Shrek

Shrek
Gatunek	animowany, komedia, fantasy
Rok produkcji	2001
Data premiery	22 kwietnia 2001 (świat); 18 maja 2001 (USA); 13 lipca 2001 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	90 minut
Reżyseria	Andrew Adamson; Vicky Jenson
Scenariusz	Joe Stillman; Roger S.H. Schulman; Ted Elliott; Terry Rossio
Główne role	Mike Myers; Cameron Diaz; Eddie Murphy
Muzyka	Harry Gregson-Williams; John Powell
Scenografia	James Hegedus; Douglas Rogers; Guillaume Aretos
Kostiumy	Isis Mussenden
Montaż	Sim Evan-Jones
Produkcja	Aron Warner; John H. Williams; Jeffrey Katzenberg
Wytwórnia	DreamWorks Animation; DreamWorks SKG; Pacific Data Images
Dystrybucja	DreamWorks SKG, UIP
Budżet	60 mln USD (szacowany)
Przychody brutto	484,4 mln USD
Kontynuacja	Shrek 2
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Shrek – amerykański film animowany z 2001 w reżyserii Andrew Adamsona i Vicky Jenson, będący adaptacją ilustrowanej książki Shrek! autorstwa Williama Steiga.

Film został nagrodzony Nagrodą Akademii Filmowej w kategorii najlepszy film animowany pełnometrażowy na 74. ceremonii wręczenia Oscarów. Był to pierwszy Oscar w tej kategorii, gdyż nagrodę tę zaczęto przyznawać od 2003.

Piosenki w filmie śpiewają: Smash Mouth, Joan Jett, The Proclaimers, Jason Wade, The Baha Men i Rufus Wainwright.

W 2020 film został dodany do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych i wybrany do przechowywania w Bibliotece Kongresu jako „film znaczący kulturowo, historycznie lub estetycznie”^[1].

Animacja doczekała się trzech pełnometrażowych kontynuacji: Shrek 2 (2004), Shrek Trzeci (2007) i Shrek Forever (2010)^[2], a także spin-offów – Kot w butach (2011) oraz Kot w butach: Ostatnie życzenie (2022).

Premiera filmu w Polsce odbyła się w kinach 13 lipca 2001 roku z dystrybutorem UIP i tłumaczeniem Bartosza Wierzbięty.

Fabuła

Ogr o imieniu Shrek wiedzie samotne życie do czasu, gdy w wyniku represji okrutnego Lorda Farquaada na jego bagno zostają zesłane różne bajkowe postacie, m.in. Pinokio, Wilk i siedmiu krasnoludków. Chcąc odzyskać spokój na terenie swojej posiadłości, Shrek decyduje się na wyprawę do siedziby Farquaada, miasta Duloc, by odebrać prawa do swoich ziem. W wyprawie towarzyszy mu niezdarny i gadatliwy Osioł. Shrek i Farquaad zawierają układ: w zamian za otrzymanie dokumentu ogr zobowiązuje się uwolnić ze smoczej wieży piękną królewnę Fionę, którą Lord wybrał za pośrednictwem magicznego lustra na swoją przyszłą małżonkę. Po dotarciu do smoczej wieży Shrek odbija Fionę i wychodzi cało z potyczki ze smoczycą, która chwilę później zakochała się w Ośle.

Podczas drogi powrotnej nawiązuje się uczucie pomiędzy Shrekiem a Fioną. Żadne z nich nie zdobywa się jednak na miłosne wyznanie. Królewna w międzyczasie ujawnia swoją tajemnicę – po zachodzie słońca w konsekwencji rzuconego na nią uroku przemienia się w ogrzycę. Fiona, mimo uczucia, jakim darzy Shreka, decyduje się na ślub z Lordem Farquaadem, bo wierzy, że pocałunek z Lordem przerwie urok rzucony na nią. Shrek na skutek mobilizacji ze strony Osła rusza do Duloc, by wyznać uczucie Fionie. W ostatniej chwili przerywa ceremonię zaślubin, po czym wyznaje miłość Fionie, która po pocałunku przemienia się na stałe w ogra. Farquaad zostaje zjedzony przez smoczycę, a Shrek i Fiona biorą ślub.

Obsada

Postać	Oryginalna ścieżka dźwiękowa	Polski dubbing
Shrek	Mike Myers	Zbigniew Zamachowski
Osioł	Eddie Murphy	Jerzy Stuhr
Fiona	Cameron Diaz	Agnieszka Kunikowska
Lord Farquaad	John Lithgow	Adam Ferency
Robin Hood	Vincent Cassel	Janusz Zadura
Ciastek	Conrad Vernon	Tomasz Bednarek

Odbiór

Box office

Budżet filmu wyniósł 60 milionów dolarów. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie film zarobił blisko 268 mln USD. W innych krajach przychody wyniosły blisko 217 mln, a łączny przychód z biletów 484,4 miliona dolarów^[3].

Krytyka w mediach

Film spotkał się z dobrą reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 88% z 203 recenzji jest pozytywne, a średnia ocen wyniosła 7,81/10^[4]. Na portalu Metacritic średnia ocen z 34 recenzji wyniosła 84 punkty na 100^[5].

Nagrody i nominacje

Film w 2002 zdobył Oscara za najlepszy film animowany pełnometrażowy oraz był nominowany do tej nagrody za najlepszy scenariusz adaptowany. Otrzymał również cztery nominacje do MTV Movie Awards w kategoriach: najlepszy film, najlepsza rola komediowa (Mike Myers i Eddie Murphy) oraz najlepszy zespół (Cameron Diaz, Eddie Murphy i Mike Myers).

Film w 2020 pojawił się na liście National Film Registry.^[6]

Przypisy

↑ The U.S. Government Has Added ‘Shrek’ To The National Film Registry. cartoonbrew.com, 2020-12-14. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).
↑ Susan Wloszczyna: First look: 'Shrek Forever After': Fourth, final film is first in 3-D. USA Today, 2009-11-26. [dostęp 2009-12-20]. (ang.).
↑ Shrek. Box Office Mojo. [dostęp 2019-07-17]. (ang.).
↑ Shrek. Rotten Tomatoes. [dostęp 2019-07-17]. (ang.).
↑ Shrek. Metacritic. [dostęp 2019-07-17]. (ang.).
↑ AmidA. Amidi AmidA., The U.S. Government Has Added 'Shrek' To The National Film Registry [online], Cartoon Brew, 14 grudnia 2020 [dostęp 2024-10-06] (ang.).

Linki zewnętrzne

Shrek w bazie IMDb (ang.)
Shrek w bazie Filmweb

[1] The U.S. Government Has Added ‘Shrek’ To The National Film Registry. cartoonbrew.com, 2020-12-14. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).

[2] Susan Wloszczyna: First look: 'Shrek Forever After': Fourth, final film is first in 3-D. USA Today, 2009-11-26. [dostęp 2009-12-20]. (ang.).

[BOM-3] Shrek. Box Office Mojo. [dostęp 2019-07-17]. (ang.).

[ROT-4] Shrek. Rotten Tomatoes. [dostęp 2019-07-17]. (ang.).

[META-5] Shrek. Metacritic. [dostęp 2019-07-17]. (ang.).

[6] AmidA. Amidi AmidA., The U.S. Government Has Added 'Shrek' To The National Film Registry [online], Cartoon Brew, 14 grudnia 2020 [dostęp 2024-10-06] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

2000–2009	Shrek (2001) Spirited Away: W krainie bogów (2002) Gdzie jest Nemo? (2003) Iniemamocni (2004) Wallace i Gromit: Klątwa królika (2005) Happy Feet: Tupot małych stóp (2006) Ratatuj (2007) WALL·E (2008) Odlot (2009)
2010–2019	Toy Story 3 (2010) Rango (2011) Merida Waleczna (2012) Kraina lodu (2013) Wielka szóstka (2014) W głowie się nie mieści (2015) Zwierzogród (2016) Coco (2017) Spider-Man Uniwersum (2018) Toy Story 4 (2019)
2020–2029	Co w duszy gra (2020) Nasze magiczne Encanto (2021) Guillermo del Toro: Pinokio (2022) Chłopiec i czapla (2023) Flow (2024)

Filmy	Shrek (2001) Shrek 2 (2004) Shrek Trzeci (2007) Shrek Forever (2010) Shrek 5
Spin-offy	Shrek 3-D (2003) Pada Shrek (2007) Shrek ma wielkie oczy (2010) Kot w butach (2011) Kot w butach: Trzy diabły (2012) Kot w butach: Ostatnie życzenie (2022)
Postacie	Shrek Królewna Fiona Osioł Król Harold Królowa Lilian Lord Farquaad Kot w butach Wróżka Chrzestna

2000-09	Karaoke Shreka z Bagien (2001) Shrek (2001) Shrek 2 (2004) Opowieści z Narnii: Lew, czarownica i stara szafa (2005) Opowieści z Narnii: Książę Kaspian (2008)
2010-19	Pan Pip (2012) Cirque du Soleil: Dalekie światy (2012) Fountain City (2017)

Filmy animowane tradycyjnie (1998–2003)	Książę Egiptu (1998) Droga do El Dorado (2000) Mustang z Dzikiej Doliny (2002) Sindbad: Legenda siedmiu mórz (2003)
Produkcje Aardman Animations (2000–2006)	Uciekające kurczaki (2000) Wallace i Gromit: Klątwa królika (2005) Wpuszczony w kanał (2006)
Filmy animowane komputerowo (od 1998)	Mrówka Z (1998) Shrek (2001) Shrek 2 (2004) Rybki z ferajny (2004) Madagaskar (2005) Skok przez płot (2006) Shrek Trzeci (2007) Film o pszczołach (2007) Kung Fu Panda (2008) Madagaskar 2 (2008) Potwory kontra Obcy (2009) Jak wytresować smoka (2010) Shrek Forever (2010) Megamocny (2010) Kung Fu Panda 2 (2011) Kot w butach (2011) Madagaskar 3 (2012) Strażnicy marzeń (2012) Krudowie (2013) Turbo (2013) Pan Peabody i Sherman (2014) Jak wytresować smoka 2 (2014) Pingwiny z Madagaskaru (2014) Dom (2015) Kung Fu Panda 3 (2016) Dzieciak rządzi (2017) Kapitan Majtas: Pierwszy wielki film (2017) Jak wytresować smoka 3 (2019) O Yeti! (2019) Trolle 2 (2020) Krudowie 2: Nowa era (2020) Mustang z Dzikiej Doliny: Droga do wolności (2021) Rodzinka rządzi (2021) Pan Wilk i Spółka (2022) Kot w butach: Ostatnie życzenie (2022) Miss Kraken. Ruby Gillman (2023) Trolle 3 (2023) Orion i ciemność (2024) Kung Fu Panda 4 (2024) Dziki robot (2024)
Direct-to-video	Józef – władca snów (2000)
Filmy krótkometrażowe	Shrek 3-D (2003) Pingwiny z Madagaskaru: Misja świąteczna (2005) Hammy’s Boomerang Adventure (2006) First Flight (2006) Sekrety Potężnej Piątki (2008) Wielka ucieczka B.O.B.-a (2009) Legend of the Boneknapper Dragon (2010) Kung Fu Panda: Secrets of the Masters (2011) Puss in Boots: The Three Diablos (2012)
Seriale animowane tradycyjnie	Toonsylvania (1998) Przybysz z gwiazd (1998) Alienators: Evolution Continues (2001) Neighbors from Hell (2010) Turbo Fast (2013–2016) Pan Peabody i Sherman Show (2015–2017) Krudowie – u zarania dziejów (2015–2017) Voltron: Legendarny obrońca (2016−2018) Dom: Przygody Ocha i Tip (2016−2018) Trolle: Impreza trwa! (2018–2019) Przygody Rocky’ego i Łosia Superktosia (2018–2019) Harvey Girls Forever! (2018–2020) She-Ra i księżniczki mocy (2018–2020) Wielkie przygody Kapitana Majtasa (od 2018) Gdzie jest Wally? (od 2019) Wielkie plany Archibalda (od 2019) Kleopatra w kosmosie (od 2020) Miasto Rymowanek (od 2020)
Seriale animowane komputerowo	Nie bój się lwa (2004–2005) Pingwiny z Madagaskaru (2008−2015) Kung Fu Panda: Legenda o niezwykłości (2011−2016) Jeźdźcy smoków (2012–2018) Potwory kontra Obcy (2013–2014) VeggieTales in the House (2014–2016) Niech żyje król Julian (2014–2017) Przygody Kota w butach (2015–2018) Dinotrux (2015–2018) Łowcy trolli: Opowieści z Arkadii (2016−2018) Noddy, Toyland Detective (2016–2020) VeggieTales in the City (2017) Mustang: Duch wolności (od 2017) 3 nie z tej ziemi: Opowieści z Arkadii (2018–2019) Dzieciak rządzi: Znowu w grze (od 2018) Kung Fu Panda: The Paws of Destiny (2018–2019) DreamWorks Dragons: Rescue Riders (od 2019) Szybcy i wściekli: Wyścigowi agenci (od 2019) Kipo i Dziwozwierze (od 2020)
Filmy telewizyjne	Pada Shrek (2007) Madagwiazdka (2009) Dynie-mutanty z kosmosu (2009) Święta, święta i Po (2010) Shrek ma wielkie oczy (2010) Zakochany Madagaskar (2013)