Wyżnia (szczyt w Gorcach)
Wyżnia z polanami Centyrz i Jankówki | |
Państwo | |
---|---|
Położenie | |
Pasmo | |
Wysokość |
1107 m n.p.m. |
Położenie na mapie Gorców | |
Położenie na mapie Karpat | |
49°31′20″N 20°08′16″E/49,522222 20,137778 |
Wyżnia (1107 m)[1], Wysznia[2][3][4] – szczyt w Gorcach znajdujący się na grzbiecie odchodzącym od Kiczory w południowym kierunku. W grzbiecie tym kolejno znajdują się: Wyżnia (1107 m), Groń (823 m) i Grapa. Zachodnie zbocza Wyżniej opadają do głębokiej doliny potoku Łopuszanka, wschodnie do Chłapkowego Potoku (dopływ Łopuszanki). Są porośnięte kwaśną buczyną górską, wśród której występują buki o charakterystycznych, pogiętych fantazyjnie pniach[5]. Wyżnia była jednym z ulubionych miejsc wycieczek Seweryna Goszczyńskiego, który w 1832 gościł we dworze Leona Przerwy-Tetmajera w Łopusznej leżącej u podnóża Gorców. Goszczyński jako pierwszy opisał Gorce w polskiej literaturze (Zatrzymaliśmy się na Wyszniej, która mi się najbardziej w tym paśmie podoba[6]).
W zalesionych zboczach Wyżniej istnieje wiele polan, m.in. Wyżnia, Francisyna, Kułachowa, Józefowa, Srokówki, Centyrz, Jędrasowe Skole, Jankówki, Chowańcowa[1]. Dawniej były intensywnie użytkowane rolniczo; koszone i wypasane. Stały na nich liczne zabudowania: szałasy, stodółki, a nawet domy mieszkalne. Niektóre z nich przetrwały, po zaprzestaniu pasterstwa zostały przerobione na domki letniskowe, pozostałe zabudowania niszczeją lub już uległy zniszczeniu. Górna część Wyżniej z polaną Jankówki i Polaną Wyżnia znajduje się na obszarze Gorczańskiego Parku Narodowego. Już poza obszarem tego parku, na południe od wierzchołka Wyżniej znajduje się na polanie Srokówki Pucołowski Stawek[2].
Wyżnia znajduje się w granicach miejscowości Łopuszna w gminie Nowy Targ, powiecie nowotarskim w województwie małopolskim[1].
Szlak turystyki pieszej
[edytuj | edytuj kod]- Łopuszna – Chłapkowa – Chowańcowa – Srokówki – Jankówki – skrzyżowanie z czerwonym szlakiem przy polanie Rąbaniska. Czas przejścia około 2:20 h, ↓ 1:45 h, różnica wzniesień 490 m[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2022-01-06] .
- ↑ a b c Gorce. Mapa turystyczna 1: 40 000, wyd. 16, Kraków: Compass, ISBN 978-83-8184-217-4 .
- ↑ M. Cieszkowski , P. Lubieński , Gorce – przewodnik dla prawdziwego turysty, P. Lubieński (red.), Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004, ISBN 83-89188-19-8 .
- ↑ Józef Nyka, Gorce. Przewodnik, Sport i Turystyka, 1965 .
- ↑ Opracowana przez Gorczański Park Narodowy tablica informacyjna na Chłapkowej Polanie.
- ↑ Zbigniew Kresek , Wśród tego ogromu – sam!, „Poznaj swój kraj”, 6, 1988, s. 10, ISSN 0832-6151 .