Wyszków: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Historia miasta: drobne merytoryczne |
→Informacje: drobne merytoryczne |
||
Linia 116: | Linia 116: | ||
* Przemysł: dawniej meblarski, samochodowy i browar, obecnie: szklarski, metalowy, węzeł drogowy, drukarnia. |
* Przemysł: dawniej meblarski, samochodowy i browar, obecnie: szklarski, metalowy, węzeł drogowy, drukarnia. |
||
* Wypoczynek: na lewym brzegu Bugu ośr. letniskowy – [[Rybienko Leśne]], Sanatorium Neuropsychiatrii Dziecięcej. |
* Wypoczynek: na lewym brzegu Bugu ośr. letniskowy – [[Rybienko Leśne]], Sanatorium Neuropsychiatrii Dziecięcej. |
||
* Zabytki: Obelisk Wazów, klasycystyczny kościół parafialny pw. św. Idziego z końca XVIII wieku. |
|||
==Zabytki== |
|||
* ''Obelisk Wazów'' wystawiony na polecenie króla Jana Kazimierza na cześć jego brata Karola Ferdynanda Wazy, który zmarł w Wyszkowie. Obelisk zaprojektował [[Giovanni Battista Gisleni]]. |
|||
* Kościół św. Idziego z 1793 roku w stylu klasycystycznym. W 1884 roku dobudowano dwie kaplice. W 1939 roku kościół spłonął. W 1959 po odbudowie ponownie konsekrowany. Kościół otacza zabytkowy mur cmentarny. |
|||
** obraz Najświętszej Maryi Panny w srebrnej sukience z XVII wieku |
|||
* plebania klasycystyczny w której na zdobycie Warszawy w 1920 roku czekali m.in. [[Julian Marchlewski]], [[Feliks Dzierżyński]], [[Feliks Kon]]. |
|||
* Pałac w Rybienku Starym, klasycystyczny z 1780 roku zbudowany dla biskupa inflanckiego Jana Stefana Giedroycia. Od 1831 roku w rękach Augusta Morzkowskiego. Od 1879 roku do 1945 roku właścicielami była rodzina Skarzyńskich. Przebudowany na początku XX wieku m.in. poprzez dobudowanie tarasu. Po usunięciu uszkodzeń z wojny 1920 roku umieszczono w nim pensjonat goszczący m.in. Kossaka, Kotarbińskiego, Aleksandra Zelwerowicza. W wyniku działań wojennych we wrześniu 1939 roku spłonęło poddasze. Od 1945 roku własność Ministerstwa Zdrowia, który ulokował w nim m.in. sanatorium dziecięce co doprowadziło do dewastacji obiektu. Od 1989 roku własność [[SARP]]. Obecnie własność prywatna. |
|||
** dwie oficyny |
|||
** we wnętrzu polichromie Jana Bogumiła Plerscha z XVIII wieku, konserwowane po 1953 roku. |
|||
** park krajobrazowy |
|||
* Stróżówka pałacowa w stylu neogotyckim z połowy XIX wieku. Dawniej w jej pobliżu znajdowała się rezydencja biskupów płockich. |
|||
* Browar z XIX wieku, ul. 1 Armii WP nr 54 |
|||
* Willa z kresu międzywojennego, ul. Zakolejowa/Pułtuska |
|||
== Ciekawostki == |
== Ciekawostki == |
Wersja z 11:33, 10 wrz 2013
Szablon:POL miasto infobox Wyszków – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie wyszkowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wyszków.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 27 126 mieszkańców[1].
Miasto jest położone nad Bugiem na skraju Międzyrzecza Łomżyńskiego, na południu Puszczy Białej, 55 km na północny wschód od Warszawy, przy drodze krajowej nr 8 Warszawa – Białystok.
Położenie
Wyszków leży na wschodzie Polski w województwie mazowieckim, gminie Wyszków i powiecie wyszkowskim. Wyszków położony jest na północny-wschód od Warszawy, nad rzeką Bug
Historia miasta
Wyszków jest wzmiankowany od 1203 r., najpierw pod nazwą Wyszkowo, prawa miejskie otrzymał w 1502 r. Przed rozbiorami należał do biskupów płockich. W 1528 r. wybudowano most na Bugu, co przyśpieszyło rozwój miasta. Zniszczony w czasie wojen szwedzkich w połowie XVII wieku. W 1655 roku w tutejszym dworze biskupim zmarł Karol Ferdynand Waza. Od 1795 w zaborze pruskim, następnie od 1807 w Księstwie Warszawskim, a od 1815 w Królestwie Kongresowym (zaborze rosyjskim).
19 maja 1870 stracił prawa miejskie i odzyskał je 4 lutego 1919. Szybki rozwój miasta po otwarciu w 1897 linii kolejowej Pilawa – Tłuszcz – Ostrołęka. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w sierpniu 1920 stanowił ostatnie miejsce postoju Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski (planowanego jako rząd marionetkowy Polskiej Republiki Rad) w czasie ofensywy Armii Czerwonej na Warszawę. Epizod ten uwiecznił Stefan Żeromski w opowiadaniu Na probostwie w Wyszkowie.
Przed II wojną światową w połowie zamieszkany przez Żydów. W 1939 toczyły się zacięte walki 1 Dywizji Piechoty Legionów z Grupy Operacyjnej "Wyszków" z Niemcami forsującymi Bug. W okresie okupacji niemieckiej mieścił się w mieście oddział roboczy jeńców sowieckich obozu w Beniaminowie. Niemcy dokonywali w Wyszkowie masowych egzekucji, zamordowano ponad 7 tysięcy mieszkańców.
W latach 1946–1951 w okolicach m. Wyszkowa w ramach podziemia niepodległościowego działał oddział Jana Kmiołka "Wira".
Od 1956 do 1975 i ponownie od 1999 Wyszków jest siedzibą powiatu.
W 1939 do miasta została przyłączona część Rybienka Nowego (Wygoda i Zapole). W latach 1952–1954 do miasta należał Skuszew na lewym brzegu Bugu. W związku z powstaniem gromad w 1954 z granic miasta wyłączono Latoszek, który przyłączono znów w 1961, razem z Rybienkiem Leśnym i Rybienkiem Łochowskim.
Transport
Przez miasto przechodzą drogi.
- droga międzynarodowa E67 Helsinki – Kowno – Warszawa – Praga,
- droga krajowa 8 Kudowa-Zdrój – Wrocław – Warszawa – Białystok – Suwałki – Budzisko,
- droga krajowa 62 Siemiatycze – Wyszków – Płock – Strzelno
- droga wojewódzka 618 Pułtusk – Wyszków – Gołymin-Ośrodek
Powstała też obwodnica Wyszkowa, która jest częścią drogi ekspresowej S8.
Przez Wyszków biegnie trasa kolejowa łącząca Ostrołękę z Warszawą z dworcem w Wyszkowie i przystankiem w Rybienku Leśnym.
13 grudnia 2012 otworzono oficjalnie sanitarne lądowisko przy ul. Komisji Edukacji Narodowej.
Edukacja
- Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Adama Mickiewicza
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Władysława Broniewskiego
- Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Jana Hempla w Wyszkowie-Rybienku Leśnym
- Szkoła Podstawowa Nr 5 im. Żołnierzy Armii Krajowej
- Gimnazja
- Gimnazjum Nr 1 im. Polskich Mistrzów Olimpijskich
- Gimnazjum Nr 2 im. Obrońców Westerplatte
- Gimnazjum Nr 3 w Wyszkowie-Rybienku Leśnym
- Szkoły średnie
- Liceum Ogólnokształcące im. C.K. Norwida
- Zespół Szkół Nr 1 im. Marii Skłodowskiej-Curie
- Zespół Szkół Nr 2 im. Mikołaja Kopernika
- Zespół Szkół Nr 3 im. Jana Kochanowskiego
- I Technikum Poligraficzno-Usługowe
- Szkoły wyższe
- Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku, filia w Wyszkowie
Kultura
Wyszków został upamiętniony w piosence Elektrycznych Gitar Wyszków tonie.
Wspólnoty wyznaniowe
- Kościół rzymskokatolicki:
- Dwa Chrześcijańskie Zbory Świadków Jehowy (Wyszków-Lucynów, Wyszków-Północ) Sala Królestwa[2]
Media
- Nowy Wyszkowiak
- Głos Wyszkowa
- Wyszkowiak
- Wyszków Moje Miasto (portal turystyczny)
- InfoWyszków (portal informacyjny)
- Telewizja Wyszków (telewizja internetowa)
- Kurier W
- Tuba Wyszkowa
Informacje
- Przemysł: dawniej meblarski, samochodowy i browar, obecnie: szklarski, metalowy, węzeł drogowy, drukarnia.
- Wypoczynek: na lewym brzegu Bugu ośr. letniskowy – Rybienko Leśne, Sanatorium Neuropsychiatrii Dziecięcej.
Zabytki
- Obelisk Wazów wystawiony na polecenie króla Jana Kazimierza na cześć jego brata Karola Ferdynanda Wazy, który zmarł w Wyszkowie. Obelisk zaprojektował Giovanni Battista Gisleni.
- Kościół św. Idziego z 1793 roku w stylu klasycystycznym. W 1884 roku dobudowano dwie kaplice. W 1939 roku kościół spłonął. W 1959 po odbudowie ponownie konsekrowany. Kościół otacza zabytkowy mur cmentarny.
- obraz Najświętszej Maryi Panny w srebrnej sukience z XVII wieku
- plebania klasycystyczny w której na zdobycie Warszawy w 1920 roku czekali m.in. Julian Marchlewski, Feliks Dzierżyński, Feliks Kon.
- Pałac w Rybienku Starym, klasycystyczny z 1780 roku zbudowany dla biskupa inflanckiego Jana Stefana Giedroycia. Od 1831 roku w rękach Augusta Morzkowskiego. Od 1879 roku do 1945 roku właścicielami była rodzina Skarzyńskich. Przebudowany na początku XX wieku m.in. poprzez dobudowanie tarasu. Po usunięciu uszkodzeń z wojny 1920 roku umieszczono w nim pensjonat goszczący m.in. Kossaka, Kotarbińskiego, Aleksandra Zelwerowicza. W wyniku działań wojennych we wrześniu 1939 roku spłonęło poddasze. Od 1945 roku własność Ministerstwa Zdrowia, który ulokował w nim m.in. sanatorium dziecięce co doprowadziło do dewastacji obiektu. Od 1989 roku własność SARP. Obecnie własność prywatna.
- dwie oficyny
- we wnętrzu polichromie Jana Bogumiła Plerscha z XVIII wieku, konserwowane po 1953 roku.
- park krajobrazowy
- Stróżówka pałacowa w stylu neogotyckim z połowy XIX wieku. Dawniej w jej pobliżu znajdowała się rezydencja biskupów płockich.
- Browar z XIX wieku, ul. 1 Armii WP nr 54
- Willa z kresu międzywojennego, ul. Zakolejowa/Pułtuska
Ciekawostki
- W 1919 r. urodził się Mordechaj Anielewicz, przywódca powstania w getcie warszawskim 1943. W miejscu gdzie stał jego dom postawiono pomnik.
- Honorowym obywatelem Wyszkowa jest m.in. malarz Ludwik Maciąg (1920–2007) tworzący w pobliskim Gulczewie.
- W 2006 r. na moście kolejowym na rzece Bug Andrzej Wajda nakęcił początkowe sceny do filmu Katyń.
- W 2008 r. zostały tu odnalezione zbuntowane siostry betanki. Najprawdopodobniej zamieszkały tu niedługo po eksmisji z Kazimierza Dolnego.
Współpraca międzynarodowa
Miasto | Kraj | Data podpisania umowy |
---|---|---|
Ejszyszki | Litwa | 2 września 2006[3] |
Kohtla-Järve | Estonia | 2 września 2006[4][3] |
Wyszogród | Ukraina | 2006[3] |
Winnica | Ukraina | luty 2013[3][5] |
Galeria zdjęć
-
Kościół św. Idziego w Wyszkowie
-
Obelisk Wazów (wystawiony po 1655 r. dla uczczenia biskupa płockiego Karola Ferdynanda Wazy)
-
Pomnik Cypriana Kamila Norwida w parku miejskim
-
Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w parafii Świętego Wojciecha
-
Pomnik ku pamięci Mordechaja Anielewicza
-
Pływalnia miejska "Błękitna"
-
Biblioteka miejska
-
Szkoła Podstawowa nr 1 i Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida
-
Filia Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica
-
Most na rzece Bug w Wyszkowie
-
Haubica nad brzegiem rzeki Bug
-
Rzeka Bug w Wyszkowie
-
Rzeka Bug w Wyszkowie
-
Most kolejowy na rzece Bug w Wyszkowie
-
Kościół św. Idziego i łęgi nadbużańskie
-
Osiedle Sowińskiego
Zobacz też
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 11 lutego 2013.
- ↑ a b c d Współpraca zagraniczna Gminy Wyszków. Tubawyszkowa.pl, 2012-12-07. [dostęp 2013-03-05].
- ↑ Delegaci miasta partnerskiego Kohtla – Jarve w Wyszkowie. Urząd Miejski w Wyszkowie, 2011-08-29. [dostęp 2013-03-05].
- ↑ WYSZKÓW ZACIEŚNIA WSPÓŁPRACĘ Z WINNICĄ ZAPRZYJAŹNIONYM MIASTEM NA UKRAINIE. Kurier W, 2013-02-12. [dostęp 2013-03-05].
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona miasta
- Wyszków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 147 .