Karol Lutostański

Karol Lutostański
	; Karol Lutostański
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	13 stycznia 1880 ; Radom
Data i miejsce śmierci	1 października 1939 ; Warszawa
	profesor nauk prawnych
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Profesura	1919
	Doktor honoris causa; Uniwersytet w Lille – 1933
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski
Okres zatrudn.	1917
	Dziekan
Wydział	Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Okres spraw.	1929–1930
Poprzednik	Tadeusz Brzeski
Następca	Bohdan Wasiutyński
	Dziekan
Wydział	Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Okres spraw.	1932–1933
Poprzednik	Józef Rafacz
Następca	Józef Rafacz
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karol Lutostański h. Ślepowron (ur. 13 stycznia 1880 w Radomiu, zm. 1 października 1939 w Warszawie) – polski prawnik, specjalista prawa rodzinnego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, adwokat, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Seweryna (1839–1905) prawnika, sędziego izby apelacyjnej w Warszawie i Marii z Chmielewskich (zm. 1924). Uczęszczał do IV Gimnazjum w Warszawie (do 1899), następnie studiował prawo na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim (1899–1903), uzyskując stopień kandydata prawa (1903, na podstawie pracy O pojęciu giełdy)^[1]. Uzupełniał studia na uniwersytetach w Lipsku, Berlinie i Paryżu (do 1905). Był adwokatem pomocniczym (do listopada 1905), następnie kandydatem do posad sądowych (1905–1908) i adwokatem przysięgłym (1908–1918) w Warszawskiej Izbie Sądowej.

W 1913 wraz z Szymonem Rundsteinem, Stanisławem Posnerem i Zygmuntem Nagórskim był współzałożycielem czasopisma „Themis Polska”^[2].

W 1917 podjął wykłady z prawa cywilnego na Uniwersytecie Warszawskim, od 1919 jako profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Prawa Cywilnego; pełnił również funkcję sędziego uniwersyteckiego (1919–1923) oraz trzykrotnie dziekana Wydziału Prawa (1929/1930, 1932/1933, 1934/1935). W 1919 wszedł w skład Komisji Kodyfikacyjnej RP, w latach 1933–1939 był jej wiceprzewodniczącym. Kierował Departamentem Ustawodawczym Ministerstwa Sprawiedliwości (1933–1939), a w 1919 Biurem Prac Kongresowych, dostarczającym materiały na konferencję pokojową w Wersalu.

W 1908 został powołany na członka rzeczywistego Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, w 1929 na członka zwyczajnego. Działał w Towarzystwie Prawniczym (1912–1915 sekretarz generalny, 1920–1939 prezes), Kasie im. Mianowskiego (1913–1923 sekretarz generalny, od 1923 prezes), Polskim Komitecie Międzynarodowej Współpracy Intelektualnej, Towarzystwie Obrony Prawa Autorskiego.

W 1920 otrzymał nagrodę Akademii Francuskiej, uniwersytet w Lille nadał mu doktorat honoris causa (1933). Został odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta oraz Krzyżem Oficerskim francuskiej Legii Honorowej.

W 1929 opracował projekt reformy przepisów prawa rodzinnego, dopuszczający rozwody oraz zawieranie małżeństw w formie świeckiej albo wyznaniowej, co spotkało się z krytyką Kościoła katolickiego oraz kół konserwatywnych. Przedstawił uzasadnienie zmiany polskiego prawa cywilnego, znoszącej przewagę prawną męża nad zamężną kobietą; był rzecznikiem przedkładania dobra rodziny nad dobrem jednostki w postępowaniu prawnym. Zajmował się również prawem spadkowym i majątkowym w kontekście małżeństwa oraz prawami kobiety względem mężczyzny w związku pozamałżeńskim. Zainicjował wydawnictwo zbiorowe „Prawo cywilne obowiązujące w Królestwie Polskim” (1914), przygotował edycję tomu dokumentów Les Partages de la Pologne et la lutte pour l'independance (1918). Ogłosił kilka przekładów, m.in. Zasady prawa konstytucyjnego Adhemara Esmeina (1904, z Władysławem Konopczyńskim), Niemieckie związki zawodowe Karla Legiena (1906), Prawo strajku i Strajki i kwestya społeczna Aleksandra Mikłaszewskiego (1906), Społeczne zadania nauki prawa (1908) i Prawo do całkowitego wytworu prawa (1909) Antona Mengera.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Siostra Lutostańskiego Jadwiga (1887–1961), wyszła za mąż za znanego historyka Władysława Konopczyńskiego (szwagrowie współpracowali ze sobą w pracy naukowej). Druga siostra, Aleksandra (1885–1971) została żoną inżyniera elektryka Józefa Rząśnickiego.

W czasie niemieckiego bombardowania Warszawy 25 września 1939 odłamek pocisku wpadł do mieszkania Lutostańskiego i zranił go w szyję. Ponieważ chorował na cukrzycę, rana nie mogła się zagoić, co doprowadziło do poważnych powikłań i śmierci^[3]. Został pochowany na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera 182-2-14,15)^[4].

Publikacje (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Uspołecznienie prawa (1906),
O wpływie formy na ważność małżeństwa w katolickiem prawie kanonicznem (1906),
Z badań nad pierwiastkiem prywatnym i publicznym w procesie cywilnym (1907),
Zaręczyny w prawie małżeńskiem z roku 1836 (1907),
A Brief Outline of Polish History (1915, z Władysławem Konopczyńskim),
Regime politique et administrative de la Pologne Prussienne (1918),
La Pologne Autrichienne (1919),
Zasady projektu prawa małżeńskiego (1931),
Projekt majątkowego prawa małżeńskiego (1934),
De l'abus du droit dans la responsabilite (1940).

Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1924)^[5],
Krzyż Oficerski francuskiej Legii Honorowej,
Nagroda Akademii Francuskiej (1920),
Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Lille (1933).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ AdamA. Redzik AdamA., Poczet prawników polskich XIX-XX w., 2. wyd., Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2011, ISBN 978-83-255-1718-2, OCLC 750520709 [dostęp 2020-02-07] .
↑ Rundstein Szymon. sztetl.org.pl. [dostęp 2019-01-22].
↑ Andrzej Dziadzio: Powszechna historia prawa. Warszawa: 2008, s. 259. ISBN 978-83-01-15568-1.
↑ Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF RZĄŚNICKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-03-17] .
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 19.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 2: K-O, Wrocław 1984
Publikacje Karola Lutostańskiego w bibliotece Polona

[1] AdamA. Redzik AdamA., Poczet prawników polskich XIX-XX w., 2. wyd., Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2011, ISBN 978-83-255-1718-2, OCLC 750520709 [dostęp 2020-02-07] .

[2] Rundstein Szymon. sztetl.org.pl. [dostęp 2019-01-22].

[3] Andrzej Dziadzio: Powszechna historia prawa. Warszawa: 2008, s. 259. ISBN 978-83-01-15568-1.

[4] Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF RZĄŚNICKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-03-17] .

[5] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 19.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Prezydenci	Franciszek Fierich (1919–1928) Bolesław Pohorecki (1928–1939)
Wiceprezydenci	Stanisław Bukowiecki Ludwik Zachariasz Cichowicz Ernest Till
Członkowie Wydziału Cywilnego	Władysław Abraham Maurycy Allerhand Roman Longchamps de Bérier Marian Bielewicz Tadeusz Bujak Stanisław Bukowiecki Adam Chełmoński Ludwik Zachariasz Cichowicz Aleksander Doliński Ludwik Domański Jarogniew Drwęski Tadeusz Dziurzyński Franciszek Fierich Jakub Glass Stanisław Gołąb Antoni Górski Bronisław Hełczyński Władysław Leopold Jaworski Henryk Konic Ignacy Koschembahr-Łyskowski Marek Kuratow-Kuratowski Jan Jakub Litauer Karol Lutostański Wiktoryn Mańkowski Jan Mrozowski Alfons Parczewski Leon Petrażycki Bolesław Pohorecki Kazimierz Przybyłowski Michał Rostworowski Józef Skąpski Jan Sławski Stanisław Sławski Kamil Stefko Józef Felicjan Sułkowski Jerzy Trammer Ernest Till Jan Wasilkowski Eugeniusz Waśkowski Stanisław Wróblewski Fryderyk Zoll
Członkowie Wydziału Karnego	Henryk Ettinger Juliusz Kałużniacki Edmund Krzymuski Juliusz Makarewicz Wacław Makowski Zygmunt Marek Walenty Miklaszewski Aleksander Mogilnicki Franciszek Nowodworski Julian Nowotny Witold Prądzyński Emil Stanisław Rappaport Zygmunt Rymowicz Zygmunt Seyda Stanisław Śliwiński
Projekty ustaw	kodeks postępowania karnego (1928) kodeks postępowania cywilnego (1930) Kodeks karny (1932) kodeks zobowiązań (1933) kodeks handlowy (1934) prawo wekslowe (1936) prawo czekowe (1936)