Henryków (województwo dolnośląskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m dr. uzup.
→‎Szlaki turystyczne: dodanie miejscowości
Linia 93: Linia 93:
== Szlaki turystyczne ==
== Szlaki turystyczne ==
* {{szlak|niebieski}} [[Ząbkowice Śląskie]] - [[Bobolice (województwo dolnośląskie)|Bobolice]] - [[Cierniowa Kopa]] - [[Zameczny Potok]] - [[Rezerwat przyrody Muszkowicki Las Bukowy|Muszkowicki Las Bukowy]] - [[Muszkowice]] - '''Henryków''' - [[Raczyce (powiat ząbkowicki)|Raczyce]] - [[Witostowice]] - [[Nowolesie]] - [[Nowoleska Góra|Nowoleska Kopa]] - [[Kalinka (wzgórze)|Kalinka]] - [[Nowina (województwo dolnośląskie)|Nowina]] - [[Dzierzkowa]] - [[Przeworno]] – [[Krzywina]] – [[Garnczarek]] – [[Skrzyżowanie pod Dębem]] – [[Biały Kościół (województwo dolnośląskie)|Biały Kościół]]
* {{szlak|niebieski}} [[Ząbkowice Śląskie]] - [[Bobolice (województwo dolnośląskie)|Bobolice]] - [[Cierniowa Kopa]] - [[Zameczny Potok]] - [[Rezerwat przyrody Muszkowicki Las Bukowy|Muszkowicki Las Bukowy]] - [[Muszkowice]] - '''Henryków''' - [[Raczyce (powiat ząbkowicki)|Raczyce]] - [[Witostowice]] - [[Nowolesie]] - [[Nowoleska Góra|Nowoleska Kopa]] - [[Kalinka (wzgórze)|Kalinka]] - [[Nowina (województwo dolnośląskie)|Nowina]] - [[Dzierzkowa]] - [[Przeworno]] – [[Krzywina]] – [[Garnczarek]] – [[Skrzyżowanie pod Dębem]] – [[Biały Kościół (województwo dolnośląskie)|Biały Kościół]]
* {{szlak|zielony}} '''Henryków''' - [[Skalice]] - [[Skalickie Skałki]] - [[Skrzyżowanie nad Zuzanką]] - [[Bożnowice]] - [[Ostrężna]] - [[Miłocice (powiat strzeliński)|Miłocice]] - [[Gromnik (wzgórze)|Gromnik]] - [[Jegłowa]] - [[Żeleźnik]] - [[Wawrzyszów (województwo dolnośląskie)|Wawrzyszów]] - [[Grodków]] - [[Żarów (województwo opolskie)|Żarów]] - [[Starowice Dolne]] - [[Strzegów (województwo opolskie)|Strzegów]] - [[Rogów (województwo opolskie)|Rogów]] - [[Samborowice (województwo dolnośląskie)|Samborowice]] - [[Szklary (województwo opolskie)|Szklary]] - [[Wilemowice]] leśniczówka - Biskupi Las - [[Dębowiec (województwo dolnośląskie)|Dębowiec]] - [[Ziębice]]<ref>[http://pttk-strzelin.pl/szlaki/ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 1.08.2015]</ref>
* {{szlak|zielony}} [[Nowina (województwo dolnośląskie)|Nowina]] - [[Rozdroże pod Mlecznikiem]]- [[Raczyce (powiat ząbkowicki)|Raczyce]] - '''Henryków''' - [[Skalice]] - [[Skalickie Skałki]] - [[Skrzyżowanie nad Zuzanką]] - [[Bożnowice]] - [[Ostrężna]] - [[Miłocice (powiat strzeliński)|Miłocice]] - [[Gromnik (wzgórze)|Gromnik]] - [[Jegłowa]] - [[Żeleźnik]] - [[Wawrzyszów (województwo dolnośląskie)|Wawrzyszów]] - [[Grodków]] - [[Żarów (województwo opolskie)|Żarów]] - [[Starowice Dolne]] - [[Strzegów (województwo opolskie)|Strzegów]] - [[Rogów (województwo opolskie)|Rogów]] - [[Samborowice (województwo dolnośląskie)|Samborowice]] - [[Szklary (województwo opolskie)|Szklary]] - [[Wilemowice]] leśniczówka - Biskupi Las - [[Dębowiec (województwo dolnośląskie)|Dębowiec]] - [[Ziębice]]<ref>[http://pttk-strzelin.pl/szlaki/ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 9.07.2017]</ref>


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==

Wersja z 21:45, 9 lip 2017

Henryków
wieś
{{{alt zdjęcia}}}
Klasztor cystersów
Państwo dolnośląskie
Powiat

ząbkowicki

Gmina

Ziębice

Liczba ludności (2011)

1418[1]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-210

Tablice rejestracyjne

DZA

SIMC

0856741

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: dolnośląskie
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport}
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Henryków (niem. Heinrichau[2]) - wieś w Polsce, na Śląsku (Dolny Śląsk), położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ziębice.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczył 1418 mieszkańców[1]. Jest największą miejscowością gminy Ziębice.

Nazwa

Nazwa miejscowości jest patronimiczna oraz pochodzi od imienia Henryk. Prawdopodobnie nadano ją na cześć fundatora Henryka Brodatego. Miejscowość pod zlatynizowaną nazwą Heinrichowe wymieniona jest w łacińskim dokumencie z 9 maja 1256, sygnowanym przez księcia Przemysła I wydanym w Poznaniu[3]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Heinrichow oraz Heinrichov wielokrotnie notuje wraz z sąsiednimi wsiami spisana po łacinie w latach 1269–1273 Księga henrykowska[4]. Podaje ona także genezę nazwy: "Nunc dicemus quare totum territorium istud, in quo claustrum est fundatum, modo Heinrichow vocatur. Hic miles Heinricus (...) habuit inter Morinam et riuulum, qui transit uillam Heinrichow, unde sors huius militis modica temporis vocabatur Heinrichow et inde totum istud territorium dicitur Heinrichow."[5], czyli w tłumaczeniu na język polski: "Obecnie powiemy, dlaczego całe to terytorium, na którym założony jest klasztor, nazywa się teraz Henryków. Ten rycerz Henryk (...) posiadał ziemię między Morzyną, a potokiem, który płynie przez wieś Henryków, stąd drobny źreb tego rycerza zwał się w owym czasie Henryków, dlatego też całe terytorium zowie się Henryków"[6][7].

Polską nazwę miejscowości w formie Henryków w książce "Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej" wydanej w Głogówku w roku 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[8].

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi w dokumentach w roku 1222. Opactwo cystersów zostało ufundowane przez kanonika Mikołaja, notariusza Henryka Brodatego, który zaprosił tu cystersów z Lubiąża w roku 1227. Najazd Tatarów w roku 1241 zniszczył zarówno wieś jak i zabudowania klasztorne. Murowany romański klasztor wybudowano około roku 1270 i założono szkołę; około roku 1300 mieszkało tutaj 45 mnichów i 50 braci konwersów. W roku 1270 autor pisanej po łacinie księgi henrykowskiej wpisał w niej zdanie, uchodzące za najstarsze zachowane na piśmie zdanie w języku polskim. Kościół klasztorny stał się nekropolią Piastów ziębickich. Zachował się nagrobek Bolka II Ziębickiego i jego żony Guty.

Wiele szkód opactwu przyniosły wojny husyckie w XV wieku, wojna trzydziestoletnia w XVII wieku, a najbardziej wojny śląskie w XVIII wieku. W roku 1810 król pruski Fryderyk Wilhelm III na mocy edyktu zlikwidował opactwo, a jego dobra skonfiskowano. W roku 1812 siostra króla pruskiego, Wilhelmina Pruska (1774-1837) (późniejsza królowa Holandii), nabyła dobra henrykowskie tworząc największą na Śląsku posiadłość Hohenzollernów. Później właścicielami stali się książęta Sachsen-Weimar-Eisenach. Ostatni z nich, Wilhelm Ernest II po abdykacji 9 listopada 1918 r., często przebywał wraz małżonką Feodorą w Henrykowie. Po śmierci w 1923 r. jego doczesne szczątki zostały złożone na terenie parku przyklasztornego.

W wyniku II wojny światowej wieś znalazła się w granicach Polski. Niemieccy mieszkańcy zostali wysiedleni w nowe granice Niemiec. W roku 1947 cystersi ze Szczyrzyca przejęli kościół i część klasztoru. W latach 1965-1990 w pozostałej części klasztoru mieścił się Zespół Szkół Rolniczych, którego założycielem i pierwszym dyrektorem był Jan Szadurski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

W roku 1990 opactwo pocysterskie z inicjatywy kardynała Henryka Gulbinowicza przechodzi w ręce Kościoła; od 25 września 1990 działa Annus Propedeuticus Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu (MWSD). W ciągu następnych lat wyremontowano budynek poklasztorny, oficyny oraz zagospodarowano teren wokół obiektu. W roku 1997 w części oficyn został otwarty Domu Opieki Caritas im. Św. Jadwigi Śląskiej, jako wotum 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, który odbył się we Wrocławiu. 28 października 2000, na uroczyste nałożenie tunik alumnom I roku MWSD we Wrocławiu, przybył do Henrykowa kard. Joseph Ratzinger - późniejszy papież Benedykt XVI.

Rok 2002 – w części klasztornej z inicjatywy kard. Henryka Gulbinowicza powstaje Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. bł. Edmunda Bojanowskiego (KLO), jako męska szkoła prywatna na prawach szkoły publicznej i przeznaczona przede wszystkim dla młodzieży z ubogich rodzin wiejskich. W dawnej, zrujnowanej infirmerii klasztornej, po kapitalnym remoncie znalazł swoje miejsce internat KLO.

Rok 2004 – arcybiskup Marian Gołębiewski, nowy metropolita wrocławski kontynuuje dzieła kard. Henryka Gulbinowicza i otacza opieką Klasztor Księgi Henrykowskiej.

Rok 2005 - w części oficyn utworzono Warsztaty Terapii Zajęciowej im. Jana Pawła II prowadzone przez diecezjalne Caritas.

Obecnie w Henrykowie posługę parafialną pełni 4 ojców cystersów. Prowadzą parafię oraz zajmują się katechizacją dzieci i młodzieży. Większość budynku klasztornego zajmują uczniowie Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego oraz alumni pierwszego roku (Annus Propedeuticus) Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Wrocławskiej.

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[9]:

  • historyczny układ urbanistyczny, z XIII-początek XX w.
  • kościół pomocniczy pw. św. Andrzeja, z lat: 1316, 1616, 1846
  • zespół klasztorny oo. cystersów:
    • kościół klasztorny parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jana, wczesnogotycki z lat 1230-1270, pierwszej połowy XIV w., końca XVII w., XVIII w.
    • mauzoleum Piastów, z XIII w.
    • pomnik Świętej Trójcy, z XVIII w.
    • klasztor, wczesnobarokowy z lat 1682-1685
    • oficyna zachodnia, z końca XVII w., 1730 r.
    • stajnie - oficyna północna, koniec XVII w., 1730 r.
    • wozownia, z pierwszej połowy XVII w., przełomu XIX/XX w.
    • szpital - infirmeria, z końca XVII w., drugiej połowy XIX w.
    • dawna szkoła łacińska, z 1730 r.
    • budynek bramy Dolnej, z 1680 r.
    • budynek bramny, z przełomu XVII/XVIII w.
    • budynek bramy Górnej, z 1701 r.
    • dom czeladzi, z 1588 r.
    • fragment obwarowania, z trzeciej ćwierci XVI w.
    • zespół ogrodu opackiego
      • pawilon ogrodowy, z lat 1720-1727
      • oranżeria, z 1727 r.
      • mur klasztorny - ogrodzenie ogrodu, murowane z bramami ogrodowymi, z około 1730 r.
      • dom ogrodnika, z około 1730 r.
    • park krajobrazowy w stylu angielskim, z XIX w. Rośnie w nim trzeci pod względem wieku cis w Polsce[10].
  • spichrz, ul. Henryka Brodatego, z lat 1723-1724

inne zabytki zespołu:

  • nowicjat cystersów
  • dawny dwór grangii cysterskiej
  • baszta
  • św. Most na Oławie

Szlaki turystyczne

Zobacz też

  1. ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  3. ↑ "Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski", tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.302.
  4. ↑ Gustav Adolf Stenzel 1854 ↓, s. 1.
  5. ↑ Gustav Adolf Stenzel 1854 ↓, s. 17.
  6. ↑ Stanisław Michalkiewicz 1964 ↓, s. 21.
  7. ↑ R. Grodecki 1949 ↓, s. 86.
  8. ↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.25.
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 248. [dostęp 9.11.2012].
  10. ↑ Zarzyński P., Tomusiak R., 2014: Cisy najstarsze drzewa Polski. Przyroda Polski, nr 3, strona 15
  11. ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 9.07.2017

Bibliografia

  • Gustav Adolf Stenzel: Liber Fundationis Claustri Sanctae Mariae Virginis in Henrichow. Breslau: Josef Max & Komp., 1854.
  • Michalkiewicz Stanisław: Dzieje Śląska w wypisach. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych: 1964, s. 21.
  • Grodecki R.: Księga Henrykowska. Poznań-Wrocław: 1949, s. 86.

Linki zewnętrzne

Gmina Ziębice
Miasto
Wsie
Osada
Przysiółki wsi
Kolonie wsi
Części wsi
Części miasta

Herb gminy Ziębice

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryków_(województwo_dolnośląskie)&oldid=49862398”