Lancia

Lancia Automobiles S.p.A.
Państwo	Włochy
Adres	Corso Giovanni Agnelli 200 10125 Turyn
Data założenia	29 listopada 1906
Forma prawna	spółka akcyjna
Udziałowcy	Stellantis (100%)
brak współrzędnych
Strona internetowa

Lancia Automobiles S.p.A. – włoski producent samochodów osobowych, sportowych i wyścigowych z siedzibą w Turynie działający od 1906 roku. Wchodzi w skład międzynarodowego koncernu Stellantis.

Historia

Lancia Alpha

Lancia Aprilia z 1937 roku

Lancia Stratos

Lancia Thema

Lancia Lybra

Lancia Thesis

Lancia Delta (2008)

Lancia Voyager

Lancia Ypsilon II – jedyny obecnie wytwarzany model marki

Pod koniec listopada 1906 roku w Turynie Vincenzo Lancia i jego przyjaciel Claudio Fogolin zakładają przedsiębiorstwo pod nazwą Lancia & Cie, które zajmować się ma produkcją samochodów osobowych. Pierwszym pojazdem marki był opracowany w 1907 roku, a wprowadzony do produkcji rok później model „tipo 51" lub „12 HP” zwany później Alpha. Lancia Theta produkowana od 1913 roku wyposażona została w pełną elektrykę, natomiast produkowany od 1922 roku model Lambda wyróżniał się samonośną konstrukcją nadwozia oraz niezależnym przednim zawieszeniem. W 1918 roku Lancia opatentował prototypy ośmiocylindrowego oraz dwunastocylindrowego silnika. W 1931 roku zaprezentowano model Astura z elastycznym zawieszeniem silnika, a dwa lata później model debiutuje model Augusta – pierwszy na świecie sedan wyposażony w hamulce hydrauliczne.

W 1937 roku na atak serca umiera właściciel marki Vincenzo Lancia. W tym samym roku do produkcji wprowadzony zostaje model Aprilia, który poddany został testom aerodynamicznym oraz posiadał niezależne zawieszenie wszystkich kół.

W latach 50. XX wieku syn Vincenzo Lancia – Giannini, odnosi sukcesy w sporcie motorowym. W 1951 roku cztery Lancie Aurelie B21 zajmują cztery pierwsze miejsca w wyścigu Giro di Sicilia, a lata 1953–1954 były okresem zwycięstw modeli D20 Sport, D23, D24 i D25 w wielu różnych rajdach. Pod koniec 1950 roku Lancia zaprezentowała model przeznaczony do serii wyścigów Formuły 1 – D50. Z powodu kłopotów finansowych firmy wycofano się z wyścigów po sezonie 1955 roku, a od 1956 roku samochody występowały pod marką Ferrari.

W 1969 roku przedsiębiorstwo przejęte zostaje przez włoski koncern motoryzacyjny Fiat. W 1972 roku do produkcji wprowadzony zostaje sportowy model Stratos, którego nadwozie zostaje w całości zbudowane z aluminium i włókna szklanego. Jednak pierwszym modelem opracowanym wspólnie z Fiatem jest model Beta. Pod koniec lat 70. do produkcji wprowadzony zostaje model Delta. W latach 80. Lancia oraz jej właściciel Fiat nawiązują współpracę ze szwedzkim przedsiębiorstwem Saab, w ramach której powstają bliźniacze modele Alfa Romeo 164, Fiat Croma, Lancia Thema oraz Saab 9000.

Oprócz samochodów osobowych przedsiębiorstwo produkowało również modele użytkowe. W stosunkowo niewielkich liczbach powstawały ciężarówki, autobusy, trolejbusy i pojazdy wojskowe. Powstał w tym celu osobny oddział „Lancia Veicoli Industriali”, który w 1975 roku wszedł w skład nowo tworzonej spółki Iveco. Wkrótce potem zaprzestano produkcji samochodów użytkowych pod marką „Lancia”.

W latach 60. modele tego przedsiębiorstwa produkowano w fabrykach w Chivasso, Turynie i Bolzano. Pod koniec lat 70. podporządkowano przedsiębiorstwu Lancia producenta małych samochodów Autobianchi. Od 1980 roku przedsiębiorstwo Lancia sprzedawało jedynie nowe modele Autobianchi w swojej zagranicznej sieci jako Lancia Y10. W 1996 roku zrezygnowano z marki Autobianchi także na rynku włoskim.

W latach 90. w ramach restrukturyzacji zamknięto zakład przedsiębiorstwa w Arese, a produkcję przeniesiono do fabryk Fiata. Przykładowo najmniejsze modele serii Lancia Y, a następnie Lancia Ypsilon powstawały w zakładzie Fiata w Melfi koło Neapolu, a obecnie są produkowane w zakładzie w Termini Imerese na Sycylii. Od 1994 roku duże vany przedsiębiorstwa powstają w zakładzie przedsiębiorstwa Sevel Nord w Hordain we Francji.

W 2008 roku do produkcji wprowadzony został model Delta, który zbudowany został na bazie modelu Bravo II. Z uwagi na zbyt słaby popyt w 2014 roku zakończono produkcję pojazdu oraz ogłoszono decyzję o wycofaniu się ze sprzedaży pojazdów marki na europejskich rynkach motoryzacyjnych, pozostawiając jednocześnie w ofercie jedynie model Lancia Ypsilon produkowany w polskiej fabryce Fiata w Tychach, a oferowany jedynie na rynku włoskim. Decyzję wprowadzono w życie w 2018 roku. W 2020 roku pojawiły się jednak pogłoski o powrocie Lancii na rynek w związku z wprowadzeniem miejskiego crossovera spod marki Lancia. Pojazd miałby zostać oparty na platformie CMP podobnie jak m.in. Peugeot 2008, Opel Mokka czy też DS3 Crossback. Pojazd miałby zostać produkowany w fabryce w Tychach.

Modele pojazdów

Obecnie produkowane

• Ypsilon

Historyczne nowożytne

• Flavia (1961–1970)
• Fulvia (1963–1976)
• Montecarlo (1975–1982)
• 037 (1982–1983)
• Beta (1972–1984)
• Trevi (1980–1984)
• Gama (1976–1984)
• Thema (1984–1994)
• Prisma (1983–1996)
• Y10 (1985–1996)
• Delta (1979–1999)
• Dedra (1989–1999)
• Kappa (1994–2001)
• Zeta (1994–2002)
• Lybra (1999–2005)
• Thesis (2001–2009)
• Phedra (2002–2010)
• Musa (2004–2012)
• Delta (2008–2014)
• Flavia (2012–2014)
• Thema (2011–2015)
• Voyager (2011–2016)

Dawne

• 3Ro
• 6Ro
• Alpha
• Appia
• Aprilia
• Ardea
• Artena
• Astura
• Augusta
• Aurelia
• Belna
• Beta (1909)
• CL51
• D20 Sport
• D23
• D24
• D25
• D50
• Delta S4
• Dijota
• Dilambda
• E 290
• Epsilon
• Eptajota
• Esadelta B
• Esadelta C
• Esagamma
• Esajota
• EsaRo
• Esatau
• Esatau B
• Esatau V11
• Eta
• Flamina
• HF 2000 Coupé
• IZ
• Jolly
• Jota
• Lambda
• LC1
• LC2
• Lince
• Omicron
• Pentajota
• Ro
• Ro-Ro
• Scorpion
• Stratos
• Superjolly
• Tetrajota
• Theta
• Tipo 55 Corsa
• TL51
• Trijota

Samochody koncepcyjne

• Flordia
• Gamma Olgiata
• Kayak
• Medusa
• Megagamma (1978)

Sporty motorowe

Na początku lat 50. XX wieku Lancia zwiększyła swoje zaangażowanie w sportach motorowych po przejęciu przedsiębiorstwa przez syna założyciela przedsiębiorstwa – Gianniego Lancię. Lancia znana ze swoich śmiałych i niekonwencjonalnych rozwiązań zaczęła odnosić sukcesy.

W 1954 roku Lancia zbudowała bolid F1 o nazwie D50. Debiut nastąpił w Hiszpanii podczas ostatniego wyścigu sezonu 1954. Alberto Ascari przejechał najszybsze okrążenie w kwalifikacjach i wywalczył pierwsze miejsce startowe. W 1955 roku na torze Monza podczas prywatnych testów Ascari zginął prowadząc Ferrari 750. Z powodu problemów finansowych i śmierci Ascariego Lancia wycofała się z mistrzostw. Ferrari zakupiło bolidy Lancii na sezon 1956, w których Juan Manuel Fangio zdobył tytuł mistrzowski. Mimo krótkiej historii w F1 Lancia odeszła mając na koncie dwa zwycięstwa i dziesięć podiów.

W 1974 roku Lancia wystawiła do rywalizacji w rajdach model Stratos HF i po raz pierwszy zdobyła mistrzostwo konstruktorów w rajdowych mistrzostwach świata. Utrzymała je przez kolejne dwa lata. W 1983 roku ponownie zdobyła mistrzowski tytuł, tym razem za sprawą modelu 037. W latach 1987–1992 Lancia całkowicie zdominowała rajdy zdobywając 6 tytułów mistrzowskich z rzędu różnymi wersjami modelu Delta. Po rozczarowującym sezonie 1993 ostatecznie wycofała się z rywalizacji w rajdach. Lancia do dziś jest najbardziej utytułowanym zespołem w historii WRC.

Bibliografia

• ZdzisławZ. Podbielski ZdzisławZ., Pojazdy włoskie, Warszawa: WKiŁ, 1986 (Poznajemy Samochody Osobowe Świata), s. 155–174, ISBN 83-206-0540-7, OCLC 749355268 .
• Auto-Technika Motoryzacyjna, nr 10/2006, s. 2–13. ISSN 0239-6440.