Przejdź do zawartości

Władysław Szczekowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Szczekowski
C-7, Leszczyc, Stanisław, Sztark
Ilustracja
Władysław Szczekowski (1926)
podpułkownik dyplomowany artylerii podpułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1898
Peczara

Data śmierci

po 18 listopada 1943

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Order Trzech Gwiazd V klasy (Łotwa)

Władysław Szczekowski, ps. „C-7”, „Leszczyc”, „Stanisław”, „Sztark” (ur. 14 lutego 1898 w Peczarze, zm. po 18 listopada 1943) – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 14 lutego 1898 w Peczarze, w ówczesnym powiecie bracławskim guberni podolskiej, w rodzinie Jana, lekarza, i Wandy z Kossowskich (1875–1925), działaczki oświatowej, społecznej i niepodległościowej, pośmiertnie odznaczonej Krzyżem Niepodległości[1][2]. Był bratem działaczy niepodległościowych oraz oficerów dyplomowanych Wojska Polskiego: Stanisława (1896–1966), podpułkownika pilota i Kazimierza (1900–1940), majora piechoty[1]. Uczęszczał do II Gimnazjum Męskiego w Żytomierzu[1]. Tam w 1912 wstąpił do Polskiej Drużyny Strzeleckiej, a pod koniec 1914 do Polskiej Organizacji Wojskowej[1]. W organizacji awansował na kaprala i plutonowego[1]. W 1915 objął funkcję zastępcy komendanta, w 1917 kierownika wydziału organizacyjnego Komendy Okręgu POW w Żytomierzu, a pod koniec roku komendanta okręgu[1]. Także w 1917 zdał maturę w II Gimnazjum Męskim[1]. Wiosną 1918 służył w 3. baterii artylerii konnej w składzie Oddzielnej Lekkiej Brygady III Korpusu Polskiego[1]. Po rozbrojeniu i demobilizacji korpusu (10 czerwca 1918) kontynuował służbę w strukturach Komendy Naczelnej nr III POW w Kijowie[1]. W sierpniu został zastępcą komendanta, a we wrześniu 1918 komendantem POW w Kijowie[1]. Od 10 października 1918 walczył, m.in. pod dowództwem Leopolda Lisa-Kuli w bitwie pod Brodami[1].

17 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i służył jako plutonowy w 35 pułku piechoty[1]. Od 15 grudnia tego roku walczył na froncie[1]. W marcu 1919 został przydzielony do Oddziału Wywiadowczego Sztabu Grupy Operacyjnej gen. Edwarda Śmigłego-Rydza na stanowisko kierownika działu wywiadu ofensywnego[1]. 20 maja tego roku został przydzielony do Oddziału Operacyjnego Sztabu Frontu Wołyńskiego[1]. Od 3 lipca do 1 listopada 1919 był uczniem 15. klasy Szkoły Podchorążych w Warszawie[3]. 9 grudnia 1919 został mianowany z dniem 1 grudnia 1919 podporucznikiem w piechocie i przydzielony do Generalnego Inspektoratu Artylerii[4]. 7 stycznia 1920 został przeniesiony do baterii zapasowej 1 pułku artylerii polowej[5]. W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach II dywizjonu 17 pułku artylerii ciężkiej, który był przydzielony do Dywizji Ochotniczej[1]. Wyróżnił się w trzeciej dekadzie września 1920, w bitwie o Grodno, w której utrzymał łączność z piechotą i prowadził obserwację, za co został odznaczony Orderem Virtuti Militari[6]. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w artylerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[7].

1 czerwca 1921 pełnił służbę w 17 dywizjonie artylerii ciężkiej, a następnie w 7 pułku artylerii ciężkiej w Poznaniu[8][9]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 635. lokatą w korpusie oficerów artylerii[10]. Z dniem 1 listopada 1924 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu 1924/26[11][12]. Z dniem 11 października 1926, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do 27 Dywizji Piechoty w Kowlu[13][14]. 19 marca 1928 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1928 i 43. lokatą w korpusie oficerów artylerii[15]. W październiku 1928 został przeniesiony służbowo do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu[16]. Z dniem 1 listopada 1930 został przeniesiony do 19 pułku artylerii polowej w Nowej Wilejce na stanowisko dowódcy 8. baterii III dywizjonu, który był detaszowany w Lidzie[17][18][1]. Z dniem 8 kwietnia 1931 został przydzielony na pięcio- i półmiesięczny kurs doskonalący oficerów artylerii w Toruniu[19]. W 1932 został przydzielony do Oddziału I Sztabu Głównego w Warszawie na stanowisko kierownika referatu[20][21], a w marcu 1935 przeniesiony do 27 pułku artylerii lekkiej we Włodzimierzu[22]. Na majora został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 44. lokatą w korpusie oficerów artylerii[23]. 15 maja został wyznaczony, a 20 czerwca tego roku objął obowiązki na stanowisku szefa sztabu Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej w Pińsku[24][1].

Podczas kampanii wrześniowej opracowywał plany działań przy dowódcy Flotylli Rzecznej kmdr. Witoldzie Zajączkowskim. W związku z rozwiązaniem jednostki, na skutek wyczerpania możliwości operacyjnych, od 29 września 1939 przebywał w sztabie Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” pełniąc funkcję szefa Oddziału I[25]. Po kapitulacji wojsk generała Franciszka Kleeberga przedostał się do Warszawy, gdzie podjął działalność konspiracyjną w strukturach Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej[1]. Od czerwca 1940 do kwietnia 1942 był szefem sztabu i zastępcą komendanta Okręgu Radomsko-Kieleckiego[1]. W międzyczasie (11 listopada 1941) został mianowany podpułkownikiem[1]. Zagrożony aresztowaniem został odwołany do Warszawy[1]. Po aresztowaniu majora Stanisława Rogińskiego (27 sierpnia 1942) objął stanowisko szefa Wydziału Wywiadu Ofensywnego Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Głównej AK[1]. Największym sukcesem kierowanego przez niego wydziału było rozpracowanie zakładów doświadczalnych i produkcyjnych V-2 w Peenemünde, co umożliwiło lotnictwu brytyjskiemu skuteczne zbombardowanie tego ośrodka w sierpniu 1943[1]. Na przełomie 1942 i 1943 został wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa Oddziału II KG AK[1]. 18 listopada 1943, w wyniku zdrady oficera AK i agenta Gestapo Eugeniusza Świerczewskiego, został aresztowany i osadzony na Pawiaku[1][26]. Później został prawdopodobnie przewieziony do Berlina[1]. Data, miejsce i okoliczności jego śmierci pozostają nieznane[1]. Według Jerzego Ślaskiego został stracony w berlińskim więzieniu Moabit prawdopodobnie w sierpniu 1944, według innych przekazów został zamordowany w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen[1].

4 października 1936 ożenił się z Olgą Niewską, dzieci nie miał[1].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
  1. Komisja Weryfikacyjna AK w Londynie zweryfikowała nadanie Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego VM przez dowódcę AK 2 października 1945[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Andrzej Krzysztof Kunert: Szczekowski (przybrane nazwisko Jakubowski) Władysław. Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2023-12-05].
  2. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-12-05].
  3. Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 443.
  4. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 98 z 28 grudnia 1919, poz. 4149.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 24 stycznia 1920, s. 17.
  6. Kiciński 1928 ↓, s. 16.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 29 stycznia 1921, s. 151.
  8. Spis oficerów 1921 ↓, s. 321.
  9. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 791, 827.
  10. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 212.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 112 z 23 października 1924, s. 627.
  12. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 710, 751, 1365.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 11 października 1926, s. 342.
  14. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 438, 471.
  15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928, s. 55.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 356.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 299.
  18. Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 26.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931, s. 253.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 422.
  21. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 193, 422.
  22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 marca 1935, s. 31.
  23. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 382.
  24. Dyskant 1994 ↓, s. 205, 356.
  25. Dyskant 1994 ↓, s. 335.
  26. Dyskant 1994 ↓, s. 339, tu grudzień 1943.
  27. Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 373.
  28. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922, s. 104.
  29. M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227.
  30. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 369.
  31. Kiciński 1928 ↓, s. 19.
  32. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 23 listopada 1921, s. 1563.
  33. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 14.
  34. M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 303.
  35. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 29 maja 1929, s. 164.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]