Biały Kościół (województwo dolnośląskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Biały Kościół
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

strzeliński

Gmina

Strzelin

Wysokość

180–203 m n.p.m.

Liczba ludności (III 2011)

383[2]

Strefa numeracyjna

71

Kod pocztowy

57-100[3]

Tablice rejestracyjne

DST

SIMC

0880283

Położenie na mapie gminy Strzelin
Mapa konturowa gminy Strzelin, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Biały Kościół”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Biały Kościół”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Biały Kościół”
Położenie na mapie powiatu strzelińskiego
Mapa konturowa powiatu strzelińskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Biały Kościół”
Ziemia50°43′47″N 17°02′22″E/50,729722 17,039444[1]
Strona internetowa
Stacja kolejowa w Białym Kościele

Biały Kościół (niem. Steinkirche) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, w gminie Strzelin.

Wieś położona na wysoczyźnie na stoku Wzgórz Strzelińskich. Zabytkowy kościół, lasy, zalew i ośrodek wczasowy.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Wieś pierwszy raz wzmiankowana w 1264 roku jako Nova Ecclesia. W 1284 Alba Ecclesia[4].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Według tradycji miała się tu znajdować pogańska świątynia, która podczas wprowadzania chrześcijaństwa za Mieszka I została zamieniona na kaplicę. Pierwsze wzmianki z około XII wieku podają, że wieś była własnością rycerską. W 1301 r. wieś staje się własnością sióstr zakonnych klarysek ze Strzelina.

W latach 1954–195x wieś należała do gromady Gębice, po jej zniesieniu należała i była siedzibą władz gromady Biały Kościół. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[5]:

  • kościół pw. Najświętszej Marii Panny; pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1264 r. – XIII w. i dotyczą wyposażenia kościoła przez biskupa wrocławskiego Tomasza. Pierwszy kościół był budowlą kamienną z granitu, jednonawową z prostym prezbiterium, nakryty sklepieniem kolebkowym, z wieżą od strony zachodniej. Ze starego kościoła pozostały: mury nawy, fragmenty tympanonupóźnoromańskiego detalu, resztki portalu i okien oraz podstawa wewnętrznej empory. Wszystkie te części starego kościoła znajdują się w przykościelnym lapidarium. Kościół dwa razy niszczyły pożary w 1643 r. i 1768 r. W czasie przebudowy kościoła w 1827 r. – XIX w. architekturze nadano formę klasycystyczną, wnętrze zgodnie z wymogami wyznania protestanckiego zaopatrzono w wielokondygnacyjne empory z amboną umieszczoną nad ołtarzem. Rozebrano również późnoromański portal, a fasadę zachodnią udekorowano portykiem przylegającym do ściany. W okresie II wojny światowej w czasie przejścia frontu w 1945 r., na wieży kościoła mieścił się punkt obserwacyjny, a w kościele znajdował się skład amunicji. W czasie wycofywania się wojsk niemieckich Niemcy zdetonowali (wysadzili) skład amunicji wraz z kościołem, który uległ zburzeniu i doszczętnie się wypalił. W latach 80. XX wieku kościół odbudowano z pieczołowitym zachowaniem elementów zabytkowych, nadając budowli formę postmodernistyczną.

Inne obiekty:

Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]

  • okoliczne wzgórza
  • stare wyrobiska po kamieniołomach
  • Ośrodek Wypoczynku Świątecznego nad zalewem

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

szlak turystyczny niebieski Ząbkowice ŚląskieBoboliceCierniowa KopaZameczny PotokMuszkowicki Las BukowyMuszkowiceHenrykówRaczyceWitostowiceNowolesieNowoleska KopaKalinkaNowinaDzierzkowaPrzewornoKrzywinaGarnczarekSkrzyżowanie pod DębemBiały Kościół

szlak turystyczny żółty droga Szklary-SamborowiceJagielnoPrzewornoStrużynaKaszówkaJegłowa kop. – GromnikSkrzyżowanie nad Wąwozem PogródkiBiały KościółKazanówNieszkowiceCzerwieniecKowalskieŻelowiceBłotnicaPiotrkówekOstra GóraNiemczaGilówPiława DolnaGóra ParkowaBielawaKalenicaNowa RudaTłumaczówRadkówPasterkaKarłówSkalne GrzybyBatorówDuszniki-ZdrójSzczytnaZamek LeśnaPolanica-ZdrójBystrzyca KłodzkaIglicznaMiędzygórzePrzełęcz Puchacza[6]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4957
  2. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 27 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Historia [online], Biały Kościół, 25 marca 2011 [dostęp 2024-03-30] (pol.).
  5. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 147. [dostęp 2012-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  6. Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 2015-08-03.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]