Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2011-08

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2011-08-01[edytuj | edytuj kod]

Aleksy, imię świeckie: Siergiej Władimirowicz Simanski (ur. 27 października 1877 w Moskwie, zm. 17 kwietnia 1970 w Pieriediełkinie) – 13. prawosławny patriarcha Moskwy i całej Rusi, zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1945–1970, co czyni z niego najdłużej urzędującego patriarchę moskiewskiego w historii. 28 kwietnia 1913 został wyświęcony na biskupa pomocniczego eparchii nowogrodzkiej z tytułem biskupa tichwińskiego. Następnie od 1921 był biskupem jamburskim, wikariuszem eparchii piotrogrodzkiej. W roku następnym, z powodu swojej wrogiej postawy wobec probolszewickiego ruchu Żywej Cerkwi, został skazany na trzyletnią zsyłkę do Kazachstanu. Po powrocie z niej w 1926 objął tymczasowy zarząd eparchii nowogrodzkiej, zaś od 1933 był również metropolitą leningradzkim. W okresie II wojny światowej dobrowolnie pozostał w oblężonym Leningradzie. W czasie nowej kampanii antyreligijnej zapoczątkowanej w 1958 przez Nikitę Chruszczowa bezskutecznie bronił Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego przed utratą parafii, monasterów i szkół teologicznych.

2011-08-02[edytuj | edytuj kod]

Monaster św. Onufrego w Jabłecznej – stauropigialny męski klasztor prawosławny w Jabłecznej, w jurysdykcji metropolitów warszawskich i całej Polski. Klasztor powstał najpóźniej w końcu XV w. Według legendy o jego założeniu przesądziło cudowne pojawienie się ikony św. Onufrego nad Bugiem. Dzięki nadaniom ziemskim kolejnych właścicieli Jabłecznej monaster stał się znaczącym ośrodkiem kultu prawosławnego na Chełmszczyźnie. Podczas II wojny światowej został w 1942 spalony przez niemiecki oddział straży granicznej. Formalnie nie przerwał jednak funkcjonowania i pozostawał czynny przez cały okres PRL, mimo trudnej sytuacji materialnej (na polecenie władz stalinowskich stracił całość majątku poza zabudowaniami mieszkalnymi i cerkwiami), jako jedyny męski klasztor prawosławny Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Od 1999 posiada status monasteru stauropigialnego.

2011-08-03[edytuj | edytuj kod]

Projekt socjalny – zespół zaplanowanych działań mających na celu poprawę sytuacji społecznej, oparty na założeniach teoretycznych oraz diagnozie społecznej. Opis projektu jest podstawą do wdrożenia oraz jego ewaluacji (oceny). Inaczej, projekt jest ograniczonym w czasie i przestrzeni społecznej przedsięwzięciem o charakterze pomocowym. Głównym założeniem planowanego działania powinno stać się dążenie do pozytywnej zmiany. Projekt jest systemem wielu interwencji, które przebiegają etapowo i są ze sobą powiązane. Projekt oprócz samego planu i wizji działania jest też dokumentem zawierającym opis celów i środków działania pracownika socjalnego oraz szczegóły realizacji. Wywodzi się z koncepcji pracy socjalnej zorientowanej zadaniowo i tworzony jest w celu usystematyzowania interakcji pomiędzy pracownikiem socjalnym a grupą odbiorców.

2011-08-04[edytuj | edytuj kod]

Andy Roddick, właśc. Andrew Stephen Roddick (ur. 30 sierpnia 1982 w Omaha) – amerykański tenisista, zajmujący 10. miejsce w rankingu ATP. Specjalizuje się w grze na nawierzchni twardej. Amerykanin jest drugim aktywnym tenisistą obok Federera, który przez 9 kolejnych lat (począwszy od 2002 roku) kończył sezon w czołowej dziesiątce rankingu singlowego ATP. Roddick zadebiutował w zawodowym tourze w 2000 roku, podczas zawodów w Delray Beach, gdzie w pierwszej rundzie przegrał w dwóch setach z Włochem Laurence'em Tielemanem. W 2003 roku Amerykanin został mistrzem wielkoszlemowego US Open, a w 2006 był finalistą tej imprezy. Ponadto w latach 2004, 2005 i 2009 był również finalistą Wimbledonu. W sumie wygrał 30 zawodów z cyklu ATP Tour w grze pojedynczej oraz osiągnął 20 finałów.

2011-08-05[edytuj | edytuj kod]

Obiekty Herbiga-Haro (HH) są małymi, mgławicopodobnymi, aktywnymi obszarami w kosmosie, powiązanymi z regionami gwiazdotwórczymi. Posiadają one charakterystyczne widma, które umożliwiają odróżnienie ich od innych zjonizowanych światłem rejonów. Znanych jest około 500 obiektów HH występujących pojedynczo lub w grupach. Są one wszechobecne w gwiazdotwórczych regionach H II i często znajduje się je w większych grupach. Zwykle udaje się je zaobserwować niedaleko globuli Boka (ciemnych mgławic, które zawierają bardzo młode gwiazdy), z których często emanują. Często kilka obiektów HH jest widzianych blisko jednego źródła energii, tworząc sznur obiektów wzdłuż osi biegunowej gwiazdy źródłowej. Liczba znanych obiektów HH wzrosła gwałtownie na przestrzeni ostatnich lat, ale uważa się, że nadal jest to niewielka część całkowitej liczby istniejących w naszej Galaktyce.

2011-08-06[edytuj | edytuj kod]

Bitwa o Mont Ormel (wzgórza 262) − bitwa stoczona 19-21 sierpnia 1944 podczas II wojny światowej pomiędzy wojskami polskimi a niemieckimi o kontrolę nad masywem dwóch wzgórz o wysokości 262 m n.p.m. (w polskiej tradycji militarnej znanym również jako Maczuga), położonym w okolicach normandzkich wsi Coudehard i Mont-Ormel. Walki o Mont Ormel stanowiły fragment Bitwy pod Falaise i były jednym z kluczowych epizodów końcowej fazy Operacji Overlord. Z racji swego strategicznego położenia północne wzgórze 262 zostało 19 sierpnia 1944 roku zdobyte przez zgrupowanie bojowe ze składu polskiej 1 Dywizji Pancernej gen. bryg. Stanisława Maczka. W wyniku kontrataków jednostek pancernych Waffen-SS ze wschodu i nieustającego naporu wycofujących się resztek dwóch niemieckich armii z zachodu polscy żołnierze zostali odcięci od sztabu własnej dywizji i reszty wojsk alianckich. Przez następne dwie doby, po zorganizowaniu obrony okrężnej wzgórza, Polacy utrzymali swe pozycje, odrzucając wszystkie ataki Niemców. W południe 21 sierpnia na Mont Ormel dotarły z odsieczą jednostki kanadyjskie, zamykając ostatecznie pierścień okrążenia wokół kotła.

2011-08-07[edytuj | edytuj kod]

Obszary H II – obłoki świecącego gazu i plazmy o rozmiarach nawet kilkuset lat świetlnych, w których powstają gwiazdy. Młode, gorące, niebieskie gwiazdy, które powstały z gazu emitują pokaźną ilość promieniowania ultrafioletowego, jonizując otaczającą mgławicę. W ciągu kilku milionów lat w regionach H II może narodzić się kilka tysięcy gwiazd. Obszary H II swoją nazwę zawdzięczają dużym ilościom zjonizowanego wodoru, jaki zawierają, oznaczanego przez astronomów jako H II (obszar H I, to obłok neutralnego wodoru atomowego, a H₂ – wodoru cząsteczkowego (molekularnego)).

2011-08-08[edytuj | edytuj kod]

Aleksy, imię świeckie: Siergiej Władimirowicz Simanski (ur. 27 października 1877 w Moskwie, zm. 17 kwietnia 1970 w Pieriediełkinie) – 13. prawosławny patriarcha Moskwy i całej Rusi, zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1945–1970, co czyni z niego najdłużej urzędującego patriarchę moskiewskiego w historii. 28 kwietnia 1913 został wyświęcony na biskupa pomocniczego eparchii nowogrodzkiej z tytułem biskupa tichwińskiego. Następnie od 1921 był biskupem jamburskim, wikariuszem eparchii piotrogrodzkiej. W roku następnym, z powodu swojej wrogiej postawy wobec probolszewickiego ruchu Żywej Cerkwi, został skazany na trzyletnią zsyłkę do Kazachstanu. Po powrocie z niej w 1926 objął tymczasowy zarząd eparchii nowogrodzkiej, zaś od 1933 był również metropolitą leningradzkim. W okresie II wojny światowej dobrowolnie pozostał w oblężonym Leningradzie. W czasie nowej kampanii antyreligijnej zapoczątkowanej w 1958 przez Nikitę Chruszczowa bezskutecznie bronił Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego przed utratą parafii, monasterów i szkół teologicznych.

2011-08-09[edytuj | edytuj kod]

Monaster św. Onufrego w Jabłecznej – stauropigialny męski klasztor prawosławny w Jabłecznej, w jurysdykcji metropolitów warszawskich i całej Polski. Klasztor powstał najpóźniej w końcu XV w. Według legendy o jego założeniu przesądziło cudowne pojawienie się ikony św. Onufrego nad Bugiem. Dzięki nadaniom ziemskim kolejnych właścicieli Jabłecznej monaster stał się znaczącym ośrodkiem kultu prawosławnego na Chełmszczyźnie. Podczas II wojny światowej został w 1942 spalony przez niemiecki oddział straży granicznej. Formalnie nie przerwał jednak funkcjonowania i pozostawał czynny przez cały okres PRL, mimo trudnej sytuacji materialnej (na polecenie władz stalinowskich stracił całość majątku poza zabudowaniami mieszkalnymi i cerkwiami), jako jedyny męski klasztor prawosławny Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Od 1999 posiada status monasteru stauropigialnego.

2011-08-10[edytuj | edytuj kod]

Projekt socjalny – zespół zaplanowanych działań mających na celu poprawę sytuacji społecznej, oparty na założeniach teoretycznych oraz diagnozie społecznej. Opis projektu jest podstawą do wdrożenia oraz jego ewaluacji (oceny). Inaczej, projekt jest ograniczonym w czasie i przestrzeni społecznej przedsięwzięciem o charakterze pomocowym. Głównym założeniem planowanego działania powinno stać się dążenie do pozytywnej zmiany. Projekt jest systemem wielu interwencji, które przebiegają etapowo i są ze sobą powiązane. Projekt oprócz samego planu i wizji działania jest też dokumentem zawierającym opis celów i środków działania pracownika socjalnego oraz szczegóły realizacji. Wywodzi się z koncepcji pracy socjalnej zorientowanej zadaniowo i tworzony jest w celu usystematyzowania interakcji pomiędzy pracownikiem socjalnym a grupą odbiorców.

2011-08-11[edytuj | edytuj kod]

Śliwa tarnina, tarnina, tarka (Prunus spinosa L.) – gatunek krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Występuje niemal w całej Europie, w zachodniej Azji i północnej Afryce. W Polsce jest to gatunek pospolity na niżu i niższych położeniach górskich. Jest bardzo zmienny i tworzy mieszańce z innymi śliwami. Przypuszcza się, że krzyżówka tego gatunku z ałyczą (P. cerasifera) wydała uprawianą śliwę domową (P. domestica). Tarnina jest rośliną wykorzystywaną w ziołolecznictwie, dostarcza jadalnych owoców, odgrywa istotną rolę środowiskową, wykorzystywaną także w nasadzeniach biotechnicznych. Jest rośliną miododajną i dostarcza twardego drewna, zwłaszcza dawniej o wielorakich zastosowaniach. Tworzy gęste, cierniste zarośla zwane czyżniami będące ostoją dla wielu gatunków zwierząt.

2011-08-12[edytuj | edytuj kod]

Obiekty Herbiga-Haro (HH) są małymi, mgławicopodobnymi, aktywnymi obszarami w kosmosie, powiązanymi z regionami gwiazdotwórczymi. Posiadają one charakterystyczne widma, które umożliwiają odróżnienie ich od innych zjonizowanych światłem rejonów. Znanych jest około 500 obiektów HH występujących pojedynczo lub w grupach. Są one wszechobecne w gwiazdotwórczych regionach H II i często znajduje się je w większych grupach. Zwykle udaje się je zaobserwować niedaleko globuli Boka (ciemnych mgławic, które zawierają bardzo młode gwiazdy), z których często emanują. Często kilka obiektów HH jest widzianych blisko jednego źródła energii, tworząc sznur obiektów wzdłuż osi biegunowej gwiazdy źródłowej. Liczba znanych obiektów HH wzrosła gwałtownie na przestrzeni ostatnich lat, ale uważa się, że nadal jest to niewielka część całkowitej liczby istniejących w naszej Galaktyce.

2011-08-13[edytuj | edytuj kod]

Bitwa o Mont Ormel (wzgórza 262) − bitwa stoczona 19-21 sierpnia 1944 podczas II wojny światowej pomiędzy wojskami polskimi a niemieckimi o kontrolę nad masywem dwóch wzgórz o wysokości 262 m n.p.m. (w polskiej tradycji militarnej znanym również jako Maczuga), położonym w okolicach normandzkich wsi Coudehard i Mont-Ormel. Walki o Mont Ormel stanowiły fragment Bitwy pod Falaise i były jednym z kluczowych epizodów końcowej fazy Operacji Overlord. Z racji swego strategicznego położenia północne wzgórze 262 zostało 19 sierpnia 1944 roku zdobyte przez zgrupowanie bojowe ze składu polskiej 1 Dywizji Pancernej gen. bryg. Stanisława Maczka. W wyniku kontrataków jednostek pancernych Waffen-SS ze wschodu i nieustającego naporu wycofujących się resztek dwóch niemieckich armii z zachodu polscy żołnierze zostali odcięci od sztabu własnej dywizji i reszty wojsk alianckich. Przez następne dwie doby, po zorganizowaniu obrony okrężnej wzgórza, Polacy utrzymali swe pozycje, odrzucając wszystkie ataki Niemców. W południe 21 sierpnia na Mont Ormel dotarły z odsieczą jednostki kanadyjskie, zamykając ostatecznie pierścień okrążenia wokół kotła.

2011-08-14[edytuj | edytuj kod]

Obszary H II – obłoki świecącego gazu i plazmy o rozmiarach nawet kilkuset lat świetlnych, w których powstają gwiazdy. Młode, gorące, niebieskie gwiazdy, które powstały z gazu emitują pokaźną ilość promieniowania ultrafioletowego, jonizując otaczającą mgławicę. W ciągu kilku milionów lat w regionach H II może narodzić się kilka tysięcy gwiazd. Obszary H II swoją nazwę zawdzięczają dużym ilościom zjonizowanego wodoru, jaki zawierają, oznaczanego przez astronomów jako H II (obszar H I, to obłok neutralnego wodoru atomowego, a H₂ – wodoru cząsteczkowego (molekularnego)).

2011-08-15[edytuj | edytuj kod]

Aleksy, imię świeckie: Siergiej Władimirowicz Simanski (ur. 27 października 1877 w Moskwie, zm. 17 kwietnia 1970 w Pieriediełkinie) – 13. prawosławny patriarcha Moskwy i całej Rusi, zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1945–1970, co czyni z niego najdłużej urzędującego patriarchę moskiewskiego w historii. 28 kwietnia 1913 został wyświęcony na biskupa pomocniczego eparchii nowogrodzkiej z tytułem biskupa tichwińskiego. Następnie od 1921 był biskupem jamburskim, wikariuszem eparchii piotrogrodzkiej. W roku następnym, z powodu swojej wrogiej postawy wobec probolszewickiego ruchu Żywej Cerkwi, został skazany na trzyletnią zsyłkę do Kazachstanu. Po powrocie z niej w 1926 objął tymczasowy zarząd eparchii nowogrodzkiej, zaś od 1933 był również metropolitą leningradzkim. W okresie II wojny światowej dobrowolnie pozostał w oblężonym Leningradzie. W czasie nowej kampanii antyreligijnej zapoczątkowanej w 1958 przez Nikitę Chruszczowa bezskutecznie bronił Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego przed utratą parafii, monasterów i szkół teologicznych.

2011-08-16[edytuj | edytuj kod]

Olędrzy – pierwotnie osadnicy z Fryzji i Niderlandów, najczęściej wyznania mennonickiego, którzy w XVI-XVII wieku zakładali wsie w Prusach Królewskich, wzdłuż Wisły i jej dopływów, na Kujawach, Mazowszu i w Wielkopolsce. Posiadali umiejętność melioracji i reprezentowali wysoką kulturę rolną. Byli wówczas najzamożniejszą grupą chłopów. Zachowywali wolność osobistą, własną religię i przekonania. Po I rozbiorze Polski częściowo wyemigrowali na Ukrainę. Według dotychczasowych badań w latach 1527/1547 do 1864 na obszarze I Rzeczypospolitej (następnie w trzech zaborach) powstało co najmniej 1700 osad olęderskich, z czego w przynajmniej 300 przypadkach osadnikami byli etniczni Holendrzy. Ślady po osadnictwie widoczne są do dziś, zarówno w architekturze wiejskiej, układach przestrzennych wsi, jak i w nazwach miejscowości (Holendry, Olędry, Olendry itp.)

2011-08-17[edytuj | edytuj kod]

Projekt socjalny – zespół zaplanowanych działań mających na celu poprawę sytuacji społecznej, oparty na założeniach teoretycznych oraz diagnozie społecznej. Opis projektu jest podstawą do wdrożenia oraz jego ewaluacji (oceny). Inaczej, projekt jest ograniczonym w czasie i przestrzeni społecznej przedsięwzięciem o charakterze pomocowym. Głównym założeniem planowanego działania powinno stać się dążenie do pozytywnej zmiany. Projekt jest systemem wielu interwencji, które przebiegają etapowo i są ze sobą powiązane. Projekt oprócz samego planu i wizji działania jest też dokumentem zawierającym opis celów i środków działania pracownika socjalnego oraz szczegóły realizacji. Wywodzi się z koncepcji pracy socjalnej zorientowanej zadaniowo i tworzony jest w celu usystematyzowania interakcji pomiędzy pracownikiem socjalnym a grupą odbiorców.

2011-08-18[edytuj | edytuj kod]

Śliwa tarnina, tarnina, tarka (Prunus spinosa L.) – gatunek krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Występuje niemal w całej Europie, w zachodniej Azji i północnej Afryce. W Polsce jest to gatunek pospolity na niżu i niższych położeniach górskich. Jest bardzo zmienny i tworzy mieszańce z innymi śliwami. Przypuszcza się, że krzyżówka tego gatunku z ałyczą (P. cerasifera) wydała uprawianą śliwę domową (P. domestica). Tarnina jest rośliną wykorzystywaną w ziołolecznictwie, dostarcza jadalnych owoców, odgrywa istotną rolę środowiskową, wykorzystywaną także w nasadzeniach biotechnicznych. Jest rośliną miododajną i dostarcza twardego drewna, zwłaszcza dawniej o wielorakich zastosowaniach. Tworzy gęste, cierniste zarośla zwane czyżniami będące ostoją dla wielu gatunków zwierząt.

2011-08-19[edytuj | edytuj kod]

Obiekty Herbiga-Haro (HH) są małymi, mgławicopodobnymi, aktywnymi obszarami w kosmosie, powiązanymi z regionami gwiazdotwórczymi. Posiadają one charakterystyczne widma, które umożliwiają odróżnienie ich od innych zjonizowanych światłem rejonów. Znanych jest około 500 obiektów HH występujących pojedynczo lub w grupach. Są one wszechobecne w gwiazdotwórczych regionach H II i często znajduje się je w większych grupach. Zwykle udaje się je zaobserwować niedaleko globuli Boka (ciemnych mgławic, które zawierają bardzo młode gwiazdy), z których często emanują. Często kilka obiektów HH jest widzianych blisko jednego źródła energii, tworząc sznur obiektów wzdłuż osi biegunowej gwiazdy źródłowej. Liczba znanych obiektów HH wzrosła gwałtownie na przestrzeni ostatnich lat, ale uważa się, że nadal jest to niewielka część całkowitej liczby istniejących w naszej Galaktyce.

2011-08-20[edytuj | edytuj kod]

Bitwa o Mont Ormel (wzgórza 262) − bitwa stoczona 19-21 sierpnia 1944 podczas II wojny światowej pomiędzy wojskami polskimi a niemieckimi o kontrolę nad masywem dwóch wzgórz o wysokości 262 m n.p.m. (w polskiej tradycji militarnej znanym również jako Maczuga), położonym w okolicach normandzkich wsi Coudehard i Mont-Ormel. Walki o Mont Ormel stanowiły fragment Bitwy pod Falaise i były jednym z kluczowych epizodów końcowej fazy Operacji Overlord. Z racji swego strategicznego położenia północne wzgórze 262 zostało 19 sierpnia 1944 roku zdobyte przez zgrupowanie bojowe ze składu polskiej 1 Dywizji Pancernej gen. bryg. Stanisława Maczka. W wyniku kontrataków jednostek pancernych Waffen-SS ze wschodu i nieustającego naporu wycofujących się resztek dwóch niemieckich armii z zachodu polscy żołnierze zostali odcięci od sztabu własnej dywizji i reszty wojsk alianckich. Przez następne dwie doby, po zorganizowaniu obrony okrężnej wzgórza, Polacy utrzymali swe pozycje, odrzucając wszystkie ataki Niemców. W południe 21 sierpnia na Mont Ormel dotarły z odsieczą jednostki kanadyjskie, zamykając ostatecznie pierścień okrążenia wokół kotła.

2011-08-21[edytuj | edytuj kod]

Konwalia majowa (Convallaria majalis L.) – gatunek byliny kłączowej z monotypowego rodzaju konwalia (Convallaria L.). Zaliczany był w systemach z końca XX wieku (Reveala, Takhtajana) do rodziny konwaliowatych (Convallariaceae), w systemie APG II (2003) do rodziny myszopłochowatych (Ruscaceae), a od 2009 (system APG III) do szparagowatych (Asparagaceae). Konwalia jest rośliną leczniczą i popularną rośliną ozdobną, której głównym walorem są niewielkie kwiaty o charakterystycznym zapachu i dzwonkowatym kształcie. Znana jest pod wieloma nazwami zwyczajowymi i ludowymi. Występuje często w lasach niemal całej Polski, poza tym jest także uprawiana.

2011-08-22[edytuj | edytuj kod]

Aleksy, imię świeckie: Siergiej Władimirowicz Simanski (ur. 27 października 1877 w Moskwie, zm. 17 kwietnia 1970 w Pieriediełkinie) – 13. prawosławny patriarcha Moskwy i całej Rusi, zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1945–1970, co czyni z niego najdłużej urzędującego patriarchę moskiewskiego w historii. 28 kwietnia 1913 został wyświęcony na biskupa pomocniczego eparchii nowogrodzkiej z tytułem biskupa tichwińskiego. Następnie od 1921 był biskupem jamburskim, wikariuszem eparchii piotrogrodzkiej. W roku następnym, z powodu swojej wrogiej postawy wobec probolszewickiego ruchu Żywej Cerkwi, został skazany na trzyletnią zsyłkę do Kazachstanu. Po powrocie z niej w 1926 objął tymczasowy zarząd eparchii nowogrodzkiej, zaś od 1933 był również metropolitą leningradzkim. W okresie II wojny światowej dobrowolnie pozostał w oblężonym Leningradzie. W czasie nowej kampanii antyreligijnej zapoczątkowanej w 1958 przez Nikitę Chruszczowa bezskutecznie bronił Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego przed utratą parafii, monasterów i szkół teologicznych.

2011-08-23[edytuj | edytuj kod]

Olędrzy – pierwotnie osadnicy z Fryzji i Niderlandów, najczęściej wyznania mennonickiego, którzy w XVI-XVII wieku zakładali wsie w Prusach Królewskich, wzdłuż Wisły i jej dopływów, na Kujawach, Mazowszu i w Wielkopolsce. Posiadali umiejętność melioracji i reprezentowali wysoką kulturę rolną. Byli wówczas najzamożniejszą grupą chłopów. Zachowywali wolność osobistą, własną religię i przekonania. Po I rozbiorze Polski częściowo wyemigrowali na Ukrainę. Według dotychczasowych badań w latach 1527/1547 do 1864 na obszarze I Rzeczypospolitej (następnie w trzech zaborach) powstało co najmniej 1700 osad olęderskich, z czego w przynajmniej 300 przypadkach osadnikami byli etniczni Holendrzy. Ślady po osadnictwie widoczne są do dziś, zarówno w architekturze wiejskiej, układach przestrzennych wsi, jak i w nazwach miejscowości (Holendry, Olędry, Olendry itp.)

2011-08-24[edytuj | edytuj kod]

Manuel Pinto da Costa (ur. 5 sierpnia 1937 w Água Grande) – polityk Wysp Świętego Tomasza i Książęcej, pierwszy prezydent tego kraju od 12 lipca 1975 do 4 marca 1991. Działacz niepodległościowy i założyciel Ruchu Wyzwolenia Wysp Świętego Tomasza i Książęcej (MLSTP), lider partii w latach 1972–1990 oraz 1998–2005. Kandydat w wyborach prezydenckich w 1996, 2001 i w 2011. Prezydent-elekt, urząd obejmie 3 września 2011. Z wykształcenia doktor ekonomii, uczestniczył w negocjacjach z władzami kolonialnymi, a po ogłoszeniu niepodległości przez Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą został wybrany przez parlament ich pierwszym prezydentem. Jego rządy charakteryzowały się brakiem swobód obywatelskich, zwalczaniem opozycji politycznej na zewnątrz i wewnątrz partii oraz budową aparatu bezpieczeństwa. W 1991, po przegranej MLSTP-PSD w wyborach parlamentarnych, Pinto da Costa zrezygnował z planowanego startu w wyborach prezydenckich. Bezskutecznie starał się o urząd w dwóch kolejnych wyborach, w 1996 oraz w 2001. Udało się mu to za trzecim razem, w wyborach prezydenckich w 2011, w których wystartował jako kandydat niezależny.

2011-08-25[edytuj | edytuj kod]

Śliwa tarnina, tarnina, tarka (Prunus spinosa L.) – gatunek krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Występuje niemal w całej Europie, w zachodniej Azji i północnej Afryce. W Polsce jest to gatunek pospolity na niżu i niższych położeniach górskich. Jest bardzo zmienny i tworzy mieszańce z innymi śliwami. Przypuszcza się, że krzyżówka tego gatunku z ałyczą (P. cerasifera) wydała uprawianą śliwę domową (P. domestica). Tarnina jest rośliną wykorzystywaną w ziołolecznictwie, dostarcza jadalnych owoców, odgrywa istotną rolę środowiskową, wykorzystywaną także w nasadzeniach biotechnicznych. Jest rośliną miododajną i dostarcza twardego drewna, zwłaszcza dawniej o wielorakich zastosowaniach. Tworzy gęste, cierniste zarośla zwane czyżniami będące ostoją dla wielu gatunków zwierząt.

2011-08-26[edytuj | edytuj kod]

Panzerkampfwagen IV – niemiecki czołg średni z okresu II wojny światowej. Aż do jesieni 1942 roku był najcięższym wozem pancernym służącym w armii III Rzeszy. Początkowo był uzbrojony w krótkolufowe działo kalibru 75 mm, jednak pod wpływem doświadczeń wyniesionych ze starć z radzieckimi czołgami T-34 i KW-1 przezbrojono go w armaty długolufowe. Przez kilka miesięcy był najlepszym czołgiem państw Osi i jedynym, który mógł nawiązać równorzędną walkę z wozami alianckimi. Mimo pojawienia się cięższych maszyn PzKpfw V Panther i PzKpfw VI Tiger nigdy nie został przez nie wyparty z dywizji pancernych i do końca wojny był podstawowym czołgiem niemieckim.

2011-08-27[edytuj | edytuj kod]

Tichon, imię świeckie Wasilij Iwanowicz Biełławin (ur. 19 stycznia 1865 w Klinie, zm. 7 kwietnia 1925 w Moskwie) – jedenasty patriarcha moskiewski i całej Rusi, sprawujący urząd w latach 1917–1925. Pochodził z rodziny kapłana prawosławnego z guberni pskowskiej. Od 1907 do 1914 był arcybiskupem jarosławskim i rostowskim, następnie przez trzy lata – wileńskim i litewskim. W 1917 objął urząd metropolity moskiewskiego i kołomieńskiego. Po restauracji Patriarchatu Moskiewskiego przez Sobór Lokalny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego został wybrany na pierwszego patriarchę po dwóch stuleciach zarządzania Kościołem przez Świątobliwy Synod Rządzący. W 1989 kanonizowany przez Rosyjski Kościół Prawosławny z tytułem świętego wyznawcy.

2011-08-28[edytuj | edytuj kod]

Konwalia majowa (Convallaria majalis L.) – gatunek byliny kłączowej z monotypowego rodzaju konwalia (Convallaria L.). Zaliczany był w systemach z końca XX wieku (Reveala, Takhtajana) do rodziny konwaliowatych (Convallariaceae), w systemie APG II (2003) do rodziny myszopłochowatych (Ruscaceae), a od 2009 (system APG III) do szparagowatych (Asparagaceae). Konwalia jest rośliną leczniczą i popularną rośliną ozdobną, której głównym walorem są niewielkie kwiaty o charakterystycznym zapachu i dzwonkowatym kształcie. Znana jest pod wieloma nazwami zwyczajowymi i ludowymi. Występuje często w lasach niemal całej Polski, poza tym jest także uprawiana.

2011-08-29[edytuj | edytuj kod]

Agapit Pieczerski (ros. Агапит Печерский), ur. około 1035 roku, zm. 1 (14) czerwca 1095 roku – mnich Monasteru Kijowsko-Pieczerskiego, uzdrowiciel, zielarz, święty Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, wspominany w dniach 1 (14) czerwca oraz 28 września (11 października). Informacje o życiu Agapita Pieczerskiego pochodzą głównie z Pateryku Kijowsko-Pieczerskiego. Pod koniec XX wieku zostały przeprowadzone badania szczątków Agapita, co dało możliwość określenia przybliżonego wieku świętego w chwili śmierci oraz stworzenie jego portretu. Agapit czczony jest przede wszystkim na Ukrainie, jego imię wymieniane jest wśród ponad 180 starców Soboru Ojców Świętych Ławry Pieczerskiej, pochowanych w ławrze w Pieczarach Dalszych i Bliższych, oraz wśród świętych uzdrowicieli, patronów lekarzy.

2011-08-30[edytuj | edytuj kod]

Jastrzębiec – polski herb szlachecki, noszący zawołania Bolesta, Kamiona, Lubrza, Łazęka, Łazęki, Nagody, Nagora, Nagóra, Nagórę, Zarazy. Był to jeden z najpowszechniej używanych herbów polskich – według obecnego stanu wiedzy używało go 1740 rodów. Spośród nich największe znaczenie uzyskali Myszkowscy, którzy, adoptowani przez książąt Gonzagów z Mantui, otrzymali tytuł margrabiów na Mirowie i dodatek do herbu. Wysokie pozycje w państwie sprawowała też, obecnie wymarła w Polsce, rodzina Zborowskich. Z Jastrzębczyków wywodzili się m.in. Andrzej Frycz Modrzewski, Józef Ignacy Kraszewski i Bartosz Paprocki. Jastrzębiec przysługiwał też jednemu z głównych bohaterów Trylogii Henryka Sienkiewicza – Janowi Skrzetuskiemu.

2011-08-31[edytuj | edytuj kod]

Manuel Pinto da Costa (ur. 5 sierpnia 1937 w Água Grande) – polityk Wysp Świętego Tomasza i Książęcej, pierwszy prezydent tego kraju od 12 lipca 1975 do 4 marca 1991. Działacz niepodległościowy i założyciel Ruchu Wyzwolenia Wysp Świętego Tomasza i Książęcej (MLSTP), lider partii w latach 1972–1990 oraz 1998–2005. Kandydat w wyborach prezydenckich w 1996, 2001 i w 2011. Prezydent-elekt, urząd obejmie 3 września 2011. Z wykształcenia doktor ekonomii, uczestniczył w negocjacjach z władzami kolonialnymi, a po ogłoszeniu niepodległości przez Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą został wybrany przez parlament ich pierwszym prezydentem. Jego rządy charakteryzowały się brakiem swobód obywatelskich, zwalczaniem opozycji politycznej na zewnątrz i wewnątrz partii oraz budową aparatu bezpieczeństwa. W 1991, po przegranej MLSTP-PSD w wyborach parlamentarnych, Pinto da Costa zrezygnował z planowanego startu w wyborach prezydenckich. Bezskutecznie starał się o urząd w dwóch kolejnych wyborach, w 1996 oraz w 2001. Udało się mu to za trzecim razem, w wyborach prezydenckich w 2011, w których wystartował jako kandydat niezależny.