Tyśmienica (miasto): Różnice pomiędzy wersjami
48°54′07″N 24°50′53″E/48,901944 24,848056| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Historia: drobne redakcyjne |
→Historia: drobne redakcyjne |
||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
[[Miasto królewskie]] położone było w XVI wieku w [[województwo ruskie|województwie ruskim]]<ref>Zenon Guldon, Jacek Wijaczka. ''Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku.'' w: „Czasy Nowożytne”, 21, 2008, s. 172.</ref>. W 1598 ówczesny właściciel [[Jezupol]]a<ref>do 1597 miejscowość nazywała się Czeszybiesy</ref>, rotmistrz, przyszły [[wojewodowie bracławscy|wojewoda bracławski]] [[Jakub Potocki (wojewoda bracławski)|Jakub Potocki]] otrzymał drogą darowizny od Samuela, Łukasza oraz Mikołaja Sienieńskich, trzech synów zmarłego [[Kasztelanowie haliccy|kasztelana halickiego]] [[Jan Sienieński (kasztelan halicki)|Jana Sienieńskiego]], Tyśmienicę z przyległymi wsiami: [[Kłubowce]], [[Pszeniczniki]], [[Uhorniki (samorząd Iwano-Frankiwska)|Uhorniki]], [[Mikietyńce]], [[Wołczyniec]], [[Podłuże (obwód iwanofrankiwski)|Podłuże]], [[Podpieczary]], [[Studzieniec (Ukraina)|Studzieniec]], [[Olszanica (rejon tyśmienicki)|Olszanica]], [[Dobrowlany (rejon tyśmienicki)|Dobrowlany]], |
[[Miasto królewskie]] położone było w XVI wieku w [[województwo ruskie|województwie ruskim]]<ref>Zenon Guldon, Jacek Wijaczka. ''Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku.'' w: „Czasy Nowożytne”, 21, 2008, s. 172.</ref>. W 1598 ówczesny właściciel [[Jezupol]]a<ref>do 1597 miejscowość nazywała się Czeszybiesy</ref>, rotmistrz, przyszły [[wojewodowie bracławscy|wojewoda bracławski]] [[Jakub Potocki (wojewoda bracławski)|Jakub Potocki]] otrzymał drogą darowizny od Samuela, Łukasza oraz Mikołaja Sienieńskich, trzech synów zmarłego [[Kasztelanowie haliccy|kasztelana halickiego]] [[Jan Sienieński (kasztelan halicki)|Jana Sienieńskiego]], Tyśmienicę z przyległymi wsiami: [[Kłubowce]], [[Pszeniczniki]], [[Uhorniki (samorząd Iwano-Frankiwska)|Uhorniki]], [[Mikietyńce]], [[Wołczyniec]], [[Podłuże (obwód iwanofrankiwski)|Podłuże]], [[Podpieczary]], [[Studzieniec (Ukraina)|Studzieniec]], [[Olszanica (rejon tyśmienicki)|Olszanica]], [[Dobrowlany (rejon tyśmienicki)|Dobrowlany]], [[Uzin]]. Wymienione dobra kasztelan halicki Jan Sienieński objął po Paniowskich<ref>[[Aleksander Czołowski]]. [https://polona.pl/item/25255167/65/ ''Z przeszłości Jezupola i okolicy'']. Lwów, 1890, s. 56.</ref>. |
||
Początek hasła w [[Słownik geograficzny Królestwa Polskiego|Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego]]: |
Początek hasła w [[Słownik geograficzny Królestwa Polskiego|Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego]]: |
||
''Tyśmienica, miasto, pow. tłumacki, 14 km na płn.-wschód od [[Tłumacz (miasto)|Tłumacza]], między 48° 50' a 48° 56' szer. płn. i między 42° 26' a 42 0 35' dług. wsch. [[El Hierro|od F.]] Na płn.-zach. leżą [[Podpieczary]], na płn. Olszanica, na wschód Kłubowce i [[Nadorożna]], na płd. Pohonia, Przeniczniki, [[Chomiakówka (rejon tyśmienicki)|Chomiakówka]] i Markowce, na płd.-zach. Bratkowce, na zach. [[Czerniejów (Ukraina)|Czerniejów]], Chryplin i Uhorniki, (trzy ostatnie w pow. stanisławowskim). Środkiem miasta płynie Worona, dopływ Czarnej Bystrzycy. Wchodzi od płd. z Przenicznik i dąży na płn.-zach. do Podpieczar. W obrębie miasta przyjmuje od praw. brzegu pot.: Mielnicki, a od lew. Strymbę z Uniawa,. Zabudowania miasta zajmują środek obszaru, dolinę Worony aż po Strymbę. Na płn. od miasta leży przedmieście Stanisławowskie, a na wsch. Tłumackie. W płn. stronie wzgórze: Mogiłka (341 m), na wsch. Bohorodecka góra (324 m). Przez miasto idzie gościniec z [[Iwano-Frankiwsk]]a do [[Niżniów|Niżniowa]].'' |
''Tyśmienica, miasto, pow. tłumacki, 14 km na płn.-wschód od [[Tłumacz (miasto)|Tłumacza]], między 48° 50' a 48° 56' szer. płn. i między 42° 26' a 42 0 35' dług. wsch. [[El Hierro|od F.]] Na płn.-zach. leżą [[Podpieczary]], na płn. Olszanica, na wschód Kłubowce i [[Nadorożna]], na płd. Pohonia, Przeniczniki, [[Chomiakówka (rejon tyśmienicki)|Chomiakówka]] i Markowce, na płd.-zach. [[Bratkowce (rejon tyśmienicki)|Bratkowce]], na zach. [[Czerniejów (Ukraina)|Czerniejów]], Chryplin i Uhorniki, (trzy ostatnie w pow. stanisławowskim). Środkiem miasta płynie Worona, dopływ Czarnej Bystrzycy. Wchodzi od płd. z Przenicznik i dąży na płn.-zach. do Podpieczar. W obrębie miasta przyjmuje od praw. brzegu pot.: Mielnicki, a od lew. Strymbę z Uniawa,. Zabudowania miasta zajmują środek obszaru, dolinę Worony aż po Strymbę. Na płn. od miasta leży przedmieście Stanisławowskie, a na wsch. Tłumackie. W płn. stronie wzgórze: Mogiłka (341 m), na wsch. Bohorodecka góra (324 m). Przez miasto idzie gościniec z [[Iwano-Frankiwsk]]a do [[Niżniów|Niżniowa]].'' |
||
''Własn. więk. ma roli or. 140, łąk i ogr. 318, past. 215, lasu 272 mr.; wł. mn. roli or. 3035, łąk i ogr. 2681, past. 276, lasu 85 mr. W r. 1880 było 1100 dm., 6953 mk. w gm., 18 dm., 127 mk. na obsz. d wor. (3747 gr.-kat., 848 rz.-kat., 37 orm.-kat., 2548 izr.; 3362 Rusinów, 1410 Polaków, 2405 Niemców). Par. rz.-kat. w miejscu, dek. stanisławowski. Parafię fundował w r. 1630 [[Mikołaj Potocki (kasztelan krakowski)|Mikołaj Potocki]], [[Wojewodowie bracławscy|woj. bracławski]], wraz z żoną Zofią, z [[Lewart (herb szlachecki)|Firlejów]]. Zarząd jej oddał dominikanom (o uposażeniu parafii pisze [[Sadok Barącz|Barącz]] w artykule "Tyśmienica", w dziele: "Pamiętniki dziejów polskich", [[Lwów]], [[1855]],str. 225). Zaraz po akcie 'fundacyi wprowadzono dominikanów do T., a. pierwszym wikarym konwentu był ks. [[Szymon Okolski]]. Bawił on tu po raz wtóry jako przeor klasztoru w r. [[1645]] i tu napisał swe dzieło: "Russia flodda". Klasztor i kościół były zrazu drewniane. W r. [[1676]] uległy zniszczeniu podczas napadu nieprzyjacielskiego. W r. [[1678]] odbudowano klasztor, (...)'' |
''Własn. więk. ma roli or. 140, łąk i ogr. 318, past. 215, lasu 272 mr.; wł. mn. roli or. 3035, łąk i ogr. 2681, past. 276, lasu 85 mr. W r. 1880 było 1100 dm., 6953 mk. w gm., 18 dm., 127 mk. na obsz. d wor. (3747 gr.-kat., 848 rz.-kat., 37 orm.-kat., 2548 izr.; 3362 Rusinów, 1410 Polaków, 2405 Niemców). Par. rz.-kat. w miejscu, dek. stanisławowski. Parafię fundował w r. 1630 [[Mikołaj Potocki (kasztelan krakowski)|Mikołaj Potocki]], [[Wojewodowie bracławscy|woj. bracławski]], wraz z żoną Zofią, z [[Lewart (herb szlachecki)|Firlejów]]. Zarząd jej oddał dominikanom (o uposażeniu parafii pisze [[Sadok Barącz|Barącz]] w artykule "Tyśmienica", w dziele: "Pamiętniki dziejów polskich", [[Lwów]], [[1855]],str. 225). Zaraz po akcie 'fundacyi wprowadzono dominikanów do T., a. pierwszym wikarym konwentu był ks. [[Szymon Okolski]]. Bawił on tu po raz wtóry jako przeor klasztoru w r. [[1645]] i tu napisał swe dzieło: "Russia flodda". Klasztor i kościół były zrazu drewniane. W r. [[1676]] uległy zniszczeniu podczas napadu nieprzyjacielskiego. W r. [[1678]] odbudowano klasztor, (...)'' |
||
Wersja z 02:56, 27 sie 2018
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3436 | ||||
| Kod pocztowy |
77400 | ||||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
| 48°54′07″N 24°50′53″E/48,901944 24,848056
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Tyśmienica (ukr. Тисмениця) – miasto na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie iwanofrankiwskim. 9,3 tys. mieszkańców (szacunek na 2006).
Historia
Miasto królewskie położone było w XVI wieku w województwie ruskim[1]. W 1598 ówczesny właściciel Jezupola[2], rotmistrz, przyszły wojewoda bracławski Jakub Potocki otrzymał drogą darowizny od Samuela, Łukasza oraz Mikołaja Sienieńskich, trzech synów zmarłego kasztelana halickiego Jana Sienieńskiego, Tyśmienicę z przyległymi wsiami: Kłubowce, Pszeniczniki, Uhorniki, Mikietyńce, Wołczyniec, Podłuże, Podpieczary, Studzieniec, Olszanica, Dobrowlany, Uzin. Wymienione dobra kasztelan halicki Jan Sienieński objął po Paniowskich[3].
Początek hasła w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego:
Tyśmienica, miasto, pow. tłumacki, 14 km na płn.-wschód od Tłumacza, między 48° 50' a 48° 56' szer. płn. i między 42° 26' a 42 0 35' dług. wsch. od F. Na płn.-zach. leżą Podpieczary, na płn. Olszanica, na wschód Kłubowce i Nadorożna, na płd. Pohonia, Przeniczniki, Chomiakówka i Markowce, na płd.-zach. Bratkowce, na zach. Czerniejów, Chryplin i Uhorniki, (trzy ostatnie w pow. stanisławowskim). Środkiem miasta płynie Worona, dopływ Czarnej Bystrzycy. Wchodzi od płd. z Przenicznik i dąży na płn.-zach. do Podpieczar. W obrębie miasta przyjmuje od praw. brzegu pot.: Mielnicki, a od lew. Strymbę z Uniawa,. Zabudowania miasta zajmują środek obszaru, dolinę Worony aż po Strymbę. Na płn. od miasta leży przedmieście Stanisławowskie, a na wsch. Tłumackie. W płn. stronie wzgórze: Mogiłka (341 m), na wsch. Bohorodecka góra (324 m). Przez miasto idzie gościniec z Iwano-Frankiwska do Niżniowa. Własn. więk. ma roli or. 140, łąk i ogr. 318, past. 215, lasu 272 mr.; wł. mn. roli or. 3035, łąk i ogr. 2681, past. 276, lasu 85 mr. W r. 1880 było 1100 dm., 6953 mk. w gm., 18 dm., 127 mk. na obsz. d wor. (3747 gr.-kat., 848 rz.-kat., 37 orm.-kat., 2548 izr.; 3362 Rusinów, 1410 Polaków, 2405 Niemców). Par. rz.-kat. w miejscu, dek. stanisławowski. Parafię fundował w r. 1630 Mikołaj Potocki, woj. bracławski, wraz z żoną Zofią, z Firlejów. Zarząd jej oddał dominikanom (o uposażeniu parafii pisze Barącz w artykule "Tyśmienica", w dziele: "Pamiętniki dziejów polskich", Lwów, 1855,str. 225). Zaraz po akcie 'fundacyi wprowadzono dominikanów do T., a. pierwszym wikarym konwentu był ks. Szymon Okolski. Bawił on tu po raz wtóry jako przeor klasztoru w r. 1645 i tu napisał swe dzieło: "Russia flodda". Klasztor i kościół były zrazu drewniane. W r. 1676 uległy zniszczeniu podczas napadu nieprzyjacielskiego. W r. 1678 odbudowano klasztor, (...)
Urodzeni
- Józef Kazimierz Chirowski (ur. 11 października 1894, zm. 19 lutego 1967) – podpułkownik audytor Wojska Polskiego, adwokat, prokurator.
- Jakob Freud (1815-1896) – ojciec Zygmunta Freuda
- Kazimierz Salewicz (ur. 1 kwietnia 1897, zm. wiosną 1940) – major piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Zabytki
- zamek[4]
Przypisy
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka. Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku. w: „Czasy Nowożytne”, 21, 2008, s. 172.
- ↑ do 1597 miejscowość nazywała się Czeszybiesy
- ↑ Aleksander Czołowski. Z przeszłości Jezupola i okolicy. Lwów, 1890, s. 56.
- ↑ Władysław Łozińskim Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, 1903, str. 98
Linki zewnętrzne
- Tyśmienica, miasto, pow. tłumacki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 722.
