Nowy Zamek w Grodnie

Nowy Zamek w Grodnie

Państwo	Białoruś
Miejscowość	Grodno
Architekt	Carl Friedrich Pöppelmann
Inwestor	August III Sas
Rozpoczęcie budowy	1734
Ukończenie budowy	1751
Zniszczono	1941
Odbudowano	po 1952
Położenie na mapie Grodna Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Białorusi Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt zdjęcia = | nazwa oryginalna = | współrzędne = Nieznane pola: "stopniN" oraz "stopniE".

Nowy Zamek w Grodnie – pałac królewski zbudowany w latach 1734-1751 za czasów panowania Augusta III Sasa według projektu Carla Friedricha Pöppelmanna. Prace na zamku prowadził też Johann Friedrich Knöbel, Joachim Daniel Jauch, a po roku 1789 roku Giuseppe de Sacco. Pałac pełnił funkcję rezydencji królewskiej oraz miejsca odbywania Sejmów generalnych w okresie I Rzeczypospolitej.

Wcześniej w miejscu Nowego Zamku znajdowały się zabudowania istniejącego jeszcze od czasów średniowiecza zamku dolnego, które jednak z czasem sukcesywnie uległy zniszczeniu. Na skutek zniszczenia Zamku Starego podczas III wojny północnej i osunięcia się części jego zabudowań do Niemna, podjęto decyzję o budowie nowego zespołu gmachów na sąsiednim wzgórzu, dawniej zajmowanego przez wspomniany zamek dolny. W jednej części pałacu znajdowały się pokoje królewskie, a w drugiej – sale przeznaczone na potrzeby obrad sejmu. Na potrzeby Sejmu na dziedzińcu wybudowano też w 1726 roku specjalny budynek. Po 1750 roku wzniesiono na osi gmachu głównego od strony ogrodu barokową kaplicę oraz zachowaną do dzisiaj bramę wjazdową. Prace budowlane ukończono w 1751 roku. W salach Nowego Zamku podczas ostatniego sejmu Rzeczypospolitej w 1793 roku, został podpisany traktat rozbiorowy z Rosją i Prusami, a w roku 1795 król Stanisław August Poniatowski złożył podpis pod aktem abdykacji. Król mieszkał w nim do 1797 roku.

W czasach rozbiorów Rosjanie zamienili Nowy Zamek w szpital i koszary. W okresie II Rzeczpospolitej w Nowym Zamku mieścił się szpital. W 1939 roku zamek został przejęty przez ZSRR. Po wybuchu wojny między III Rzeszą niemiecką i ZSRR w czerwcu 1941 roku na skutek bombardowania budynek został zniszczony. Odbudowano go po roku 1952 w stylu socrealistycznym, zmieniając wygląd korpusu głównego, jednak skrzydła boczne zachowały wygląd z okresu baroku. W czasach ZSRR mieścił się w nim komitet obwodowy Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Obecnie mieści się w nim Grodzieńskie Państwowe Muzeum Historyczno-Archeologiczne.

W 1994 roku na zamku umieszczono tablicę ku czci Tadeusza Kościuszki.

• 
  Nowy Zamek od strony dziedzińca
• 
  Nowy Zamek w 1738 r.
• 
  Nowy Zamek od strony ogrodu
• 
  Nowy Zamek - elewacja boczna
• 
  Kaplica przy Nowym Zamku
• 
  Barokowa brama
• 
  Kordegarda z XVIII wieku
• 
  Kartusz herbowy z XVIII wieku
• 
  Nowy Zamek po przebudowie w stylu socrealistycznym z lat 50.XX wieku
• 
  Wnętrze muzealne

Zobacz też

• Stary Zamek w Grodnie

Bibliografia

• Walter Hentschel: Die sächsische Baukunst des 18. Jahrhunderts in Polen, Berlin (Ost) 1967, Bd. 1, S. 189 f., S. 285-297, Abb. 58; Bd. 2, Abb. 217-220b, 369-399.
• Walter May: Das sächsische Bauwesen unter August II. und August III. von Polen, in: Polen und Sachsen – zwischen Nähe und Distanz, Dresden 1997 (Dresdner Hefte; 50), S. 17-26.