Marsz Niepodległości: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎2014: brak przecinka przed 'oraz'
→‎Historia: 2019 - hasło
Linia 87: Linia 87:


Frekwencyjnie był to rekordowy marsz; według szacunków policji udział w nim wzięło 250 tysięcy ludzi<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.tvp.info/39911691/wspolny-marsz-w-warszawie-to-rekord-frekwencji-zobacz-jak-bylo-w-poprzednich-latach | tytuł = Wspólny marsz w Warszawie to rekord frekwencji. Zobacz, jak było w poprzednich latach | opublikowany = [[TVP Info]] | język = pl | data dostępu = 2018-11-11}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,100-rocznica-odzyskania-niepodleglosci-brtak-relacjonowalismy-obchody,278730.html | tytuł = 100. rocznica odzyskania niepodległości. Tak relacjonowaliśmy obchody | język = pl | data dostępu = 2018-11-11}}</ref>. Przebieg marszu był określany jako spokojny, bez większych incydentów<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.wprost.pl/historia/100-lat-niepodleglosci/10167690/warszawski-marsz-bez-wiekszych-incydentow-policja-podala-liczbe-zatrzymanych.html | tytuł = Warszawski marsz bez większych incydentów. Policja podała liczbę zatrzymanych | autor = | opublikowany = wprost.pl | data = 11 listopada 2018 | język = | data dostępu = 2018-11-16}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/2213445,Caly-swiat-swietuje-z-Polska-100lecie-odzyskania-niepodleglosci | tytuł = Tak świętowano w Polsce i na świecie setną rocznicę odzyskania niepodległości | autor = | opublikowany = polskieradio.pl | data = 11 listopada 2018 | język = | data dostępu = 2018-11-16}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.eska.pl/newsy/tysiace-ludzi-przy-rondzie-dmowskiego-wspolny-bialo-czerwony-marsz/746063 | tytuł = Biało-czerwony marsz na ulicach Warszawy | autor = | opublikowany = warszawa.eska.pl | data = 11 listopada 2018 | język = | data dostępu = 2018-11-16}}</ref>. Masowo palono jednak race, spalono również [[Flaga europejska|flagę Unii Europejskiej]]<ref name="Rz13"/>. Niektórzy komentatorzy zwracali także uwagę na [[neofaszyzm|neofaszystowski]] charakter włoskiej [[Nowa Siła|Nowej Siły]], której członkowie wzięli udział w marszu<ref name="Rz13">{{Cytuj pismo | tytuł = Setki tysięcy w marszu w stolicy | url = http://archiwum.rp.pl/2018/11/13 | czasopismo = Rzeczpospolita | strony = 1 | data = 13 listopada 2018 | data dostępu = 2018-11-16}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.economist.com/europe/2018/11/14/polands-alarming-centenary-march | tytuł = Poland’s alarming centenary march | data = 14th November 2018 | praca = The Economist | opublikowany = economist.com | data dostępu = 2018-11-18}}</ref>.
Frekwencyjnie był to rekordowy marsz; według szacunków policji udział w nim wzięło 250 tysięcy ludzi<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.tvp.info/39911691/wspolny-marsz-w-warszawie-to-rekord-frekwencji-zobacz-jak-bylo-w-poprzednich-latach | tytuł = Wspólny marsz w Warszawie to rekord frekwencji. Zobacz, jak było w poprzednich latach | opublikowany = [[TVP Info]] | język = pl | data dostępu = 2018-11-11}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,100-rocznica-odzyskania-niepodleglosci-brtak-relacjonowalismy-obchody,278730.html | tytuł = 100. rocznica odzyskania niepodległości. Tak relacjonowaliśmy obchody | język = pl | data dostępu = 2018-11-11}}</ref>. Przebieg marszu był określany jako spokojny, bez większych incydentów<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.wprost.pl/historia/100-lat-niepodleglosci/10167690/warszawski-marsz-bez-wiekszych-incydentow-policja-podala-liczbe-zatrzymanych.html | tytuł = Warszawski marsz bez większych incydentów. Policja podała liczbę zatrzymanych | autor = | opublikowany = wprost.pl | data = 11 listopada 2018 | język = | data dostępu = 2018-11-16}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/2213445,Caly-swiat-swietuje-z-Polska-100lecie-odzyskania-niepodleglosci | tytuł = Tak świętowano w Polsce i na świecie setną rocznicę odzyskania niepodległości | autor = | opublikowany = polskieradio.pl | data = 11 listopada 2018 | język = | data dostępu = 2018-11-16}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.eska.pl/newsy/tysiace-ludzi-przy-rondzie-dmowskiego-wspolny-bialo-czerwony-marsz/746063 | tytuł = Biało-czerwony marsz na ulicach Warszawy | autor = | opublikowany = warszawa.eska.pl | data = 11 listopada 2018 | język = | data dostępu = 2018-11-16}}</ref>. Masowo palono jednak race, spalono również [[Flaga europejska|flagę Unii Europejskiej]]<ref name="Rz13"/>. Niektórzy komentatorzy zwracali także uwagę na [[neofaszyzm|neofaszystowski]] charakter włoskiej [[Nowa Siła|Nowej Siły]], której członkowie wzięli udział w marszu<ref name="Rz13">{{Cytuj pismo | tytuł = Setki tysięcy w marszu w stolicy | url = http://archiwum.rp.pl/2018/11/13 | czasopismo = Rzeczpospolita | strony = 1 | data = 13 listopada 2018 | data dostępu = 2018-11-16}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.economist.com/europe/2018/11/14/polands-alarming-centenary-march | tytuł = Poland’s alarming centenary march | data = 14th November 2018 | praca = The Economist | opublikowany = economist.com | data dostępu = 2018-11-18}}</ref>.

=== 2019 ===
Hasło przewodnie Marszu w 2019 roku będzie brzmieć "Miej w opiece naród cały". Jest to fragment pochodzący pieśni maryjnej pt. "Z dawna Polski Tyś Królową"<ref>https://marszniepodleglosci.pl/miej-w-opiece-narod-caly-haslem-tegorocznego-marszu/</ref>


== Próby blokad Marszu ==
== Próby blokad Marszu ==

Wersja z 23:55, 27 paź 2019

Marsz Niepodległości
ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Uczestnicy marszu na rondzie Romana Dmowskiego (2018)
Uczestnicy marszu z Węgier (2018)
Manifestujący wraz z hasłem Marszu Niepodległości: Polska dla Polaków, Polacy dla Polski (2015)
Uczestnicy marszu stojący na dachu kiosku z odpalonymi czerwonymi racami (2014)
Uczestnicy Marszu trzymający czerwone race (2014)
Osoba odpalająca racę w tłumie (2013)
Widoczne wśród maszerujących flagi z symbolem falangi (2013)
Marsz Niepodległości (2012)
Policja zabezpieczająca marsz (2012)
Przemarsz przez plac Konstytucji (2011)

Marsz Niepodległości – manifestacja w postaci przemarszu ulicami Warszawy, odbywająca się co roku 11 listopada.

Marsz Niepodległości został zainicjowany przez nacjonalistyczne organizacje polityczne: Młodzież Wszechpolską i Obóz Narodowo-Radykalny. Od 2011 organizatorem marszu jest Stowarzyszenie Marsz Niepodległości, do którego należą m.in. działacze tych organizacji.

Zgodnie z deklaracją organizatorów Marsz Niepodległości jest elementem świętowania obchodów Narodowego Święta Niepodległości oraz demonstracją przywiązania do polskiej tradycji i patriotyzmu. Przeciwnicy zarzucają mu promowanie faszyzmu, rasizmu i antysemityzmu.

Historia

Przed 2010

Do 2009 Marsz Niepodległości skupiał jedynie środowiska nacjonalistyczne[1]. Brało w nim udział kilkaset osób.

2010

Ze względu na ostrą krytykę środowisk lewicowych i „Gazety Wyborczej” Marsz stał się tematem dyskusji publicznej. W demonstracji wzięły udział osoby z różnego rodzaju organizacji prawicowych oraz środowisk kibicowskich. Podczas marszu zatrzymano grupę osób oskarżoną o napaść na policjantów. Był w niej między innymi blokujący marsz Robert Biedroń[2] i wielu członków Marszu Niepodległości.

2011

Według organizatorów w 2011 w Marszu wzięło udział około 20 tysięcy osób[3][4]. Już po zebraniu się uczestników Marszu Niepodległości i Kolorowej Niepodległej doszło do pierwszych starć między uczestnikami imprez. Ponad dwie godziny przed rozpoczęciem Marszu grupa około 100 osób z organizacji lewicowych, próbujących blokować Marsz, zaatakowała policjantów na rogu ul. Nowy Świat i ul. Świętokrzyskiej. Znajdujący się wśród nich, uzbrojeni niemieccy anarchiści z Antify zaatakowali uprzednio członków grup rekonstrukcyjnych, ubranych w historyczne mundury[5][6][7].

Na placu Konstytucji, gdzie zbierali się uczestnicy Marszu, część zgromadzonych osób napierała na kordon policji. Policja użyła gazu i armatek wodnych, na co demonstranci odpowiedzieli kamieniami i petardami. Na placu Na Rozdrożu podpalono samochód transmisyjny stacji telewizyjnej TVN24 i próbowano go przewrócić. W różnych miejscach miasta podczas zajść miały też miejsce ataki na dziennikarzy przez zamaskowanych sprawców[8][9][10]. Policja zatrzymała około 210 osób, w tym 92 niemieckich anarchistów[11][12].

2012

Hasłem tego marszu było „Odzyskajmy Polskę”. Służby policyjne i niektóre media określiły frekwencję na maksymalnie 25 tysięcy osób[13]. Inne media donosiły o „znacznym przekroczeniu zakładanych przez organizatorów 50 tysięcy osób”[14]. W odróżnieniu od manifestacji w poprzednich latach, organizacje lewicowe skupione w „Porozumieniu 11 Listopada” postanowiły nie blokować prawicowej manifestacji, lecz zorganizowały własny marsz, który odbył się przed rozpoczęciem Marszu Niepodległości[15].

Marsz rozpoczął w okolicy ronda Romana Dmowskiego. Do pierwszych starć doszło już po przejściu kilkuset metrów. Na ulicy Marszałkowskiej grupa stojących na przodzie marszu, zamaskowanych chuliganów odłączyła się od reszty uczestników i obrzucała racami, petardami oraz koszami kordon policji chroniący demonstrację[16]. Funkcjonariusze zabezpieczający marsz odpowiedzieli użyciem gazu pieprzowego i broni gładkolufowej. Po starciach które wywiązało się między policją a uczestnikami marszu aresztowano 176 osób, spośród których zarzuty postawiono 7 osobom (czynna napaść na funkcjonariuszy)[17]. Po zamieszkach marsz czasowo zatrzymano i podzielono na dwie grupy[18].

Ze strony organizatorów marszu pojawił się zarzuty o przekroczenie przez policję uprawnień, niedopełnienie obowiązków i rozproszenie zgromadzenia. Po zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa przez służbę prawną Marszu Niepodległości styczniu 2013 Prokuratura Okręgowa w Warszawie wszczęła postępowanie w sprawie działań policji podczas Marszu Niepodległości[19]. Postępowanie zostało umorzone wobec braku znamion czynu zabronionego[20].

2013

Hasłem marszu było „Idzie nowe pokolenie!”[21]. Według oświadczenia organizatorów Marszu Niepodległości 2013 wzięło udział około kilkudziesięciu tysięcy osób[21].

Podczas Marszu doszło do incydentów poza ustaloną trasą jego przebiegu. Było to spalenie instalacji artystycznej „Tęcza” na placu Zbawiciela, atak uczestników marszu na teren squatu Przychodnia[22] oraz wywołanie zamieszek pod ambasadą Rosji[23]. Spotkało się to z reakcją władz Rosji.

Analizując zapisy miejskiego systemu monitoringu, Ratusz poinformował, iż odpowiedzialni za zniszczenia odłączali się od marszu, a następnie wracali między jego uczestników przy braku reakcji ze strony organizatorów. W trakcie zamieszek rannych zostało 19 osób w tym dwunastu policjantów[24][25].

W maju 2014 Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia umorzył sprawę w sprawie podpalenia budki przy ambasadzie Rosji, nie składając aktu oskarżenia przeciwko jednemu z uczestników Marszu Niepodległości (osobie pierwotnie zatrzymanej i oskarżonej o ten czyn[26]). 18 maja 2015 dziennikarz śledczy Cezary Gmyz z tygodnika „Do Rzeczy” upublicznił fragment podsłuchanej rozmowy szefa Centralnego Biura Antykorupcyjne Pawła Wojtunika z minister rozwoju regionalnego Elżbietą Bieńkowską w ramach tzw. „afery podsłuchowej”, w której miała być poruszana kwestia rzekomego zlecenia przez ministra spraw wewnętrznych Bartłomieja Sienkiewicza podpalenia budki na terenie ambasady Rosji podczas Marszu Niepodległości 2013[27][28].

2014

Przebieg Marszu Niepodległości 2014 został zaplanowany przez organizatorów z uwzględnieniem podczas przemarszu oddania hołdu Romanowi Dmowskiemu w 150. rocznicę urodzin pod warszawskim obeliskiem upamiętniającym go[29]. Marszowi w 2014 nadano hasło „Armia Patriotów”[30]. Podczas pochodu z Marszu wyłoniła się kilkusetosobowa grupa agresywnych osób. Chuligani zaatakowali Straż Marszu na czele pochodu, a później, na rondzie Waszyngtona starli się z policją. Na komendę doprowadzono ponad 275 osób. W zamieszkach zostało rannych 51 policjantów oraz 24 osoby cywilne[31].

2015

Marsz odbył się pod hasłem „Polska dla Polaków, Polacy dla Polski”[32]. Zbiórka uczestników miała miejsce na Rondzie im. Romana Dmowskiego, ale w odróżnieniu od poprzednich edycji wydarzenia, została wyznaczona na 14:00, czyli o godzinę wcześniej. Trasa pochodu była niemal powtórzeniem trasy z 2014 roku, jedyną modyfikacją było pominięcie Ronda Jerzego Waszyngtona – uczestników po zejściu z mostu Poniatowskiego skierowano w prawo objazdem, a następnie ulicą Wybrzeże Szczecińskie pod Stadion Narodowy. W czasie marszu doszło do mniejszych incydentów, a frekwencję oceniono na co najmniej 70 tysięcy do ponad 100 tysięcy osób[33].

2016

Marszowi w 2016 roku nadano hasło „Polska bastionem Europy”[34]. Przed 11 listopada organizatorzy zakładali, że ulicami Warszawy przejdzie około 50 tysięcy osób[34]. Według szacunków policji w marszu wzięło udział 75 tysięcy osób (organizatorzy podali 100 tysięcy osób)[34]. Uczestnicy marszu wyruszyli z Ronda im. Romana Dmowskiego i przeszli przez Aleje Jerozolimskiej i Most Poniatowskiego. Pochód zakończył się na błoniach PGE Narodowego[35]. Podczas marszu odczytano list prezydenta Polski Andrzeja Dudy[34]. Według rzecznika komendanta głównego policji młodszego inspektora Mariusza Ciarki doszło do mniejszych incydentów – policja zwracała jednak uwagę ochronie manifestacji na odpalane petardy, które mogły zaszkodzić zdrowiu i życiu uczestnikom[34].

2017

Przed edycją z 2017 decyzją wojewody mazowieckiego Marsz Niepodległości został zarejestrowany jako zgromadzenie o charakterze cyklicznym na okres kolejnych czterech lat, w ramach którego określono stałą trasę od Ronda Romana Dmowskiego do terenu na błoniach Stadionu Narodowego.[36]. W związku z tym kontrmanifestacje w pobliżu trasy przebiegu marszu były nielegalne[36].

Marsz odbył się pod hasłem „My chcemy Boga”[37]. Przed wyruszeniem marszu odbyła się msza święta (według początkowych zapowiedzi miała to być tzw. msza trydencka, później jednak zmieniono formę na mszę w języku polskim)[38]. Trasa była taka sama jak w 2016 roku. Według komendanta głównego policji nadinsp. Jarosława Szymczyka w warszawskim Marszu Niepodległości wzięło udział około 60 tysięcy uczestników[39]. Marsz w Warszawie zabezpieczało 6,1 tysiąca policjantów[39]. Na zaproszenie organizatorów marszu, jednym z jego uczestników był włoski nacjonalistyczny[40] polityk, określający się jako faszysta Roberto Fiore[41][42].

Podczas Marszu zatrzymano 45 kontrmanifestujących, którzy rzekomo mieli propagować faszyzm. Żadnej z osób nie przedstawiono zarzutów[43][44][45].

2018

Edycja Marszu Niepodległości wpisała się w obchody 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę.

W dniu 7 listopada 2018 prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz poinformowała, że zakazała organizacji Marszu Niepodległości 11 listopada 2018, motywując to rzekomą niemożnością zapewnienia bezpieczeństwa oraz przypuszczalnymi treściami agresywnego nacjonalizmu[46]. Po odwołaniu od tej decyzji złożonym przez Stowarzyszenie Marsz Niepodległości w dniu 8 listopada 2018 Sąd Okręgowy w Warszawie wydał postanowienie o uchyleniu decyzji prezydent Warszawy[47]. Po złożeniu zażalenia przez urząd m. st. Warszawy 10 listopada 2018 Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił je, podtrzymał rozstrzygnięcie SO, a tym samym uprawomocniło się uchylenie zakazu organizacji marszu[48].

Wskutek wydania ww. zakazu organizacji Marszu Niepodległości Stowarzyszenie Marszu Niepodległości uzgodniło, że odbędzie się wspólny marsz wspólnotowy, współorganizowany z rządem Mateusza Morawieckiego[49][50][51]. Na początku całej manifestacji o godz. 15 na rondzie Romana Dmowskiego w Warszawie z przemówieniem wystąpił prezydent RP Andrzej Duda, który objął honorowym patronatem marsz pod nazwą „Dla Ciebie Polsko”, w którym następnie przeszedł wraz z m.in. przedstawicielami rządu RP[52]. W dalszej kolejności przeszedł pierwotnie planowany Marsz Niepodległości, organizowany w edycji 2018 pod hasłem „Bóg, Honor, Ojczyzna”[53][54][55][56].

Frekwencyjnie był to rekordowy marsz; według szacunków policji udział w nim wzięło 250 tysięcy ludzi[57][58]. Przebieg marszu był określany jako spokojny, bez większych incydentów[59][60][61]. Masowo palono jednak race, spalono również flagę Unii Europejskiej[62]. Niektórzy komentatorzy zwracali także uwagę na neofaszystowski charakter włoskiej Nowej Siły, której członkowie wzięli udział w marszu[62][63].

2019

Hasło przewodnie Marszu w 2019 roku będzie brzmieć "Miej w opiece naród cały". Jest to fragment pochodzący pieśni maryjnej pt. "Z dawna Polski Tyś Królową"[64]

Próby blokad Marszu

W 2010 i 2011 środowiska lewicowe Porozumienia 11 Listopada, w którego skład wchodzą m.in. Kampania Przeciw Homofobii, „Krytyka Polityczna”, Stowarzyszenie „Nigdy Więcej”[65] i Młodzi Socjaliści, próbowały zablokować marsz, twierdząc, że biorą w nim udział przedstawiciele skrajnej prawicy, w tym także osoby mające odwoływać się do ideologii faszystowskiej[66].

Odbiór

W 2017 brytyjski liberalno-lewicowy[67] dziennik „The Independent” uznał marsz za jedno z najliczniejszych zgromadzeń faszystów i innej skrajnej prawicy w Europie, zwracając uwagę na publiczne głoszenie poglądów ksenofobicznych i supremacji rasy białej oraz na antysemickie korzenie części grup organizujących marsz (Młodzież Wszechpolska, Ruch Narodowy)[68]. Swoją krytykę marszu „Gazeta Wyborcza” oparła z kolei o informację agencji Associated Press mówiącą o 60000 nacjonalistów i głoszeniu Białej Europy bratnich narodów oraz o doniesieniach zagranicznych mediów, między innymi Al-Dżaziry zwracającej uwagę na antyislamski wydźwięk marszu oraz obecne w ustach uczestników marszu przekleństwa kierowane do uchodźców, Stanów Zjednoczonych, osób o poglądach lewicowych bądź liberalnych[69]. Propagowanie poglądów nacjonalistycznych podczas marszu krytykowało też warszawskie „Nasze Miasto”[37] i „Polityka”[70]. Jako ksenofobiczny i faszystowski określił Marsz Niepodległości Parlament Europejski w uchwalonej 15 listopada 2017 rezolucji dotyczącej Polski. PE wezwał władze Polski do zdecydowanego potępienia marszu oraz podjęcia „stosownych działań” w związku z marszem[71].

Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych 12 listopada 2017 opublikowało oświadczenie, w którym stwierdzono, iż nieuprawnione jest opisywanie jako dominujących tych elementów marszu, które miały charakter wyłącznie incydentalny, oraz że polskie władze zdecydowanie potępiają poglądy bazujące na ideach rasistowskich, antysemickich i ksenofobicznych[72].

W obronie Marszu Niepodległości wystąpił też profesor Korab-Karpowicz z Uczelni Łazarskiego. W artykule pt.„Demokracja Umiera od kłamstw” opublikowanym 30 listopada 2017 w „Rzeczpospolitej” napisał, że „Marsz Niepodległości został w wielu zagranicznych i krajowych mediach przedstawiony nieodpowiedzialnie” oraz, że niektórzy dziennikarze zagranicznych gazet, w tym reporter „The Washington Post”, dostarczali na temat marszu nieprawdziwych wiadomości[73]. Tekst angielski rozszerzonej wersji artykułu ukazał się w gazecie „The Post Eagle” w Stanach Zjednoczonych[74].

Prezydent Andrzej Duda w wywiadzie udzielonym Dziennikowi Gazecie Prawnej przyznał, że na marszu „były hasła, których nie powinno być, i z którymi żaden uczciwy człowiek w Polsce zgodzić się nigdy nie powinien”. Potępił obecność tych transparentów i brak reakcji organizatorów. Jednocześnie nie zgodził się z oceną przedstawioną w Parlamencie Europejskim, potępiając głosowanie części polskich europarlamentarzystów i ich przyłączenie się, w opinii Dudy, do „batalii prowadzonej de facto przeciwko Polsce”. Prezydent wyraził opinię, iż nadużyciem jest uogólnianie, że na marsz niepodległości przychodzą tysiące nazistów: „ci, którzy mieli te transparenty, stanowili jakiś promil, a zdecydowana większość przyszła z patriotycznych pobudek, w radosnej atmosferze świętować odzyskanie przez Polskę niepodległości”[75].

Prokuratura prowadzi śledztwo w sprawie incydentów i dysponuje opinią biegłych o zakazanych ideologiach na Marszu Niepodległości 11 listopada 2017[76]. Jednak w ciągu roku nie udało się zidentyfikować osób, które niosły transparenty z hasłami propagującymi takie ideologie i nie sporządzono aktu oskarżenia w tej sprawie[77][78].

Przypisy

  1. ↑ Skini, policja i antyfaszyści. Konflikt trwa od lat, „warszawa.wyborcza.pl” [dostęp 2018-03-02] (pol.).
  2. ↑ Robert Biedroń oskarżony o napaść na policjanta. wp.pl, 30 maja 2011. [dostęp 2012-07-08].
  3. ↑ Oświadczenie organizatorów Marszu Niepodległości. marszniepodleglosci.org, 2011-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  4. ↑ Smutny bilans Święta Niepodległości. rp.pl, 2011-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  5. ↑ Krytyka Polityczna krytykowana za Antifę. rp.pl, 2011-11-15. [dostęp 2017-11-12].
  6. ↑ Spalone samochody, ranni. Warszawa liczy straty (www.tvn24.pl). tvn24.pl, 2011-11-12. [dostęp 2017-11-12].
  7. ↑ Marsz Niepodległości: zatrzymano 92 Niemców. niezalezna.pl, 2011-11-12. [dostęp 2017-11-12].
  8. ↑ SWS: Potępiamy atak na dziennikarzy. polskieradio.pl, 2011-11-13. [dostęp 2017-11-12].
  9. ↑ Ataki na dziennikarzy przeciw systemowi demokratycznemu. onet.pl, 2011-12-01. [dostęp 2017-11-12].
  10. ↑ Ataki na policję i zniszczenia w Warszawie. gazeta.pl, 2011-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  11. ↑ 210 osób zatrzymanych. Prawie połowa to Niemcy. polskieradio.pl, 2011-11-12. [dostęp 2017-11-12].
  12. ↑ Warszawa: Największy faszystowski marsz w Europie. rp.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-11].
  13. ↑ „Walczyć z wrogami polskości, aż do ich ostatniego tchnienia, które oby wkrótce nastąpiło”. tvn24.pl. [dostęp 2017-11-12].
  14. ↑ Marsz Niepodległości – policja oskarżona o prowokację. wprost.pl, 2012-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  15. ↑ Wojciech Karpieszuk, Grzegorz Szymanik: Antyfaszyści o 11 listopada: Maszerujemy nie blokujemy. wyborcza.pl, 2012-11-04. [dostęp 2017-11-12].
  16. ↑ Jakub Chełmiński, Michał Protaziuk: Święto Niepodległości na ulicach Warszawy [11.11.2012]. wyborcza.pl, 2012-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  17. ↑ Siedem osób z zarzutami czynnej napaści na policjantów. Są wnioski o areszt. tvn24.pl, 2012-11-12. [dostęp 2017-11-12].
  18. ↑ Ostatni marsz się skończył. Dyskusja o burdach trwa. tvn24.pl. [dostęp 2017-11-12].
  19. ↑ Prokuratura zajmie się prowokacjami policji podczas Marszu Niepodległości. niezalezna.pl, 2013-02-08. [dostęp 2017-11-12].
  20. ↑ Policja nie odpowie za 11 listopada. niezalezna.pl, 2013-12-31. [dostęp 2017-11-12].
  21. ↑ a b Oświadczenie Stowarzyszenia Marsz Niepodległości o Marszu Niepodległości 2013. marszniepodleglosci3.org, 2013-11-15. [dostęp 2017-11-12].
  22. ↑ Atak na warszawski squat. „Neonaziści gotowi byli zabić”. onet.pl, 2013-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  23. ↑ Po ataku w Warszawie MSZ Rosji wezwało naszego ambasadora. newsweek.pl, 2013-11-12. [dostęp 2017-11-12].
  24. ↑ „Rz”: wyceniono straty po „Marszu Niepodległości”, kto zapłaci?. wp.pl, 2013-11-13. [dostęp 2017-11-12].
  25. ↑ Gronkiewicz-Waltz: ogromne straty po Marszu Niepodległości. onet.pl, 2013-11-12. [dostęp 2017-11-12].
  26. ↑ Rafał Pasztelański: Umorzono sprawę ataku na rosyjską ambasadę i spalenia policyjnej budki. tvp.info, 2014-05-21. [dostęp 2017-11-12].
  27. ↑ Cezary Gmyz: Cezary Gmyz upublicznia nagranie rozmowy szefa CBA i Elżbiety Bieńkowskiej. dorzeczy.pl, 2015-05-18. [dostęp 2017-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
  28. ↑ Afera podsłuchowa: Szef MSW zlecił podpalenie budki przed ambasadą Rosji?. rmf24.pl, 2015-05-18. [dostęp 2017-11-12].
  29. ↑ Marsz Niepodległości 2014 zarejestrowany!. marszniepodleglosci.pl, 2014-10-15. [dostęp 2017-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-30)].
  30. ↑ Jest już oficjalny plakat Marszu Niepodległości 2014!. marszniepodleglosci.pl, 2014-10-19. [dostęp 2017-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-30)].
  31. ↑ Podczas starć zatrzymano nieletnich. „Najmłodszy ma 14 lat”. tvnwarszawa.tvn24.pl, 2014-11-12. [dostęp 2017-11-12].
  32. ↑ Ulicami Warszawy przejdzie Marsz Niepodległości. tvp.info, 2015-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  33. ↑ Obchody Święta Niepodległości. Prezydent: źródłem patriotyzmu, jego siłą, jest miłość. polskieradio.pl, 2015-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  34. ↑ a b c d e Marsz Niepodległości w Warszawie. rp.pl, 2016-11-11. [dostęp 2017-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-13)].
  35. ↑ Marsz Niepodległości 2016. Husaria, race i tysiące narodowców. newsweek.pl, 2016-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  36. ↑ a b Michał Szaflarski: 11 listopada. Marsz Niepodległości zarejestrowany na cztery lata. warszawa.wyborcza.pl, 2017-11-07. [dostęp 2017-11-12].
  37. ↑ a b Marsz Niepodległości 2017. Narodowcy przeszli przez Warszawę [ZDJĘCIA, WIDEO]. [w:] Nasze Miasto [on-line]. 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  38. ↑ Msza Św. – Marsz Niepodległości. marszniepodleglosci.pl. [dostęp 2018-01-11].
  39. ↑ a b Marsz Niepodległości przeszedł ulicami Warszawy. Sprzeczne dane o frekwencji. rmf24.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  40. ↑ A. Dawidowicz, Narodowe Odrodzenie Polski. Oblicze ideowe nacjonalistycznej partii politycznej, „Polityka i Społeczeństwo“, 12, 2014, nr 3, s. 58.
  41. ↑ Roberto Fiore, lider skrajnie prawicowej Forza Nuova, przyjedzie na Marsz Niepodległości
  42. ↑ Neo-fascist clear to resume charity role
  43. ↑ Policyjna interwencja przed Marszem Niepodległości. Obywatele RP zatrzymani [WIDEO]. wiadomosci.dziennik.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  44. ↑ 45 osób trafiło na policję. Bo stali zbyt blisko marszu. tvnwarszawa.tvn24.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  45. ↑ Policja usunęła kontrmanifestację Obywateli RP w stolicy. rmf24.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  46. ↑ Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz zakazała Marszu Niepodległości. rp.pl, 2018-11-07. [dostęp 2018-11-12].
  47. ↑ Jest decyzja ws. zakazu Marszu Niepodległości w Warszawie. tvp.info, 2018-11-08. [dostęp 2018-11-12].
  48. ↑ Sąd odrzucił zażalenie ratusza. Narodowcy tryumfują. "Wygraliśmy". radiozet.pl, 2018-11-10. [dostęp 2018-11-12].
  49. ↑ Porozumienie w sprawie Marszu Niepodległości. marszniepodleglosci.pl, 2018-11-10. [dostęp 2018-11-12].
  50. ↑ „Wygrała Polska”. Jest porozumienie między rządem i Stowarzyszeniem Marsz Niepodległości. tvp.info, 2018-11-09. [dostęp 2018-11-12].
  51. ↑ Oświadczenie w sprawie Marszu z okazji 100. Rocznicy Odzyskania Niepodległości. premier.gov.pl, 2018-11-07. [dostęp 2018-11-12].
  52. ↑ Biało-Czerwony Marsz „Dla Ciebie Polsko”. prezydent.pl, 2018-11-11. [dostęp 2018-11-12].
  53. ↑ Uwaga! Fałszywe informacje na temat hasła Marszu Niepodległości. marszniepodleglosci.pl, 2018-11-10. [dostęp 2018-11-12].
  54. ↑ Marsze „Dla Ciebie Polsko” i „Bóg, Honor, Ojczyzna”. radiowarszawa. [dostęp 2018-11-11]. (pol.).
  55. ↑ Uwaga! Fałszywe informacje na temat hasła Marszu Niepodległości. marszniepodleglosci.pl, 2018-11-10. [dostęp 2018-11-12].
  56. ↑ Marsze „Dla Ciebie Polsko” i „Bóg, Honor, Ojczyzna”. radiowarszawa. [dostęp 2018-11-11]. (pol.).
  57. ↑ Wspólny marsz w Warszawie to rekord frekwencji. Zobacz, jak było w poprzednich latach. TVP Info. [dostęp 2018-11-11]. (pol.).
  58. ↑ 100. rocznica odzyskania niepodległości. Tak relacjonowaliśmy obchody. [dostęp 2018-11-11]. (pol.).
  59. ↑ Warszawski marsz bez większych incydentów. Policja podała liczbę zatrzymanych. wprost.pl, 11 listopada 2018. [dostęp 2018-11-16].
  60. ↑ Tak świętowano w Polsce i na świecie setną rocznicę odzyskania niepodległości. polskieradio.pl, 11 listopada 2018. [dostęp 2018-11-16].
  61. ↑ Biało-czerwony marsz na ulicach Warszawy. warszawa.eska.pl, 11 listopada 2018. [dostęp 2018-11-16].
  62. ↑ a b Setki tysięcy w marszu w stolicy. „Rzeczpospolita”, s. 1, 13 listopada 2018. [dostęp 2018-11-16]. 
  63. ↑ Poland’s alarming centenary march. [w:] The Economist [on-line]. economist.com, 14th November 2018. [dostęp 2018-11-18].
  64. ↑ https://marszniepodleglosci.pl/miej-w-opiece-narod-caly-haslem-tegorocznego-marszu/
  65. ↑ Będą blokady Marszu Niepodległości. OPZZ popiera. polskieradio.pl, 2011-11-04. [dostęp 2017-11-12].
  66. ↑ Porozumienie 11 Listopada. 11listopada.org. [dostęp 2012-07-08].
  67. ↑ 30 lat i wystarczy. Londyńska gazeta rosyjskiego oligarchy kończy żywot. tvn24.pl. [dostęp 13 listopada 2017]. (pol.).
  68. ↑ Vanessa Gera: Fascists to stage 'world's biggest' far-right march in Warsaw on Polish Independence Day. 2017-11-10. [dostęp 2017-11-12]. (ang.).
  69. ↑ Marsz Niepodległości w zagranicznych mediach. "Tysiące nacjonalistów i faszystów na ulicach Warszawy". Agora, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  70. ↑ Janek Rojewski: Gwiazdy Marszu Niepodległości. Kogo zaprosili do Polski narodowcy?. polityka.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  71. ↑ dziennik.pl: PE w rezolucji wzywa polski rząd, by potępił Marsz Niepodległości. "Ksenofobiczny i faszystowski". 2017-11-15. [dostęp 2017-11-15].
  72. ↑ Oświadczenie MSZ w związku z komentarzami dotyczącymi incydentów w czasie Marszu Niepodległości w Polsce. Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP, 2017-11-12. [dostęp 2017-11-14].
  73. ↑ Demokracja umiera od kłamstw. [dostęp 30 listopada 2017]. (pol.).
  74. ↑ Banners on the Independence March. [dostęp 6 grudnia 2017].
  75. ↑ Wywiad Prezydenta dla „Dziennika Gazety Prawnej”. Prezydent.pl, 2017-11-20. [dostęp 2017-11-28].
  76. ↑ Krzysztof Zasada: RMF: Opinia biegłego w sprawie Marszu Niepodległości. Fakty – Interia, 8 maja 2018. [dostęp 2018-11-09].
  77. ↑ Sprawa marszu w Warszawie: chodzi o istotę konstytucyjnej wolności zgromadzeń publicznych. Rzecznik Praw Obywatelskich, 2018-11-08. [dostęp 2018-11-09].
  78. ↑ Bartłomiej Zborowski: Gronkiewicz-Waltz zakazała Marszu Niepodległości. "Warszawa dość już wycierpiała przez agresywny nacjonalizm". Do Rzeczy, 2017-11-07. [dostęp 2018-11-09].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marsz_Niepodległości&oldid=57822683”