Stanisław Chodecki (zm. 1529)

Stanisław Chodecki
	; herbu herb Ogończyk
Rodzina	Chodeccy herbu Ogończyk
Data urodzenia	XV w. przed 1474
Data śmierci	20 kwietnia 1529
Ojciec	Stanisław Chodecki (zm. 1474)
Matka	Barbara z Pilczy
Rodzeństwo	Mikołaj, Jan, Piotr, Andrzej Chodecki, Spytek, Otto Chodecki, Rafał, Burnetta, Anna, Jadwiga, Barbara

Stanisław Chodecki z Chodcza herbu Ogończyk^[1] (ur. przed 1474, zm. 20 kwietnia 1529) – hetman polny koronny w latach 1492–1499 i 1501–1505^[2], marszałek wielki koronny w latach 1505–1529, kasztelan lwowski w latach 1495–1505, starosta kamieniecki w latach 1495–1510, starosta generalny ruski w latach 1501–1529^[3], starosta trembowelski w latach 1502–1506, starosta lubaczowski w latach 1503–1529, starosta halicki w latach 1488–1502.

Został dowódcą wojsk ziemskich na Rusi w 1492 i na Podolu w 1494. Był dowódcą obrony potocznej^[4] w latach 1492–1499, 1501–1505^[5]. Był świadkiem wydania przywileju piotrkowskiego w 1496 roku^[6].

Brał udział w wyprawie mołdawskiej króla Jana Olbrachta. W 1498 bronił linii Sanu przed Tatarami. 13 kwietnia 1501 mianowany został starostą lwowskim i starostą generalnym Rusi.

6 maja 1499 roku podpisał w Krakowie akt odnawiający unię polsko-litewską^[7]. Podpisał konstytucję Nihil novi na sejmie w Radomiu w 1505 roku^[8].

W 1506 został marszałkiem wielkim koronnym, organizując obrady sejmu elekcyjnego. Podpisał dyplom elekcji Zygmunta I Starego na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego^[9] na sejmie w Piotrkowie 8 grudnia 1506 roku^[10]. W 1509 bronił Kamieńca Podolskiego i Halicza przed wojskami mołdawskimi. W 1510 roku brał udział w rokowaniach w Kamieńcu Podolskim, zakończonych podpisaniem traktatu pokojowego z przedstawicielami hospodara mołdawskiego Bogdana III^[11]. W 1512 odniósł świetne zwycięstwo nad Tatarami w bitwie pod Wiśniowcem. Od czasu zjazdu wiedeńskiego 1515 stał się stronnikiem Habsburgów. W 1518 kierował uroczystą koronacją królowej Bony. W tym roku poniósł druzgocącą klęskę w bitwie pod Sokalem. W czasie wojny pruskiej w 1520 przyprowadził do Wielkopolski posiłki ruskie. Był sygnatariuszem aktu traktatu krakowskiego w 1525 roku^[12].

Przypisy

↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 161.
↑ Poczet hetmanów Rzeczypospolitej. Hetmani koronni pod redakcją Mirosława Nagielskiego, Warszawa 2005, s. 391.
↑ Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy. Oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 151.
↑ Zdzisław Spieralski i inni, Zarys dziejów wojskowości. s. 300.
↑ Urzędnicy podolscy XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Eugeniusz Janas, Witold Kłaczewski, Janusz Kurtyka, Anna Sochacka. Kórnik 1998, s. 195.
↑ Jan Wincenty Bandtkie, Ius Polonicum: codicibus veteribus manuscriptum et editionibus quibusque collatis, Warszawa 1831, s. 359.
↑ Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 121.
↑ Volumina Legum, t. I. Petersburg 1859, s. 140.
↑ Ludwik Finkel, Elekcya Zygmunta I. Sprawy dynastyi Jagiellońskiej i Unii Polsko-Litewskiej, Kraków 1910, s. 215.
↑ Corpus iuris Polonici. Sectionis 1, Privilegia, statuta, constitutiones, edicta, decreta, mandata regnum Polniae spectantia comprehendentis. Vol. 3, Annos 1506-1522 continentis, Kraków 1906, s. 10, 12.
↑ Zdzisław Spieralski, Awantury mołdawskie, Warszawa, 1967, s. 71.
↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. 4, Wilno 1764, s. 231.

Bibliografia

Andrzej Grabski, Zdzisław Spieralski i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864 T. 1. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Warszawa 1966.

Literatura dodatkowa

Władysław Pociecha: Chodecki Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 352–354. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.

[1] Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 161.

[2] Poczet hetmanów Rzeczypospolitej. Hetmani koronni pod redakcją Mirosława Nagielskiego, Warszawa 2005, s. 391.

[3] Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy. Oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 151.

[4] Zdzisław Spieralski i inni, Zarys dziejów wojskowości. s. 300.

[5] Urzędnicy podolscy XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Eugeniusz Janas, Witold Kłaczewski, Janusz Kurtyka, Anna Sochacka. Kórnik 1998, s. 195.

[6] Jan Wincenty Bandtkie, Ius Polonicum: codicibus veteribus manuscriptum et editionibus quibusque collatis, Warszawa 1831, s. 359.

[7] Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 121.

[8] Volumina Legum, t. I. Petersburg 1859, s. 140.

[9] Ludwik Finkel, Elekcya Zygmunta I. Sprawy dynastyi Jagiellońskiej i Unii Polsko-Litewskiej, Kraków 1910, s. 215.

[10] Corpus iuris Polonici. Sectionis 1, Privilegia, statuta, constitutiones, edicta, decreta, mandata regnum Polniae spectantia comprehendentis. Vol. 3, Annos 1506-1522 continentis, Kraków 1906, s. 10, 12.

[11] Zdzisław Spieralski, Awantury mołdawskie, Warszawa, 1967, s. 71.

[12] Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. 4, Wilno 1764, s. 231.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]