Przejdź do zawartości

Paciorki jednego różańca

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Paciorki jednego różańca
Gatunek

psychologiczny, obyczajowy

Rok produkcji

1979

Data premiery

24 marca 1980

Kraj produkcji

Polska

Język

polski

Czas trwania

106 min

Reżyseria

Kazimierz Kutz

Scenariusz

Kazimierz Kutz

Główne role

Augustyn Halotta
Marta Straszna
Ewa Wiśniewska
Franciszek Pieczka

Muzyka

Wojciech Kilar

Zdjęcia

Wiesław Zdort

Scenografia

Andrzej Płocki

Kostiumy

Barbara Ptak

Montaż

Józef Bartczak

Wytwórnia

Zespół Filmowy „Kadr”

Paciorki jednego różańca – polski film psychologiczno-obyczajowy z 1979 roku w reżyserii Kazimierza Kutza, nakręcony na podstawie noweli Tego domu już nie ma Albina Siekierskiego. Paciorki jednego różańca stanowią trzecie ogniwo trylogii śląskiej Kutza, następujące po Soli ziemi czarnej (1969) i Perle w koronie (1971).

Opis fabuły

[edytuj | edytuj kod]

Akcja filmu toczy się na katowickim Giszowcu, gdzie osiedle starych domków górniczych ma zostać zburzone, a na ich miejscu mają powstać bloki z wielkiej płyty. Część mieszkańców pogodziła się z decyzją władz i opuszcza osiedle. Jednakże emerytowany górnik Habryka, były powstaniec śląski i przodownik pracy, deklaruje, że nie wyprowadzi się ze swojego domu. W swym zamiarze popierają go żona oraz młodszy syn[1].

Gdy zbliża się termin rozbiórki, starszy syn odwiedza Habrykę celem przekonania go do opuszczenia domku. Nawet dyrektor kopalni, w której pracuje młodszy syn, próbuje przekonać Habrykę do przeprowadzki. Ten jednak pozostaje nieugięty, wskutek czego jego rodzina podlega szykanom. Tymczasem w kopalni zapada decyzja, że należy wynagrodzić krzywdę wyrządzoną Habryce. Habryka otrzymuje na własność willę w Katowicach, dokąd przenosi się wraz z żoną. W nowym lokum czuje się jednak coraz gorzej i umiera. Na jego cześć odbywa się uroczysty pogrzeb[1].

Obsada

[edytuj | edytuj kod]

Produkcja

[edytuj | edytuj kod]

Choć Paciorki jednego różańca powstały na podstawie noweli Tego domu już nie ma Albina Siekierskiego, film dla Kutza miał również podłoże autobiograficzne. Na początku lat 70. rodzina Kuców z inspiracji Kazimierza Kutza opuściła chałupę w Szopienicach i przeprowadziła się do bloku na nowo wybudowanym osiedlu. Kazimierz Kutz wspominał z wyrzutem, że przeprowadzka przyśpieszyła śmierć ojca; „Matkę […] zauroczyły zieleń, łazienka i centralne. Ojciec wytrzymał dwa tygodnie”[2]. Zdjęcia wykonano w kolonii domków górniczych na osiedlu Giszowiec, które w tym czasie miał spotkać dokładnie taki sam los. Dlatego też film początkowo miał problemy z cenzurą[3]. Zarzucano Kutzowi na przykład, że „bohaterowie jedzą na śniadanie jajka, gdy tymczasem w sklepach jest mięso”, a „starzy ludzie nie wyglądają tak okropnie”[4]. Film jednak został dopuszczony do rozpowszechniania, co Ilona Copik w daleko późniejszym tekście tłumaczyła hipotezą, żę „prawdopodobnie zadziałała sława reżysera, a także powszechnie podzielany pogląd, że o Śląsku Kutz potrafił opowiadać jak mało kto”[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]
Dom filmowego Habryki przy ulicy Przyjaznej 28/1 w Katowicach-Giszowcu

Film Paciorki jednego różańca wywołał ożywioną debatę na temat dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska, niszczonego przez władze komunistyczne. Jak pisała Copik: „To m.in. dzięki trzeciemu śląskiemu filmowi sprawa Giszowca stała się głośna, a wskutek uporu garstki zapaleńców udało się ocalić osiedle przed ostateczną materialną i kulturową destrukcją”[5]. Przykładowo dom, który stanowi centrum fabularne filmu, rzeczywiście w roku 1979 przeznaczony był do wyburzenia pod nowe zabudowania. Lokalny konserwator zabytków wstrzymał jednak prace. Budynek ten istnieje do dzisiaj przy ulicy Przyjaznej 28 w Katowicach[6].

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
Rok Instytucja Nagroda[1] Odbiorca
1980 Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Karlowych Warach Nagroda Specjalna Kazimierz Kutz
Lubuskie Lato Filmowe Srebrne Grono Augustyn Halotta

Marta Straszna

Festiwal Polskich Filmów Fabularnych Złote Lwy Gdańskie Kazimierz Kutz
Dyskusyjny Klub Filmowy w Świebodzinie Samowar, Nagroda Entuzjastów Kina
1981 Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Figuiera da Foz Srebrny Medal
1982 Międzynarodowy Festiwal Filmowy w São Paulo II miejsce w plebiscycie publiczności

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Paciorki jednego różańca w bazie filmpolski.pl
  2. Copik 2019 ↓, s. 93.
  3. Jan Lewandowski: 100 filmów polskich. Chorzów: Videograf II, 2004, s. 136. ISBN 83-7183-326-1.
  4. a b Copik 2019 ↓, s. 100.
  5. Copik 2019 ↓, s. 101.
  6. Giszowiec – osiedle ogród [online], www.giszowiec.info [dostęp 2018-12-23] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]