Toruń Wschodni: Różnice pomiędzy wersjami

Toruń Wschodni
	; Budynek widziany od strony Placu Fryderyka Skarbka, maj 2020 rok
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Lokalizacja	Mokre
Data otwarcia	20 listopada 1871; 15 sierpnia 1909
Poprzednie nazwy	1871–1873: Thorn-Mocker; 1873–1909: Guterbahnhof Thorn-Mocker; 1909–1920: Thorn-Mocker; 1920–1939: Toruń Mokre; 1939–1945: Thorn Mocker; 1945–1959: Toruń Mokre
	Dane techniczne
Liczba peronów	3
Liczba krawędzi; peronowych	5
Kasy
	Linie kolejowe
	27 Nasielsk – Toruń Wschodni; 207 Toruń Wschodni – Malbork; 246 Toruń Wschodni – Olek; 353 Poznań Wschód – Skandawa;
	Położenie na mapie Torunia Toruń Wschodni
	Położenie na mapie Polski Toruń Wschodni
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Toruń Wschodni
	53°01′38″N 18°38′05″E/53,027222 18,634722
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:06, 1 maj 2022

Toruń Wschodni – drugi co do wielkości i znaczenia dworzec kolejowy na terenie Torunia. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca aglomeracyjnego^[1].

W roku 2018 stacja obsługiwała ok. 2400 pasażerów na dobę^[2].

W latach 1871–1873 (lub 1871–1882) i 1909–1959 nosił nazwę Toruń Mokre (Bahnhof Thorn-Mocker), a w latach 1873–1909 (lub 1882–1909) Guterbahnhof Thorn-Mocker (Dworzec Towarowy Toruń Mokre).

Lokalizacja

Stacja kolejowa Toruń Wschodni położona jest w prawobrzeżnej części miasta, w dzielnicy Mokre. Główne wejście na teren stacji znajduje się na Placu Fryderyka Skarbka^[3]. Do drugiej połowy XX wieku po obu końcach dworca znajdowały się drogowe przejazdy pod torami – tunel w ciągu ul. Kościuszki pod koniec lat 70. został zastąpiony istniejącym obecnie wiaduktem, natomiast tunel w ciągu ul. Wschodniej został zlikwidowany w latach 60.

Historia

Okolice dworca na planie miasta z 1909 roku. Kolor czerwony to główne budynki dworca, kolor pomarańczowy to kolejowe budynki mieszkalne. W żółtych kółkach widać tunele pod torami, a kolorem zielonym zaznaczony jest przybliżony obecny przebieg trasy Kościuszki-Żółkiewskiego

Linię z Torunia do Jabłonowa Pomorskiego, która była częścią planowanej linii kolejowej Poznań-Istenburg, otwarto 20 listopada 1871^[4]. Bahnhof Thorn-Mocker, jak ówcześnie nazywał się dworzec, był początkowym/końcowym przystankiem linii od strony Torunia. Na dworcu wzniesiono budynek dla podróżnych z restauracją^[5]. Stacją końcową przestał być 15 sierpnia 1873, kiedy dzięki otwarciu mostu kolejowego (i oczywiście linii od mostu do dworca) uzyskał połączenie ze stacją Toruń Główny^[6]. Jednocześnie jednak podjęto decyzję o zamknięciu Torunia Mokre (ob. Toruń Wschodni), a cała ekspedycja na tej linii odbywała się odtąd przez dworzec Toruń Główny. Wkrótce dworzec otwarto ponownie, ale wyłącznie jako dworzec towarowy, a kwestia jego nazwy nie została ostatecznie wyjaśniona^[7].

1 lipca 1882 oddano do użytku pierwszy odcinek planowanej Kolei Miast Nadwiślańskich - z Torunia do Chełmży^[8]. Linia ta odchodziła od linii Poznań-Istenburg na wysokości dzisiejszego Polmosu Toruń, wiodła wzdłuż ulic Dworcowej i Kraińskiej, a następnie wzdłuż ul. Grudziądzkiej do Łysomic i dalej na północ^[9] - omijała więc towarową stację Toruń Mokre (ob. Toruń Wschodni). Na nowej linii zbudowano Dworzec Mokre (Bahnhof Mocker), który po przyłączeniu wsi Mokre do Torunia - 1 kwietnia 1906 - przemianowano na Dworzec Toruń Mokre (Bahnhof Thorn-Mocker)^[7].

Ponieważ linia Poznań-Istenburg była ważniejszą niż linia Toruń-Malbork, a w roku 1906 nie posiadała żadnego dworca w nowo przyłączonym do Torunia obszarze (czyli dawna wieś Mokre i okolice), postanowiono rozbudować Toruń Mokre do dużego dworca pasażersko-towarowego. Jednocześnie postanowiono przebudować układ torów tak, aby ten nowy dworzec mógł obsłużyć ruch także na linii Toruń-Malbork. Także stację końcową linii do Malborka przeniesiono na nowy dworzec. Powstał on w roku 1909 (otwarcie nastąpiło 15 sierpnia)^[8], a przy rozbudowie peronów i torowiska zmieniono przebieg Strugi Toruńskiej tworząc w miejsce dotychczasowego, nieregularnego odcinka proste koryto kilka metrów bardziej na północ (stary przebieg Strugi na terenie dworca widoczny jest do dziś w podziale katastralnym). Dworzec powrócił do swojej pierwotnej nazwy Dworzec Toruń Mokre (Bahnhof Thorn-Mocker), a stary dworzec Toruń Mokre zamknięto 14 sierpnia 1909, po czym przemianowano na Toruń Stare Mokre (Thorn Altmocker) i odtąd pełnił rolę wyłącznie stacji towarowej^[10].

Architektura

Zabudowa dworca składa się z dwóch głównych budynków - większego (mieszczącego m.in. poczekalnię i kasy) oraz mniejszego (Biuro Wag). Oba powstały w stylu neogotyckim i w pierwotnej formie architektonicznej przetrwały do czasów współczesnych^[11]. Na obramowaniu schodów głównego budynku znajdują się relikty latarni gazowych. W pobliżu obu głównych budynków dworca stoi kilka kolejowych budynków mieszkalnych przeznaczonych pierwotnie dla obsługi dworca i ich rodzin.

Dworzec do roku 2022 ma zostać wyremontowany w ramach projektu "Modernizacja linii kolejowej nr 353 na odcinku Toruń Główny - Toruń Wschodni wraz z infrastrukturą dworcową oraz budową nowych przystanków kolejowych w Toruniu - BiTCity II". Projekt ten zakłada m.in. remont dworców Toruń Miasto i Toruń Wschodni, a także mostu kolejowego im. Ernesta Malinowskiego^[12].

Obiekt wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków (nr 2185)^[13].

Infrastruktura

Przejście podziemne

Na stacji znajduje się jedno przejście podziemne, które łączy z sobą trzy perony, natomiast nie jest połączone z budynkiem stacyjnym. Przejście to nie jest przystosowane do obsługi osób niepełnosprawnych.

Perony

Na stacji znajdują się trzy perony, w tym dwa wyspowe. Przeznaczone są one zarówno do obsługi ruchu regionalnego, jak i dalekobieżnego.

Semafory

Na terenie całej stacji używane są semafory kształtowe.

Linie kolejowe

Przez stację przechodzą następujące linie kolejowe:

27 Toruń Wschodni – Nasielsk
207 Toruń Wschodni – Malbork
246 Toruń Wschodni – Olek
353 Poznań Wschód – Skandawa.

Połączenia kolejowe

Z dworca istnieją bezpośrednie połączenia do wielu miast Polski, m.in. do Olsztyna, Iławy, Grudziądza, Chełmży, Sierpca, Kutna, Włocławka, Bydgoszczy, Poznania czy Inowrocławia.

Na stacji Toruń Wschodni zaczynają i kończą bieg składy jadące z i do:

Bydgoszczy Głównej
Włocławka
Kutna
Nakła nad Notecią
Piły Głównej
w 2014 roku, w sezonie letnim, także do Ciechocinka^[14].

Oprócz pociągów dalekobieżnych i wojewódzkich do stacji Toruń Wschodni dojeżdżają również pociągi BiT City. Składy kursują na trasie Toruń Wschodni - Bydgoszcz Główna. Od 14 grudnia 2014 roku linia ta została wzbogacona o cztery nowe składy typu Pesa Elf 22WEc.

Lokomotywownia Toruń Wschodni

Osobny artykuł: Obóz jeniecki na Glinkach w Toruniu.

Kompleks obiektów lokomotywowni powstał w czasie II wojny światowej, prawdopodobnie w latach 1940-1943. Do jego budowy, podobnie jak do budowy lokomotywowni na Kluczykach, wykorzystano pracę brytyjskich, francuskich, belgijskich, włoskich i amerykańskich jeńców wojennych, będących więźniami Stalagów XXa i XXc. Po 1945 roku lokomotywownię kilka razy remontowano.

Ciekawostki

Jeden z peronów na dworcu Toruń Wschodni jest przystosowany do załadunku armat^[15].
Stacja jest jednym z niewielu obiektów w Toruniu, które były celem niemieckich nalotów we wrześniu 1939.

Galeria

Stacja kolejowa widziana z wiaduktu im. Kościuszki
Współczesna dekoracja podziemnego przejścia na perony
Przejście podziemne
Herb Torunia ma budynku dworcowym
Fasada budynku głównego
Neon, rozebrany w 2016 roku
Wnętrze hali dworcowej
Wnętrze hali dworcowej i zdobiący je fresk

Zobacz też

Transport kolejowy w Toruniu

Przypisy

↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 477
↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].
↑ Dworce kolejowe i autobusowe | www.torun.pl [online], www.torun.pl [dostęp 2016-07-15] .
↑ Wiadomości miejscowe i prowincyonalne. Toruń., „Gazeta Toruńska” (272), 24 listopada 1871, s. 2 .
↑ Locales. Eröffnung der Bahnstrecke Thorn-Jablonowo, „Thorner Zeitung” (276), 22 listopada 1871, s. 2 .
↑ Kucharzewska 2004 ↓, s. 392.
↑ ^a ^b oToruniu.net 2014 ↓.
↑ ^a ^b Kucharzewska 2004 ↓, s. 394.
↑ Przybyszewski ↓.
↑ Kadlec 2019 ↓.
↑ Kucharzewska 2004 ↓, s. 67.
↑ Dwa dworce i most kolejowy w Toruniu doczekają się remontu. pomorska.pl. [dostęp 2015-04-15]. (pol.).
↑ GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW GMINA MIASTA TORUŃ stan na I kwartał 2015 r. - PDF [online], docplayer.pl [dostęp 2018-05-05] .
↑ Po 2,5 roku pociągi wracają do Ciechocinka. torun.gazeta.pl. [dostęp 2014-06-20]. (pol.).
↑ WojciechW. Giedrys WojciechW., Czego domagają się mieszkańcy Rubinkowa? [online], Tylko Toruń, 15 marca 2019 [dostęp 2019-03-15] (pol.).

Linki zewnętrzne

Toruń Wschodni w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

Bibliografia

JoannaJ. Kucharzewska JoannaJ., Architektura i urbanistyka Torunia w latach 1871-1920, Warszawa: Neriton, 2004, ISBN 838897369X .
Michał P.M.P. Kadlec Michał P.M.P., Dawny Dworzec Mokre [online], Blog PO TORUNIU, 5 sierpnia 2019 [dostęp 2020-05-27] .
Toruniu.net, Dawny dworzec kolejowy [online], oToruniu.net - Toruń jego zagadki, ciekawostki i historie…, 15 marca 2014 [dostęp 2020-05-27] .
JonaszJ. Przybyszewski JonaszJ., Rozwój kolei w Toruniu [online], Rozwój kolei w Toruniu, 5 sierpnia 2019 [dostęp 2020-05-27] .
TomaszT. Stochmal TomaszT., Zapomniane linie kolejowe województwa kujawsko-pomorskiego, Toruń: Stotom, 2017, ISBN 978-83-943175-5-3 .

Toruń Wschodni
Linia 27 Nasielsk – Toruń Wschodni (165,022 km)
Grębocin odległość: 4,080 km
Linia 207 Toruń Wschodni – Malbork (0,000 km)
		Toruń Jar odległość: 2,55 km
Linia 246 Toruń Wschodni – Olek (0,000 km)
		Toruń Północny odległość: 6,061 km
Linia 353 Poznań Wschód – Żeleznodorożnyj (139,092 km)
Toruń Miasto odległość: 1,674 km		Toruń Elana

Szablon:Zabytkowe obiekty użyteczności publicznej w Toruniu

[pkp-1] Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 477

[utk1-2] Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].

[3] Dworce kolejowe i autobusowe | www.torun.pl [online], www.torun.pl [dostęp 2016-07-15] .

[4] Wiadomości miejscowe i prowincyonalne. Toruń., „Gazeta Toruńska” (272), 24 listopada 1871, s. 2 .

[5] Locales. Eröffnung der Bahnstrecke Thorn-Jablonowo, „Thorner Zeitung” (276), 22 listopada 1871, s. 2 .

[CITEREFKucharzewska2004392-6] Kucharzewska 2004 ↓, s. 392.

[CITEREFoToruniu.net2014-7] Toruniu.net 2014 ↓.

[CITEREFKucharzewska2004394-8] Kucharzewska 2004 ↓, s. 394.

[CITEREFPrzybyszewski-9] Przybyszewski ↓.

[CITEREFKadlec2019-10] Kadlec 2019 ↓.

[CITEREFKucharzewska200467-11] Kucharzewska 2004 ↓, s. 67.

[12] Dwa dworce i most kolejowy w Toruniu doczekają się remontu. pomorska.pl. [dostęp 2015-04-15]. (pol.).

[13] GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW GMINA MIASTA TORUŃ stan na I kwartał 2015 r. - PDF [online], docplayer.pl [dostęp 2018-05-05] .

[14] Po 2,5 roku pociągi wracają do Ciechocinka. torun.gazeta.pl. [dostęp 2014-06-20]. (pol.).

[15] WojciechW. Giedrys WojciechW., Czego domagają się mieszkańcy Rubinkowa? [online], Tylko Toruń, 15 marca 2019 [dostęp 2019-03-15] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

@@ Linia 93: / Linia 93: @@
 == Ciekawostki ==
+* Jeden z peronów na dworcu Toruń Wschodni jest przystosowany do załadunku armat<ref>{{Cytuj |autor = Wojciech Giedrys |tytuł = Czego domagają się mieszkańcy Rubinkowa? |data = 2019-03-15 |data dostępu = 2019-03-15 |opublikowany = Tylko Toruń |url = http://tylkotorun.pl/czego-domagaja-sie-mieszkancy-rubinkowa/ |język = pl-PL}}</ref>.
 * Stacja jest jednym z niewielu obiektów w Toruniu, które były celem niemieckich nalotów we wrześniu 1939.