Przejdź do zawartości

Junkers Flugzeug- und Motorenwerke

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Junkers
Ilustracja
Państwo

 Cesarstwo Niemieckie

Data założenia

1895

Forma prawna

Spółka akcyjna

brak współrzędnych
Strona internetowa
Fabryka Junkersa w Dessau – zdjęcie z 1928

Junkers Flugzeug- und Motorenwerke AG – przedsiębiorstwo założone w 1895 roku przez Hugona Junkersa. Pierwszy samolot Junkers J1 został wyprodukowany w 1915 roku.

Historia przedsiębiorstwa

[edytuj | edytuj kod]

Dzieje przedsiębiorstwa są skomplikowane, ponieważ właściciel Hugo Junkers posiadał wiele zakładów o różnym profilu działalności. W 1895 założył wraz z Robertem Ludwigiem przedsiębiorstwo pod firmą Junkers & Co. Warmwasser-Apparatefabrik (w skrócie Junkers & Co.), która produkowała piece gazowe i urządzenia grzewcze. W tym właśnie przedsiębiorstwie powstał pierwszy samolot Junkers J 1, który był pierwszą konstrukcją wykonaną całkowicie z metalu. Jako że samolot był dość ciężki i nie mógł dlatego odnosić sukcesów jako myśliwiec, dlatego zbudowano model J4 – pierwszy, seryjnie produkowany opancerzony dwupłatowiec przeznaczony do jednostek wsparcia piechoty.

Pod naciskiem władz wojskowych przedsiębiorstwo Junkersa połączono z przedsiębiorstwem Fokker w jedno przedsiębiorstwo Junkers-Fokker-AG. Po zakończeniu I wojny światowej oba zakłady rozdzielono i wówczas założono w Dessau osobne przedsiębiorstwo Junkers Flugzeugwerk AG. Ten zakład Hugo Junkersa miał specjalizować się właśnie w produkcji samolotów. Cały czas osobno funkcjonowało przedsiębiorstwo Junkers & Co., zajmujące się wytwarzaniem znanych powszechnie urządzeń centralnego ogrzewania.

W związku z ograniczeniami w produkcji samolotów nałożonymi mocą przepisów traktatu wersalskiego, Junkers starał się przenosić produkcję do Szwecji oraz ZSRR. Dzięki porozumieniu politycznemu między Rosją sowiecką a Republiką Weimarską, w 1922 r. otworzono oddział w Moskwie. Jednak z powodów politycznych umowa została przez Rosjan zerwana po czterech latach i w 1926 Junkers musiał wycofać się z rosyjskiego rynku, ponosząc poważne straty finansowe. Równolegle powstała kolejna spółka-córka: Junkers Motorenbau GmbH, odpowiedzialna za produkcję silników i komponentów technicznych.

W okresie Wielkiego Kryzysu wszystkie przedsiębiorstwa Hugo Junkersa popadły w trudności finansowe. Najpierw, na początku marca 1930 Junkers Motorenbau GmbH została zmuszona wystąpić do wierzycieli o ugodę i odroczenie płatności. Sytuacja zaostrzyła się tak bardzo, iż 22 marca 1932 Hugo Junkers musiał złożyć wniosek o upadłość całego koncernu. 4 listopada 1932 przedsiębiorstwo Junkers & Co. GmbH sprzedano przedsiębiorstwu Bosch. Junkers stała się więc jedną z marek koncernu Bosch.

Jednocześnie Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy Hermanna Göringa zagarnęło część – a po przedwczesnej śmierci przetrzymywanego w areszcie domowym Hugo Junkersa – całość akcji przedsiębiorstw Junkers Flugzeugwerk AG oraz Junkers Motorenbau GmbH. 5 lipca 1936 oba przedsiębiorstwa połączono Junkers Motorenbau und Junkers Flugzeugwerk w jedno przedsiębiorstwo Junkers Flugzeug- und Motorenwerke AG– odpowiedzialne za produkcję słynnych samolotów czasów II wojny światowej[1].

W latach 20. Hugo Junkers założył nawet własne linie lotnicze Junkers-Luftverkehr-AG. Wykorzystywał samoloty przez siebie produkowane, w tym modele Junkers F 13 – pierwszy samolot komunikacyjny całkowicie metalowej konstrukcji. Jednym z osiągnięć linii był bezawaryjny przelot między Teheranem a Londynem w obie strony albo przelot nad Andami. Jednakże – wskutek wysokich kosztów i małej pojemności samolotów – utrzymywanie własnej linii okazało się deficytowe. Przedsiębiorstwo stopniowo popadało w zależność od władz niemieckich, korzystając z subwencji rządowych. Dlatego też wskutek rosnącego zadłużenia Hugo Junkers przekazał przedsiębiorstwo państwu. Rząd federalny połączył w latach 1925–1926 Junkers-Luftverkehr-AG z Deutsche Aero Lloyd w – funkcjonującą do dziś – Lufthansę.

W okresie II wojny światowej przedsiębiorstwo Junkers Motorenbau und Junkers Flugzeugwerk należało do państwa – III Rzeszy. W licznych zakładach koncernu, przeważnie w środkowych Niemczech oraz w podziemnych zakładach – jak Mittelwerk (połączonego z obozem Mittelbau-Dora) – zatrudniano setki przymusowych robotników, w tym więźniów przetrzymywanych w nieludzkich warunkach oraz młodzieży zwerbowanej w czasie Heuaktion. W szczytowym okresie produkcji w Dessau – siedzibie koncernu i największym zakładzie produkcyjnym zatrudniano do 40 tys. osób.

Po zakończeniu II wojny światowej przedsiębiorstwo kontynuowało działalność w znacznie ograniczonym zakresie. Siedzibę przedsiębiorstwa przeniesiono w 1951 do Monachium na teren RFN, aby móc zarządzać pozostawionym majątkiem i nieruchomościami. Na początku lat 70. przedsiębiorstwo przejął koncern Daimler-Benz. Na tym zakończyła się historia przedsiębiorstwa lotniczego Junkers.

Odrodzenie nazwy

[edytuj | edytuj kod]

W 2015 roku utworzono nową spółkę Junkers Flugzeugwerke w Dübendorfie w Szwajcarii, która uzyskała prawa do nazwy Junkers[1]. Z inicjatywy jej założyciela Dietera Morszecka, spółka rozpoczęła małoseryjną produkcję nowoczesnych replik Junkersa F13 i A50[1]. W 2020 roku spółka przeniosła siedzibę do Widnau[1].

Modele samolotów

[edytuj | edytuj kod]

Typy produkowanych samolotów:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d History [online], Junkers Aircraft [dostęp 2023-11-18] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]