóch synów i dwie córki[7], m.in. Marię Manteufflową.

Prace[edytuj | edytuj kod]

Był autorem projektów wielu gmachów użyteczności publicznej w Warszawie m.in.:

Poza Warszawą zaprojektował m.in.:

  • pałac Ossolińskich w Rudce,
  • przebudowany dwór wiejski dla Marii z Mielęckich i jej męża przemysłowca Tadeusza Hantkego w Koźminku (1906-1907),
  • odbudowany po pożarze dworzec kolejowy w Skierniewicach w stylu gotyku angielskiego (1914),
  • pałac Potockich w Złotym Potoku (razem z Zygmuntem Hendlem),
  • dwór w Dłużewie nawiązujący do architektury klasycystycznej przełomu XVIII i XIX wieku. (Projekt dworu zyskał uznanie w oczach wielu uczestników wystawy „Dwór polski”, która miała miejsce w 1904 w Salonie Krywulta w Warszawie, a sam Jan Heurich – wyróżnienie. W opinii wielu znawców sztuki dwór w Dłużewie zapoczątkował styl polski w architekturze siedzib ziemiańskich na terenie zaboru rosyjskiego[8].
  • kaplicę w pałacu w Kozłówce,
  • most w Lublinie na Bystrzycy (łączy ulicę Zamojską z 1-go Maja), wzorując się na paryskim moście St. Severin,
  • willę „Podlasianka” w Konstancinie, ul. Żeromskiego 13; obecnie rezydencja ambasadora Rosji,

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
  2. Kazimierz Władysław Kumaniecki, Zbiór najważniejszych dokumentów do powstania państwa polskiego, Warszawa, Kraków 1920, s. 30.
  3. Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 222.
  4. śp. Jan Fryderyk Heurich
  5. Prace konserwatorskie na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie – Fundacja Dziedzictwa Kulturowego, www.dziedzictwo.org [dostęp 2023-03-30] (pol.).
  6. Odnawiamy groby, nie tylko od święta, Rzeczpospolita [dostęp 2023-03-30] (pol.).
  7. Maria Manteufflowa: Heurich Jan, iunior (1873–1925). [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. IX/1960-1961 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2018-12-01].
  8. Joanna Radziewicz, Dwór w Dłużewie, Centralna Biblioteka Rolnicza.
  9. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Encyklopedia Warszawy. Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 247. ISBN 83-01-08836-2.
  • Wojciech Jankowski, Heurich, Jan, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, z. 1, Poznań, Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, 2000, ISBN 83-900862-7-1