Przejdź do zawartości

Jan Wasilkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Wasilkowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 maja 1898
Sławków

Data i miejsce śmierci

14 sierpnia 1977
Warszawa

Pierwszy prezes Sądu Najwyższego
Okres

od 12 grudnia 1956
do 22 maja 1967

Poprzednik

Wacław Barcikowski

Następca

Zbigniew Resich

Poseł na Sejm PRL III, IV i V kadencji
Okres

od 1961
do 1972

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Odznaczenia
Order Budowniczych Polski Ludowej Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Grób Jana i Zofii Wasilkowskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Jan Wasilkowski (ur. 11 maja 1898 w Sławkowie, zm. 14 sierpnia 1977 w Warszawie) – polski prawnik, polityk, oficer rezerwy Wojska Polskiego, członek Komitetu Centralnego PZPR (1959–1969), rektor Uniwersytetu Warszawskiego (1949–1952), następnie pierwszy prezes Sądu Najwyższego (1956–1967) i poseł na Sejm PRL III, IV i V kadencji (1961–1972), członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu[1]. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 11 maja 1898 w Sławkowie, woj. kieleckie, w rodzinie Czesława i Aleksandry z Chmielewskich. Ukończył szkołę handlową w Kielcach[2]. Od 11 listopada 1918 do grudnia 1920 ochotniczo służył w Wojsku Polskim. Podporucznik artylerii rezerwy. Studiował na Uniwersytecie Wiedeńskim oraz na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1923). Studia uzupełniał w latach 1923–1924 na Uniwersytecie w Nancy. Od 1924 związany z Uniwersytetem Warszawskim. W 1923 został doktorem, w 1924 pracownikiem naukowym UW, w 1937 profesorem nadzwyczajnym, a w 1947 profesorem zwyczajnym.

W 1934 roku jako podporucznik rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział w rezerwie do 1 Pułku Artylerii Ciężkiej w Modlinie[3]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 66. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii[4]. W czasie wojny obronnej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VI Dössel.

W latach 1947–1949 dziekan Wydziału Prawa i Administracji UW, zaś w latach 1949–1952 rektor Uniwersytetu Warszawskiego. Był wieloletnim kierownikiem Katedry Prawa Cywilnego i Prawa Cywilnego Porównawczego. Od 1952 członek korespondent, od 1958 członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, w latach 1955–1968 członek jej prezydium, w latach sekretarz 1955–1957 Wydziału I Nauk Społecznych[5], w latach 1952–1956 kierownik Zakładu Nauk Prawnych PAN (obecnego Instytutu Nauk Prawnych). Przewodniczył pracom Komisji Kodyfikacyjnej przy Ministrze Sprawiedliwości w latach 1956–1968. Był współtwórcą projektu Kodeksu cywilnego, uchwalonego w 1964 i obowiązującego do dziś.

Od 1946 był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, z którą w 1948 przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był członkiem Komitetu Uczelnianego PZPR na Uniwersytecie Warszawskim[6]. Od 1948 był sędzią Sądu Najwyższego, w latach 1956–1967 pełnił funkcję Pierwszego Prezesa SN. W latach 1959–1964 był zastępcą członka, a od 1964 do 1969 członkiem Komitetu Centralnego PZPR, był delegatem na III i IV zjazd partii. W latach 1961–1972 poseł na Sejm PRL III, IV i V kadencji, w parlamencie przez trzy kadencje sprawował funkcję przewodniczącego Komisji Wymiaru Sprawiedliwości.

Doktor honoris causa Uniwersytetu Karola w Pradze i Uniwersytetu Wrocławskiego. 22 lipca 1964 z okazji 20-lecia Polski Ludowej otrzymał nagrodę państwową II stopnia[7].

Autor publikacji naukowych np. Encyklopedia Podręczna Prawa Prywatnego (wraz z Fryderykiem Zollem), Prawo rzeczowe w zarysie, Warszawa PWN 1957, Zarys prawa rzeczowego, Warszawa PWN 1963, Prawo własności w PRL. Zarys wykładu (opr. przy współudziale M. Madeya), Warszawa PWN 1969.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Małżonką Jana Wasilkowskiego była Zofia Wasilkowska, ich synem Andrzej Wasilkowski[8]. Razem z żoną spoczywają na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 44-2-4)[9][9].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

W 1979 jego imieniem nazwano ulicę na warszawskim Ursynowie[18].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Trybuna Robotnicza”, nr 4 (4350) 7 stycznia 1958, s. 2.
  2. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 334. [dostęp 2021-11-25].
  3. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 143, 644.
  4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 217.
  5. Informacje na stronie PAN. [dostęp 2024-05-31].
  6. Tadeusz Rutkowski, Na styku nauki i polityki. Uniwersytet Warszawski w PRL 1944–1989, [w:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945, red. Piotr M. Majewski, Warszawa 2016, s. 418.
  7. Dziennik Polski”, rok XX, nr 171 (6363), s. 1.
  8. Jerzy Menkes: Wspomnienie o prof. Andrzeju Wasilkowskim, 3 marca 2020.
  9. a b Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK WASILKOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].
  10. „Nowiny”, nr 165 (8951), 22–24 lipca 1977, s. 2.
  11. Dwadzieścia lat SFOS. „Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1966”, s. 99. Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika „Stolica”. 
  12. Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 170 z 20 lipca 1964. 
  13. M.P. z 1952 r. nr 52, poz. 701 („za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie nauki”).
  14. M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566 („za wybitne zasługi w dziedzinie nauki”).
  15. M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 280 („za wybitne zasługi położone w historycznym dziele przeprowadzenia unifikacji prawa cywilnego”).
  16. M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 – Uchwała z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/126 – na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
  17. Nadzwyczajna sesja Sejmu [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22 lipca 1966, s. 1.
  18. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 353. ISBN 83-86619-97X.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Encyklopedia Warszawy z 1994.
  • Studia Prawnicze. Zeszyt 26–27. Zeszyt specjalny wydany dla uczczenia pracy naukowej i kodyfikacyjnej Profesora Jana Wasilkowskiego, 1970.
  • Informacje w BIP IPN.