Książę Egiptu
| Gatunek |
animowany, biblijny |
|---|---|
| Rok produkcji |
1998 |
| Data premiery |
16 grudnia 1998 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
99 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role |
Val Kilmer |
| Muzyka | |
| Montaż |
Nick Fletcher |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja | |
| Budżet |
70 000 000 USD |
| Przychody brutto |
219 000 000 USD |
| Strona internetowa | |
Książę Egiptu (ang. The Prince of Egypt) – amerykański animowany film religijny z 1998 roku w reżyserii Brendy Chapman, Steve'a Hicknera i Simona Wellsa na podst. Księgi Wyjścia, opowiadający o losach biblijnego Mojżesza[1].
Fabuła
[edytuj | edytuj kod]W Egipcie w czasach prześladowania Hebrajczyków za faraona Setiego I Jochebed, hebrajska matka postanawia uratować swojego nowonarodzonego syna przed śmiercią z rąk siepaczy faraona, wkładając go do koszyka i puszczając z biegiem rzeki. Dziecko zostaje znalezione przez żonę Setiego – Tuję, która zabiera go pałacu i nadaje imię Mojżesz. Wszystko to widzi jego siostra Miriam, która śledziła niebezpieczną drogę koszyka[2]. Lata później dorosły Mojżesz wychowany na dworze faraona oraz jego przybrany starszy brat i następca tronu Ramzes żyją beztrosko nie zważając na podległych im ludzi. Podczas szaleńczej jazdy rydwanami zniszczą budowaną świątynię, co się spotyka z gniewem Setiego. Zwłaszcza jest srogi dla Ramzesa, mówiąc że jako przyszły faraon musi być odpowiedzialny[3].
Czując się winnym Mojżesz podsuwa ojcu myśl, żeby dał Ramzesowi okazję do swojej odpowiedzialności. Wobec tego Seti mianuje Ramzesa księciem regentem i daje mu nadzór podlegają świątyniami Egiptu. Arcykapłani Hotep i Choi ofiarowują Ramzesowi piękną i porywczą Madianitkę Seforę. W rewanżu Ramzes mianuje Mojżesza głównym budowniczym i oddaje mu Seforę. Nocą Sefora ucieka z dworu, by wrócić do swych ludzi. Zaintrygowany Mojżesz podąża za nią do Goszen, gdzie mieszkają hebrajscy niewolnicy. Natyka tam na Miriam i ich brata Aarona, którzy go rozpoznają. Miriam uważa, że Mojżesz jako egipski książę wyzwoli ich lud. Ten nie wierzy w jej twierdzenia i decyduje się na ich aresztowanie, dopóki Miriam nie zaczyna śpiewać kołysanki Jochebed, przywołując pamięć bratu[4].
Zszokowany Mojżesz ucieka z powrotem do pałacu, gdzie z zgrozą odkrywa, że Seti przed laty rozkazał wymordować hebrajskie niemowlęta w obawie o powstanie coraz liczniejszych Hebrajczyków. Seti próbuje się wybielić, mówiąc że to byli tylko niewolnicy. Następnego dnia Tuja wyznaje prawdę Mojżeszowi o jego znalezieniu, którego tłumaczy darem bogów i pociesza go mówiąc, że wciąż jest traktowany jako część rodziny[5]. Podczas nadzoru odbudowywanej świątyni Mojżesz zwraca uwagę na ciężki los pracujących Hebrajczyków. Widząc jednego z nadzorców znęcającego nad starym niewolnikiem wbiega na platformę i niechcący zrzuca nadzorcę zabijając go na miejscu. Przerażony tym co zrobił, decyduje się uciec z Egiptu mimo próśb Ramzesa[6].
Przez wiele dni Mojżesz błąka się po pustyni. Przy studni pomaga madianickim dziewczętom z odganiającymi ich mężczyznami. Okazuje się, że ich starszą siostrą jest Sefora. Ich ojciec i najwyższy kapłan Madianitów Jetro przyjmuje pod swój dach Mojżesza, który żeni się z Seforą i staje się pełnowartościowym członkiem plemienia[7]. Pewnego dnia na wzgórzach Synaju Mojżesz podąża za zgubioną owcą do góry Horeb, gdzie objawia mu się hebrajski bóg w płonącym senesie i mianuje go tym, co ma dać Hebrajczykom wolność. Mimo swojej obawy Mojżesz postanawia wyruszyć do Egiptu, by wyprowadzić swoich rodaków z niewoli. Towarzyszy mu wspierająca go Sefora[8]. W rozbudowanym Egipcie Ramzes jako obecny faraon cieszy się na widok Mojżesza i ułaskawia go z zabicia nadzorcy[9].
Mojżesz prosi o uwolnienie swego ludu i przemienia swą laskę pasterską w węża, by zademonstrować moc Boga. Hotep i Choi swymi umiejętnościami iluzjonistycznymi przekonują Ramzesa, że też potrafią zmienić laski w węże. W rozmowie z Ramzesem na osobności Mojżesz wyrzeka się swego egipskiego dziedzictwa. Czując się zdradzonym Ramzes podwaja ciężar pracy Hebrajczyków, którzy winą obarczają Mojżesza. Jedynie Miriam wspiera swego brata[10]. Mojżesz rusza w stronę Nilu, którym płynęła królewska łódź i zmienia wodę w krew. Lecz kolejna iluzja arcykapłanów utwierdza Ramzesa w przekonaniu, że nie powinien wypuszczać Hebrajczyków. Wówczas Bóg zsyła na Egipt kolejne plagi, lecz Ramzes nie chce się ugiąć, uważając że tym samym okaże słabość jako faraon[11].
Mojżesz jest wzburzony, że przez upór Ramzesa cierpią niewinni Egipcjanie. Ostrzega go, że następna plaga może być znacznie przerażająca od poprzednich. Nocą Bóg odbiera życie pierworodnym egipskim dzieciom, w tym synowi Ramzesa. Oszczędza Hebrajczyków, którzy za instrukcjami Mojżesza naznaczyli baranią krwią swe domostwa. Załamany Ramzes uwalnia Hebrajczyków. Mojżesz pogrąża się w rozpaczy z powodu śmierci swego bratanka[12]. Rankiem on, Miriam, Aaron i Sefora wyprowadzają radujących się Hebrajczyków z Egiptu. Nad Morzem Czerwonym odkrywają, że mściwy Ramzes ściga ich ze swoją armią. Bóg zsyła słup ognia zatrzymujący armię, a laską Mojżesza rozstępuje morze. Po bezpiecznym przejściu Hebrajczyków na drugą stronę słup ognia znika i żołnierze mkną przez dno morza, lecz Bóg zamyka je zatapiając ich natychmiast, oszczędzając Ramzesa. Mojżesz ze smutkiem żegna się z bratem i prowadzi rodaków na górę Synaj, gdzie otrzymuje tablice z wyrytymi przykazaniami mówiącymi jak żyć moralnie. Unosi tablice, aby jego rodacy je mogli zobaczyć i odpowiadają to wielką radością[13].
Obsada głosowa
[edytuj | edytuj kod]W oryginalnej wersji filmu swojego głosu udzielili, m.in.[14]:
- Val Kilmer –
- Mojżesz (dialogi),
- Bóg
- Amick Byram – Mojżesz (śpiew)
- Ralph Fiennes – Ramzes
- Michelle Pfeiffer – Sefora
- Sandra Bullock – Miriam (dialogi)
- Sally Dworsky – Miriam (śpiew)
- Eden Riegel – mała Miriam
- Jeff Goldblum – Aaron
- Danny Glover – Jetro (dialogi)
- Brian Stokes Mitchell – Jetro (śpiew)
- Patrick Stewart – faraon Seti
- Helen Mirren – królowa Tuja (dialogi)
- Linda Dee Shayne – królowa Tuja (śpiew)
- Steve Martin – Hotep
- Martin Short – Choi
- Bobby Motown – syn Ramzesa
- Ofra Haza – Jochebed
Wersja polska
[edytuj | edytuj kod]Opracowanie: Start International Polska
Reżyseria: Izabella Falewiczowa[14]
Dialogi polskie: Elżbieta Łopatniukowa[14]
Teksty piosenek: Antoni Marianowicz
Kierownik muzyczny: Marek Klimczuk
Dźwięk i montaż: Janusz Tokarzewski
Wystąpili:
- Marcin Kudełka –
- Mojżesz,
- Bóg
- Jacek Borkowski – Ramzes (dialogi)
- Jacek Bończyk – Ramzes (śpiew)
- Izabela Dąbrowska – Sefora (dialogi)
- Olga Bończyk – Sefora (śpiew)
- Beata Jankowska – Miriam
- Joanna Krejzler – mała Miriam
- Dariusz Odija – Aaron
- Krzysztof Kołbasiuk – Jetro
- Krzysztof Chamiec – faraon Seti
- Beata Kawka – królowa Tuja (dialogi)
- Grażyna Strachota – królowa Tuja (śpiew)
- Zbigniew Konopka – Hotep
- Krzysztof Tyniec – Choi
- Ofra Haza – Jochebed
Wykonanie piosenek:
- Uwolnij nas – Ofra Haza i Joanna Krejzler; Ofra Haza wystąpiła dzięki uprzejmości BMG Ariola Munich
- Kołysanka – Beata Jankowska
- To co ukochałem – Marcin Kudełka
- To co ukochałem – repryza (Tu, synu, jest twój dom) – Grażyna Strachota
- Przez nieba wzrok – Krzysztof Kołbasiuk
- Nie z patałachami grasz – Krzysztof Tyniec i Zbigniew Konopka
- Plagi – Jacek Bończyk i Marcin Kudełka
- Gdy wierzysz – Olga Bończyk i Beata Jankowska
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]| Nagroda | Kategoria | Nominowani | Wynik | Źródło |
|---|---|---|---|---|
| Nagroda Akademii Filmowej | Najlepsza muzyka w komedii/musicalu | Stephen Schwartz i Hans Zimmer | Nominacja | [15] |
| Najlepsza piosenka | When You Believe | Wygrana | ||
| Nagrody Saturn | Najlepszy film akcji/przygodowy/thriller | Nominacja | [16] | |
| Najlepsza muzyka | Hans Zimmer | Nominacja | ||
| Złoty Glob | Najlepsza muzyka | Stephen Schwartz i Hans Zimmer | Nominacja | [1] |
| Najlepsza piosenka | When You Believe | Nominacja | ||
| Nagroda Annie | Najlepszy film animowany | Penney Finkelman Cox i Sandra Rabins | Nominacja | [17] |
| Wybitne osiągnięcie reżyserskie w produkcji fabularnej | Brenda Chapman, Steve Hickner i Simon Wells | Nominacja | ||
| Wybitne osiągnięcie w efektach animacji | Jamie Lloyd (Krzew gorejący/Anioł zagłady) | Nominacja | ||
| Wybitne osiągnięcie storyboardowe w produkcji fabularnej | Lorna Cook | Nominacja | ||
| Najlepszy aktor głosowy | Ralph Fiennes | Nominacja | ||
| Critics’ Choice Movie Awards | Najlepszy film animowany | Brenda Chapman, Steve Hickner i Simon Wells | Wygrana | [18] |
| Najlepsza piosenka | When You Believe | Wygrana | ||
| Nagroda Satelita | Najlepszy film animowany lub łączący w sobie różne media | Nominacja | [19] | |
| Najlepsza piosenka | When You Believe | Nominacja | ||
| Grammy | Nagranie roku | The Prince of Egypt: Music from the Motion Picture | Nominacja | [20] |
| Najlepsza kompozycja instrumentalna napisana dla filmu kinowego, telewizyjnego lub innej formy wizualnej | When You Believe | Nominacja | ||
Dodatkowe informacje
[edytuj | edytuj kod]Księga Wyjścia nigdzie nie podaje imienia faraona. Jako, że Mojżesz często z nim rozmawia jak równy z równym, twórcy filmu musieli mu nadać imię. Nazwali go Ramzesem, ponieważ Ramzes II panował przez większość XIII wieku p.n.e.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b The Prince of Egypt (1998). Film Affinity. [dostęp 2023-04-16]. (ang.).
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 5-6, 10.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 12-17.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 19-25.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 26, 30-33.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 34-36, 39.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 40, 43-45.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 47-50.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 52-54.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 54-58.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 60-62.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 65-69.
- ↑ Yolen 1998 ↓, s. 70-80.
- ↑ a b c Książę Egiptu | Pełna obsada i twórcy. Filmweb. [dostęp 2019-12-05]. (pol.).
- ↑ The 71st Academy Awards (1999) Nominees and Winners. Academy of Motion Picture Arts and Sciences. [dostęp 2023-04-16]. (ang.).
- ↑ Past Saturn Awards. Saturn Awards. [dostęp 2023-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-14)]. (ang.).
- ↑ 27th Annual Annie Awards. Annie Awards. [dostęp 2023-04-16]. (ang.).
- ↑ The BFCA Critics’ Choice Awards :: 1998. Broadcast Film Critics Association. [dostęp 2023-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-12)]. (ang.).
- ↑ 1999 Awards [online], International Press Academy [dostęp 2023-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2008-09-14] (pol.).
- ↑ 42nd Annual GRAMMY Awards. Grammy. [dostęp 2023-04-16]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jane Yolen: Książę Egiptu. Michael Köelsch, Larry Navarro (ilustr.), Anna Olszewska-Marcinkiewicz (tłum.). Bratysława / Warszawa: Vydavateľstvo Slovart / Solis, 1998. ISBN 83-87112-04-6. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Książę Egiptu w bazie Filmweb
- Książę Egiptu w bazie IMDb (ang.)
- Plakat filmu
- Amerykańskie filmy animowane
- Amerykańskie filmy z 1998 roku
- Amerykańskie filmy familijne
- Amerykańskie filmy religijne
- Amerykańskie filmy dla dzieci i młodzieży
- Filmy animowane z 1998 roku
- Filmy bazujące na Biblii
- Filmy nagrodzone Oscarami
- Filmy o niewolnictwie
- Filmy w reżyserii Simona Wellsa
- Filmy wytwórni DreamWorks