Wasilij Smysłow
 Wasilij Smysłow, 2002 | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 marca 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 marca 2010 |
| Obywatelstwo | |
| Tytuł szachowy |
arcymistrz (1950) |
Wasilij Smysłow, ros. Василий Васильевич Смыслов (ur. 24 marca 1921 w Moskwie, zm. 27 marca 2010 tamże[1]) – rosyjski szachista, arcymistrz, mistrz świata w szachach w latach 1957–1958.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
,_kop,_Bestanddeelnr_925-3008.jpg)
Smysłow poświęcił się szachom po tym, jak w 1950 roku jako śpiewak operowy (baryton) nieskutecznie starał się o przyjęcie do moskiewskiego teatru Bolszoj. W późniejszych latach dawał recitale podczas turniejów szachowych, często przy akompaniamencie swojego przyjaciela, pianisty i arcymistrza Marka Tajmanowa.
Już w 1948 roku Smysłow był bliski zdobycia tytułu mistrza świata. Odbył się wówczas turniej z udziałem pięciu szachistów, który miał wyłonić kolejnego (po zmarłym dwa lata wcześniej Aleksandrze Alechinie) mistrza świata. Smysłow zajął w tym turnieju II miejsce[2], tytuł zdobył zwycięzca – Michaił Botwinnik. Z nowym mistrzem świata Smysłow spotykał się w meczach o tytuł trzykrotnie. W 1954 roku, po wygraniu serii turniejów kwalifikacyjnych, Smysłow zremisował z Botwinnikiem, co według obowiązującego regulaminu było jednoznaczne z obroną tytułu przez Botwinnika. W kolejnym meczu w 1957 roku Smysłow pokonał mistrza świata i odebrał mu tytuł, ale na krótko. Rok później Botwinnik zwyciężył w meczu rewanżowym.
W późniejszych latach Smysłow brał udział w turniejach kwalifikacyjnych, ale nie udało mu się już awansować do meczu o mistrzostwo świata. Najbliższy tego celu był w 1983 roku, gdy mistrzem świata był Anatolij Karpow. W 1982 zajął II miejsce w turnieju międzystrefowym w Las Palmas[3], następnie w meczach pretendentów pokonał Roberta Hübnera i Zoltána Ribli, ale w finałowym meczu przegrał z późniejszym mistrzem świata Garrim Kasparowem 8½ – 4½[4].
W 1991 r. Smysłow wygrał pierwsze mistrzostwa świata seniorów[5]. W 1997 r. wystąpił w Groningen w pierwszych mistrzostwach świata rozegranych systemem pucharowym, odpadając w I rundzie po porażce z Aleksandrem Morozewiczem[6]. W 2001 r. uczestniczył w rozegranym w Amsterdamie meczu Weterani kontra Amazonki, w którym drużyna słynnych szachistów starszego pokolenia spotkała się z drużyną czołowych szachistek świata[7]. Od tego czasu nie grywał w turniejach klasyfikowanych do szachowego rankingu ELO[8].
Według systemu Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął we wrześniu 1956 r., z wynikiem 2800 punktów zajmował wówczas 1. miejsce na świecie[9]. Na liście rankingowej FIDE najwyżej sklasyfikowany był 1 lipca 1971 r., z wynikiem 2620 punktów dzielił wówczas 9-10. miejsce (wspólnie z Michaiłem Talem)[10].
Za swoje zasługi odznaczony został m.in. orderem Lenina. Zmarł w wieku 89 lat z powodu niewydolności krążenia[1].
Mecze Smysłowa o mistrzostwo świata[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Przeciwnik | Wynik |
|---|---|---|
| 1948 | turniej | 2. miejsce |
| 1954 | Botwinnik | remis (+7-7=10) |
| 1957 | Botwinnik | wygrana (+6-3=13) |
| 1958 | Botwinnik | przegrana (+5-7=11) |
| W nawiasach: liczba wygranych, przegranych i zremisowanych partii. | ||
Inne sukcesy indywidualne[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Turniej | Miejsce |
|---|---|---|
| 1940 | Moskwa (mistrzostwa ZSRR) | III m. za A.Lilienthalem i I.Bondarewskim |
| 1942 | mistrzostwa Moskwy | I m. |
| 1944 | Moskwa (mistrzostwa ZSRR) | II m. za M.Botwinnikiem |
| 1945 | mistrzostwa Moskwy | I m. |
| 1946 | Groningen | III m. za M.Botwinnikiem i M.Euwem |
| 1947 | Warszawa | dz. II m. za S.Gligoriciem, wspólnie z I.Bolesławskim, L.Pachmanem i J.Sajtarem |
| 1947 | Moskwa (memoriał M.Czigorina) | dz. III-IV m. |
| 1949 | Moskwa (mistrzostwa ZSRR) | dz. I m. wspólnie z D.Bronsteinem |
| 1950 | Wenecja | II m. za A.Kotowem |
| 1950 | Budapeszt (turniej pretendentów) | III m. za I.Bolesławskim i D.Bronsteinem |
| 1951 | Leningrad (memoriał M.Czigorina) | I m. |
| 1953 | Zurych (turniej pretendentów) | I m. |
| 1953 | Bukareszt | III m. za A.Tołuszem i T.Petrosjanem |
| 1955 | Hastings | dz. I m. wspólnie z P.Keresem |
| 1955 | Zagrzeb | I m. |
| 1955 | Moskwa (mistrzostwa ZSRR) | II m. za J.Gellerem |
| 1956 | Amsterdam (turniej pretendentów) | I m. |
| 1956 | Moskwa (memoriał A.Alechina) | dz. I m. wspólnie z M.Botwinnikiem |
| 1959 | Moskwa (memoriał A.Alechina) | dz. I m. wspólnie z D.Bronsteinem i B.Spasskim |
| 1961 | Dortmund | dz. II m. za M.Tajmanowem, wspólnie z M.Udovciciem |
| 1962 | Mar del Plata | dz. II m. za L.Poługajewskim, wspólnie z L.Szabo |
| 1962 | Hawana (memoriał J.Capablanki) | dz. II m. za M.Najdorfem, wspólnie z L.Poługajewskim |
| 1963 | Hastings | III m. za A.Kotowem i S.Gligoriciem |
| 1963 | Soczi (memoriał M.Czigorina) | II m. za L.Poługajewskim |
| 1963 | Moskwa (memoriał A.Alechina) | I m. |
| 1964 | Sztokholm | I m. |
| 1964 | Amsterdam (turniej międzystrefowy) | dz. I m. wspólnie z B.Larsenem, B.Spasskim i M.Talem |
| 1964 | Hawana (memoriał J.Capablanki) | dz. I m. wspólnie z W.Uhlmannem |
| 1965 | Hawana (memoriał J.Capablanki) | I m. |
| 1965 | Santiago | I m. |
| 1966 | Mar del Plata | I m. |
| 1966 | Polanica-Zdrój (memoriał A.Rubinsteina) | I m. |
| 1967 | Monte Carlo | II m. za R.Fischerem |
| 1967 | Hawana (memoriał J.Capablanki) | dz. III m. za B.Larsenem i M.Tajmanowem |
| 1967 | Moskwa | dz. I-II m. |
| 1967 | Palma de Mallorca | dz. II-III m. za B.Larsenem, wspólnie z M.Botwinnikiem |
| 1968 | Polanica-Zdrój (memoriał A.Rubinsteina) | I m. |
| 1969 | Hastings | I m. |
| 1969 | Monte Carlo | dz. I m. wspólnie z L.Portischem |
| 1970 | Rovinj / Zagrzeb | II m. za R.Fischerem, wspólnie z V.Hortem, S.Gligoriciem i W.Korcznojem |
| 1971 | Amsterdam (turniej IBM) | I m. |
| 1971 | Moskwa (mistrzostwa ZSRR) | dz. II m. za W.Sawonem, wspólnie z M.Talem |
| 1971 | Moskwa (memoriał A.Alechina) | III m. za A.Karpowem i L.Steinem |
| 1972 | Las Palmas | dz. II za L.Portischem, wspólnie z B.Larsenem |
| 1973 | Cienfuegos (memoriał J.Capablanki) | I m. |
| 1974 | Reykjavík | I m. |
| 1974 | Wenecja | II m. za W.Liberzonem |
| 1975 | Teesside | II m. za J.Gellerem |
| 1975 | Szolnok | I m. |
| 1976 | Lone Pine | dz. II m. za T.Petrosjanem, wspólnie m.in. z W.Browne’em i M.Najdorfem |
| 1977 | Leningrad | III m. za O.Romaniszynem i M.Talem |
| 1978 | São Paulo | I m. |
| 1978 | Buenos Aires | II m. za U.Anderssonem, wspólnie z R.Waganjanem i O.Panno |
| 1979 | Berlin Wschodni | dz. I m. wspólnie z I.Csomem |
| 1980 | Buenos Aires | dz. I-IV m. |
| 1980 | Kopenhaga (turniej Politiken Cup) | dz. I m. wspólnie z A.Michalczyszynem |
| 1980 | Baguio | II m. |
| 1980 | Bar | II m. |
| 1982 | Hastings | dz. II m. za W.Kuprejczykiem, wspólnie z J.Speelmanem |
| 1982 | Las Palmas (turniej międzystrefowy) | II m. za Z.Riblim |
| 1984 | Graz | I m. |
| 1986 | Kopenhaga (turniej Politiken Cup) | dz. I m. wspólnie z A.Czerninem, J.Pigusowem i L.Cserną |
| 1988 | Rzym | dz. I m. wspólnie z S.Majranoviciem i B.Gulko |
| 1990 | Buenos Aires | dz. I m. wspólnie z J.Fernandezem Garcią |
| 1990 | Rzym | dz. II m. za A.Milesem, wspólnie m.in. z J.Bariejewem |
| 1991 | Gelsenkirchen | II m. za A.Wyżmanawinem |
| 1994 | Amsterdam | dz. I m. wspólnie z W.Unzickerem i S.Gligoriciem |
| 1997 | Malmö (turniej Sigeman & Co) | dz. II m. za F.Hellersem, wspólnie z J.Timmanem, P.Cramling, I.Sokolovem i C.Hansenem |
Sukcesy drużynowe[edytuj | edytuj kod]
Wasilij Smysłow był wielokrotnym reprezentantem Związku Radzieckiego w najważniejszych rozgrywkach drużynowych, w tym:
- 9 razy na szachowych olimpiadach (w latach 1952–1972), na których zdobył 9 złotych (drużynowo) oraz 4 złote, 2 srebrne i 2 brązowe medale (indywidualnie),
- 5 razy na drużynowych mistrzostwach Europy (w latach 1957–1973), na których zdobył 10 złotych medali (5 drużynowo i 5 indywidualnie),
- raz na drużynowych mistrzostwach świata (1985), na których zdobył 2 złote medale (1 drużynowo i 1 indywidualnie)[11].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Wasilij Smysłow My Best Games of Chess, 1935 – 1957 (Dover, 1972)
- Wasilij Smysłow 125 Selected Games (Cadogan, 1994)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zmarł najstarszy szachowy mistrz świata Wasilij Smysłow. [dostęp 2010-03-28].
- ↑ 1948 FIDE Title Tournament.
- ↑ 1982 Las Palmas Interzonal Tournament.
- ↑ 1982-84 Candidates Matches.
- ↑ The World Senior Chess Championship.
- ↑ 1997 FIDE Knockout Matches.
- ↑ Ladies vs. Veterans 2001.
- ↑ benoni.de/schach/elo: Smyslov, Vassily. [dostęp 2010-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-08)].
- ↑ Chessmetrics Player Profile: Vassily Smyslov. [dostęp 2010-03-28].
- ↑ FIDE rating history :: Smyslov, Vassily.
- ↑ OlimpBase. [dostęp 2010-03-20].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- W. Litmanowicz, J. Giżycki, Szachy od A do Z, tom II, Warszawa 1987, s. 1121–1125
- ChessBase Megabase 2009
- Vasily Smyslov 1921-2010 (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wasilij Smysłow – wybrane partie szachowe (ang.) (1)
- Wasilij Smysłow – wybrane partie szachowe (ang.) (2)
- chessbase.com: Vasily Smyslov reaches 85 (ang.)
- World Champion Vasily Smyslov dies at 89 (ang.)
- The singer Vasily Smyslov (ang.)
- GrandMaster Square >> Interview with GM Vassily Smyslov (ang.)
- ISNI: 000000007829250X
- VIAF: 106942152
- LCCN: n81149880
- GND: 118748599
- LIBRIS: pm148p4744xb885
- BnF: 17004504v
- NLA: 35749268
- NKC: mzk2010473867
- BNE: XX999659
- NTA: 068493169
- BIBSYS: 90051972
- PLWABN: 9810546245405606
- NUKAT: n2014169815
- J9U: 987011900375305171
- LNB: 000186975
- BLBNB: 000444256
- LIH: LNB:Csz5;=CF
- WorldCat: lccn-n81149880