Stawy Sołackie
52°25′18″N 16°54′14″E/52,421667 16,903889 Panorama Dużego Stawu w kierunku wschodnim - po lewej punkt widokowy z barierkami | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
3,6 ha |
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora |
sztuczne |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
| 52°25′18″N 16°54′14″E/52,421667 16,903889
| |
Stawy Sołackie – ciąg sztucznych zbiorników wodnych spiętrzonych na Bogdance w Poznaniu na terenie Parku Sołackiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Park Sołacki (14,63 ha) założony został z inicjatywy miasta w 1907 na dawnych bagnach, według projektu Hermanna Kube. Po spiętrzeniu Bogdanki uzyskano zespół stawów, z czego dwa powstały dodatkowo w 1995 i mają bardzo małe rozmiary (są to akweny sedymentacyjno-flotacyjne), w związku z czym najczęściej pisze się o dwóch stawach z czasów Kubego.
Morfologia i obiekty
[edytuj | edytuj kod]Obecna powierzchnia stawów wynosi 3,6 ha, a łączna długość linii brzegowej – 1050 m. Staw większy (wschodni – tzw. Duży Staw) ma powierzchnię 3,22 ha, długość linii brzegowej 760 m, a głębokość 1,5–2 m. Staw Mały ma powierzchnię 0,2 ha, głębokość 1,3–1,5 m i charakter wydłużonej laguny.
Kształt jest rozciągnięty na linii wschód-zachód. Brzegi zajmują zarówno krzewy, lasy liściaste, jak i niewielkie połacie trawników. Brzegi Stawu Dużego opadają raczej łagodnie, natomiast Małego są spadziste i umocnione. Dno w obu zbiornikach zamulone.
Od północy urządzono punkt widokowy z barierkami. Jeszcze w latach 70. XX wieku możliwe było pływanie po akwenach wypożyczanymi na południowym brzegu łodziami. Obecnie tradycja ta jest odtwarzana i od wiosny 2012 roku znów możliwe jest wypożyczenie łódek. W przewężeniu między stawami znajduje się drewniany most dla pieszych. Obok stoi restauracja wysokiej klasy (dawniej Piracka, obecnie Meridian). W pobliżu znajduje się też kontrowersyjna rzeźba Dwie kobiety autorstwa Sylwestra Ambroziaka.
Flora i fauna
[edytuj | edytuj kod]Występują miejscami w litoralu niewielkie płaty makrofitów. W północnych częściach skupiska ptactwa wodnego.
W latach 1999–2000 przeprowadzono badania fykologiczne Stawów. Stwierdzono występowanie 208 taksonów sinic i glonów oraz 22 taksony o randze podgatunku. Najbogaciej reprezentowany był Staw Duży (164 taksony). Znaleziono 41 gatunków okrzemek, w tym zagrożone wyginięciem: Gomphonema helveticum i Cymbella elginensis[1].
Całkowita liczba komórek fitoplanktonu i biomasy była dwa razy większa w Stawie Dużym, niż w Małym. Fykoflora Stawów miała charakter zielenicowo-okrzemkowy. Maksymalna liczebność przypadała na początkowy okres jesieni[1]. W sezonie wegetacyjnym 2012 wykazano w stawach występowanie łącznie 294 taksonów fitoplanktonu: 244 w Stawie Małym i 246 w Dużym. Większość z nich stanowiły zielenice (32%) i okrzemki (33%). Ocena ilościowa wykazała jednak, że latem obydwa stawy zdominowały zielone glony, a jesienią nitkowate sinice. Najwyższe zagęszczenie fitoplanktonu miało miejsce jesienią (wówczas udział sinic był największy). Dominującymi gatunkami były Ulnaria acus, Crucigenia tetrapedia, Tetraedron minimum, Planktothrix agardhii i Pseudanabaena limnetica[2].
W połowie lat 60. XX wieku w stawach stwierdzono występowanie bardzo rzadkiego na niżu grzybieńczyka wodnego[3].
Czystość wód
[edytuj | edytuj kod]Czystość wód stawowych pozostawała zawsze poważnym problemem. Staw zbiera m.in. wiele kolektorów deszczowych z okolicy. Jest to ostatni akwen na Bogdance przed jej ujściem do Warty. W 2005 spuszczono wodę i dokonano oczyszczenia, tudzież wapnowania dna stawów. Wcześniej zbiorniki rekultywowano także w latach 1995–1996. W 2020 również przeprowadzono odmulanie i oczyszczanie Dużego Stawu metodą refulacji. Ze stawu wydobyto wówczas około 8,9 tys. m³ uwodnionego namułu (co dało około 7,5 tys. m³ materiału po odsączeniu), który został zagospodarowany. Przeprowadzono wtedy także prace konserwacyjno-remontowe w obrębie budowli piętrząco-upustowej oraz kanału upustowego[4].
Dojazd
[edytuj | edytuj kod]Dojazd zapewniają tramwaje linii 9 i 11, do przystanku Nad Wierzbakiem lub Park Sołacki.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]oraz w pobliżu:
- Poczekalnia tramwajowa na Sołaczu,
- Osiedle przy ul. Nad Wierzbakiem w Poznaniu,
- Aleja Wielkopolska w Poznaniu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Beata Messyasz, Marta Jurgońska, Struktura gatunkowa fitoplanktonu w cyklu rocznym w stawach Dużym i Małym (Park Sołacki, Poznań), w: Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, CCCLIV (2003), wyd. AR Poznań, ss.131-145, ISSN 1508-9193
- ↑ S. Celewicz-Goldyn, A. Kaminska, Water quality assessment in the Poznan Solackie Ponds based on phycological studies conducted in 2012, „Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Botanika-Steciana”, 17, 2013, ISSN 1896-1908 [dostęp 2021-07-27] (ang.).
- ↑ praca zbiorowa, Przegląd wielkopolskich zabytków przyrody, PiWRL, Poznań, 1966, s.301
- ↑ Zakończono odmulanie stawów w parku Sołackim [online], www.poznan.pl [dostęp 2022-02-11] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Poznań – plan miasta i okolic 1:20.000, Wydawnictwo Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2004, ISBN 83-87157-01-5
- Ryszard Gołdyn, Barbara Jankowska, Piotr Kowalczak, Maria Pułyk, Elżbieta Tybiszewska, Janusz Wiśniewski, Wody powierzchniowe Poznania, w: Środowisko naturalne miasta Poznania. Część I, Urząd Miejski w Poznaniu, Poznań, 1996, s.52, ISBN 83-906665-0-3
- Magdalena Szczepańska, Elementy wodne w systemie rekreacyjnym miasta Poznania, s.193 (.pdf) – http://www.studiaperiegetica.pl/pub/10_2_2008.pdf (dostęp 17.8.2010)
| Rzeki, potoki i cieki |
|
|---|---|
| Jeziora | |
| Stawy i glinianki | |
| Obiekty inżynieryjne |
