Sabataizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodano kategorię "Wyznania żydowskie" za pomocą HotCat |
m drobne redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Shabbatai3a.jpg|thumb|250px|Uwięziony Szabetaj Cewi (grawiura z 1901 roku)]] |
|||
{{Dopracować|źródła=2012-11}} |
|||
'''Sabataizm''', '''sabbatanizm''' – ruch [[Mesjanizm|mesjanistyczny]] w [[judaizm]]ie, założony w XVII wieku przez [[Szabetaj Cewi|Szabetaja Cewi]]. Wywodził się z idei mesjanistyczno-[[Kabała|kabalistycznych]]<ref>''Religie świata. Encyklopedia'', red. J. Rawicz i in., s. 663.</ref>. Sabataizm rozpowszechnił się głównie wśród [[Sefardyjczycy|Żydów sefardyjskich]]. Ruch był potępiany przez [[rabin]]ów judaizmu ortodoksyjnego<ref name="Rawicz664">''Religie świata. Encyklopedia'', red. J. Rawicz i in., s. 664.</ref>. |
|||
'''Sabatarianizm''', Sabbatanizm – heretycki ruch [[Mesjanizm|mesjanistyczno]]-[[Synkretyzm religijny|synkretyczno]]-[[Kabała|kabalistyczny]] w [[judaizm]]ie powstały w [[XVII wiek]]u. Twórca [[Sabbataj Cwi]], w roku 1664 ogłosił się [[Mesjasz]]em [[Tetragram|Boga Jakubowego]], którego zadaniem jest wyzwolenie dobra od zła w procesie naprawy świata. |
|||
== Historia == |
|||
'''Założenia sabatarianizmu''': |
|||
W 1664 roku Szabetaj Cewi ogłosił się [[Pomazaniec|Mesjaszem]] i wybrał sobie dwunastu uczniów, zniósł niektóre [[Święta żydowskie|święta żydowskie]] i ustanowił własne. Według traktatu [[Natan z Gazy|Natana z Gazy]] pt. ''Derusz ha-Tanninim'' (''Rozprawa o morskich potworach'') Szabetaj Cewi miał naprawić świat, oddzielając dobro od zła. Założyciel ruchu ogłosił, że w 1666 roku nastąpi powrót wybawionych przez niego Żydów do [[Palestyna|Palestyny]]<ref name="Rawicz664"/>. |
|||
* surowa asceza |
|||
* radość z życia |
|||
* łączenie się z Bogiem w ekstazie |
|||
* odrzucenie praktyk judaizmu |
|||
* studiowanie kabały - w szczególności sabbatanistycznych interpretacji [[Zohar]]u |
|||
* praktyki [[Ezoteryzm|ezoteryczne]] |
|||
* konwersje na inne [[Religie abrahamowe|religie abrahamiczne]] |
|||
== Frakcje == |
|||
Z sabbatanistów powstała sekta [[Frankiści|frankistów]], założona przez [[Jakub Frank|Jakuba Franka]] który ogłosił się ostatecznym mesjaszem i wcieleniem (poprzednich mesjaszy ruchu) Sabbataja Cwi i Barucha Russo. |
|||
W 1666 roku Szabetaj Cewi został zmuszony do przyjęcia [[islam]]u, a sabataizm podzielił się na frakcje aktywistów i umiarkowanych. Umiarkowani uznawali władzę rabinów. Aktywiści nazywali siebie „wojownikami mesjasz” i głosili, że śmierć założyciela sabataizmu jest sposobem na ukrywanie się i zapowiedzią ponownego przyjścia. Na wzór Szabetaja Cewi ukrywali także swoją wiarę, a niektórzy porzucali religię , przechodząc na islam, by uniknąć prześladowań. Przetrwały niewielkie grupy takich konwertytów – np. w [[Turcja|Turcji]] judaistyczno-muzułmańska sekta ''[[donmeh]]''<ref name="Rawicz664"/>. |
|||
== Założenia sabataizmu == |
|||
Obecnie grupy sabatarianów występują jeszcze głównie na terenie [[Turcja|Turcji]] i innych krajów [[Morze Śródziemne|morza śródziemnego]] znani jako [[donmeh]], oraz w [[Stany Zjednoczone|USA]]. |
|||
Sabataizm odrzucał religijne praktyki judaizmu. Wywodzący się z mistyczno-kabalistycznej idei ruch nawiązywał do zbawienia duchowego poprzez zachowanie surowej [[Ascetyzm|ascezy]] przy jednoczesnym wyrażaniu radości z życia poprzez [[Egzaptacja|egzaltację]] religijną, co miało połączyć wyznawców z [[Bóg|Bogiem]]. Praktyki religijne sabataizmu wywarły wpływ na [[chasydyzm]] i [[Frankiści|frankistów]]<ref name="Rawicz664"/>. |
|||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
== Bibliografia == |
|||
* ''Religie świata. Encyklopedia'', red. J. Rawicz i in., Kraków [s.a.]. {{ISBN|83-89651-96-3}}. {{ISBN|84-9819-221-8}}. |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 19:56, 18 sie 2021
Sabataizm, sabbatanizm – ruch mesjanistyczny w judaizmie, założony w XVII wieku przez Szabetaja Cewi. Wywodził się z idei mesjanistyczno-kabalistycznych[1]. Sabataizm rozpowszechnił się głównie wśród Żydów sefardyjskich. Ruch był potępiany przez rabinów judaizmu ortodoksyjnego[2].
Historia
W 1664 roku Szabetaj Cewi ogłosił się Mesjaszem i wybrał sobie dwunastu uczniów, zniósł niektóre święta żydowskie i ustanowił własne. Według traktatu Natana z Gazy pt. Derusz ha-Tanninim (Rozprawa o morskich potworach) Szabetaj Cewi miał naprawić świat, oddzielając dobro od zła. Założyciel ruchu ogłosił, że w 1666 roku nastąpi powrót wybawionych przez niego Żydów do Palestyny[2].
Frakcje
W 1666 roku Szabetaj Cewi został zmuszony do przyjęcia islamu, a sabataizm podzielił się na frakcje aktywistów i umiarkowanych. Umiarkowani uznawali władzę rabinów. Aktywiści nazywali siebie „wojownikami mesjasz” i głosili, że śmierć założyciela sabataizmu jest sposobem na ukrywanie się i zapowiedzią ponownego przyjścia. Na wzór Szabetaja Cewi ukrywali także swoją wiarę, a niektórzy porzucali religię , przechodząc na islam, by uniknąć prześladowań. Przetrwały niewielkie grupy takich konwertytów – np. w Turcji judaistyczno-muzułmańska sekta donmeh[2].
Założenia sabataizmu
Sabataizm odrzucał religijne praktyki judaizmu. Wywodzący się z mistyczno-kabalistycznej idei ruch nawiązywał do zbawienia duchowego poprzez zachowanie surowej ascezy przy jednoczesnym wyrażaniu radości z życia poprzez egzaltację religijną, co miało połączyć wyznawców z Bogiem. Praktyki religijne sabataizmu wywarły wpływ na chasydyzm i frankistów[2].
Przypisy
Bibliografia
- Religie świata. Encyklopedia, red. J. Rawicz i in., Kraków [s.a.]. ISBN 83-89651-96-3. ISBN 84-9819-221-8.
Zobacz też
