Červenohorské sedlo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Červenohorské sedlo
Ilustracja
Zabudowa przełęczy Červenohorské sedlo (2008 rok)
Państwo

 Czechy

Kraj

 ołomuniecki

Wysokość

1013 m n.p.m.

Pasmo

Wysoki Jesionik
(cz. Hrubý Jeseník)
(Sudety)

Sąsiednie szczyty

Červená hora
Velký Klínovec

Położenie na mapie Sudetów
Mapa konturowa Sudetów, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Červenohorské sedlo”
Ziemia50°07′32,7″N 17°09′11,3″E/50,125750 17,153139
Multimedia w Wikimedia Commons

Červenohorské sedlo (historyczna nazwa niem. Roter-Berg-Sattel lub Rotenbergsattel[1], pol. Przełęcz Czerwonogórska[2][3]) – przełęcz o wysokości 1013 m n.p.m. na granicy Moraw i Śląska, w północno-wschodnich Czechach, w Sudetach Wschodnich, w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník), na granicy gmin Loučná nad Desnou i Bělá pod Pradědem, pomiędzy szczytami gór Červená hora i Velký Klínovec[4][5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze obiekty turystyczne zaczęły być budowane na przełęczy już w XIX wieku, kiedy to zwrócono uwagę na dogodne położenie tego miejsca z punktu widzenia turystyki górskiej. W 1903 roku organizacja Morawsko-Śląskie Sudeckie Towarzystwo Górskie (niem. Mährisch-Schlesischer Sudetengebirgsverein (MSSGV)) zakupiło stojący tam zajazd i uczyniło centrum turystyki pieszej i narciarskiej[6]. W związku z rosnącą liczbą turystów w 1910 roku wybudowano nowy obiekt – schronisko turystyczne dla 150 osób, a w 1917 roku kolejny, na parceli zapisanej w testamencie przez Maxa Schreibera, właściciela huty szkła w Rapotínie[6]. W 1929 roku również Klub Czechosłowackich Turystów uruchomił na przełęczy swoją noclegownię, a w 1935 roku schronisko turystyczne. Niemieckie schroniska turystyczne należały do organizacji MSSGV do 1945 roku, potem przejęło je państwo czechosłowackie i przekazało związkom zawodowym, które uczyniły z nich domy wypoczynkowe[6].

Warto dodać, że w historii przełęczy Červenohorské sedlo była propozycja z 1991 roku planu budowy pod przełęczą w latach 2002–2007 tunelu o projektowanej długości (I wariant – 3 km i II wariant – 6 km)[7].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Punkt geodezyjny na przełęczy Červenohorské sedlo, w dali widoczne szczyty: Suchá hora, Šindelná hora–JZ i Šindelná hora (2018 rok)
Most nad przełęczą Červenohorské sedlo (2018 rok)

Nazwa przełęczy bierze się z położonej przy niej od strony północno-zachodniej góry Červená hora[4]. Przełęcz Červenohorské sedlo to jedna z najpopularniejszych i najbardziej uczęszczanych przełęczy, będąca ważnym ośrodkiem narciarskim, położona na granicy części (mikroregionów) Wysokiego Jesionika o nazwie Masyw Keprníka (cz. Keprnická hornatina) i Masywu Pradziada (cz. Pradědská hornatina)[8]. Na podstawie szczegółowej mapy Państwowego urzędu geodezyjnego o nazwie (cz. Český úřad zeměměřický a katastrální (CÚZK)) w Pradze punkt siodłowy przełęczy znajduje się w pobliżu zabudowy przełęczy oraz skrzyżowania turystycznego o nazwie (cz. Červenohorské sedlo (ch.))[9] z podaną na tablicy informacyjnej wysokością 1013 m, i ma wysokość 1013 m n.p.m. oraz współrzędne geograficzne (50°07′32,7″N 17°09′11,3″E/50,125750 17,153139)[10]. Punkt geodezyjny usytuowany jest na skraju położonego na niej płatnego, rozległego parkingu[5], oznaczony na mapach geodezyjnych numerem (202.1), o wysokości 1006,99 m n.p.m. oraz współrzędnych geograficznych (50°07′28,08″N 17°09′08,43″E/50,124467 17,152342)[10], z widocznym koło niego stalowym przerdzewiałym słupkiem[10]. Przełęcz jest zabudowana oraz wokoło częściowo zalesiona[4][11]. W związku z tym jest punktem widokowym, z którego roztaczają się ograniczone perspektywy w kierunku pobliskich gór[5]. Przez przełęcz przebiega szosa drogi krajowej nr 44 Jesionik (cz. Jeseník) – Šumperk, bardzo kręta, która w zimie na skutek zasypania śniegiem może być nieprzejezdna[4]. Przy tej drodze znajduje się przystanek linii autobusowej z połączeniem do Šumperka, Jesionika i Brna[12][13]. Z przełęczy biorą swój początek liczne drogi oraz ścieżki ze zlokalizowanymi na nich: szlakami turystycznymi, szlakami rowerowymi oraz ścieżką dydaktyczną[4]. Na przełęczy ma swoją siedzibę stacja Pogotowia Górskiego[14][4]. Droga krajowa nr 44 wiodąca na przełęcz została wyremontowana w latach 2006–2008 na trasie Bělá pod Pradědem – Červenohorské sedlo[15] oraz w latach 2014–2017 na trasie Kouty nad Desnou – Červenohorské sedlo[16]. W 2016 roku nad drogą nr 44 wybudowano most dla rowerzystów i pieszych, kosztem 16 milionów Kč[17][4]. Znacznie wcześniej wybudowano krótki odcinek drogi nr 44 pod mostem długości około 200 m, omijający zabudowania na przełęczy. Ponadto nieopodal przełęczy zbudowano lądowisko dla śmigłowców[4].

Kapliczka ofiar Jesioników[edytuj | edytuj kod]

Kapliczka poświęcona ofiarom, które tragicznie zginęły w Jesionikach (2014 rok)

W odległości około 450 m na północny zachód od przełęczy, przy czerwonym szlaku turystycznym Szlak czerwony , na stoku góry Červená hora znajduje się drewniana kapliczka poświęcona ofiarom gór, które tragicznie zginęły w Jesionikach (cz. Jeseníky) z umieszczonymi w środku epitafiami z ich nazwiskami[a][4][19]. Jest to powstała w 2013 roku mniejsza kopia kościoła stojącego niegdyś w miejscu o nazwie Vřesová studánka. Blisko niej znajduje się pomnik poświęcony katastrofie lotniczej z 1967 roku[19][4].

Wody[edytuj | edytuj kod]

Grzbiet główny (grzebień) góry Pradziad, biegnący od przełęczy Skřítek do przełęczy Červenohorské sedlo oraz dalej do przełęczy Ramzovskiej (cz. Ramzovské sedlo) jest częścią granicy Wielkiego Europejskiego Działu Wodnego, dzielącej zlewiska Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego[20][21].

Przełęcz leży na tej granicy, na zlewiskach Morza Bałtyckiego (dorzecze Odry) na stoku północno-wschodnim oraz Morza Czarnego (dorzecze Dunaju) na stoku południowo-zachodnim (tzw. Koutský žleb)[4][21]. Na stoku południowo-zachodnim bierze swój początek potok o nazwie Divoký potok, a na stoku północno-wschodnim inny potok o nazwie Červenohorský potok[22].

Klimatogram dla Červenohorského sedla
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
 
 
37
 
-3
-7
 
 
36
 
-2
-7
 
 
52
 
3
-4
 
 
65
 
9
0
 
 
113
 
14
5
 
 
113
 
16
8
 
 
123
 
19
10
 
 
98
 
19
10
 
 
70
 
15
6
 
 
42
 
10
2
 
 
49
 
3
-2
 
 
39
 
-2
-6
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: Klimat Červenohorské Sedlo. meteoblue.com

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Cała przełęcz znajduje się w obrębie wydzielonego obszaru objętego ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (cz. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky), a utworzonego w celu ochrony utworów skalnych, ziemnych i roślinnych oraz rzadkich gatunków zwierząt[4].

Ze skrzyżowania turystycznego o nazwie (cz. Červenohorské sedlo (ch.))[9] wzdłuż czerwonego szlaku turystycznego Szlak czerwony , utworzono ścieżkę dydaktyczną o nazwie (cz. NS S Koprníčkem na výlet Keprnickými horami) na trasie[4]:

Červenohorské sedlo – Ramzová (z 13 stanowiskami obserwacyjnymi)[23]

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Hotel Červenohorské Sedlo (2014 rok)
 Osobny artykuł: Hotel Červenohorské Sedlo.

Na przełęczy znajduje się baza infrastruktury turystycznej z hotelem górskim Červenohorské Sedlo oraz licznymi pensjonatami: Apartmány Červenohorské sedlo, Apartmány Juhax, Apartmány Šíbl, Apartmány U Slivky, Chata Červenohorské sedlo, Chata H&D i Chata Jesenka[24][4]. Do osady Filipovice z hotelem Stará pošta[25] i położonymi tam pensjonatami jest z przełęczy około 3,8 km w kierunku północno-wschodnim oraz do osady Kouty nad Desnou z bazą hoteli i pensjonatów[26] około 3 km w kierunku południowo-zachodnim[4].

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Klub Czeskich Turystów (cz. Klub Českých Turistů) wytyczył z przełęczy szlaki turystyczne na trasach[4][27][28]:

Szlak czerwony Červenohorské sedlo – góra Červená hora – Vřesová studánka – przełęcz Sedlo pod Vřesovkou – Keprník–JV – Trojmezí – szczyt Keprník – przełęcz Sedlo pod Keprníkem – góra Šerák – Mračná hora – góra Černava – Ramzová
Szlak czerwony Červenohorské sedlo – góra Velký Klínovec – przełęcz Hřebenová – szczyt Výrovka – przełęcz Sedlo pod Malým Jezerníkem – szczyt Malý Jezerník – góra Velký Jezerník – przełęcz Sedlo Velký Jezerník – schronisko Švýcárna – góra Pradziad – przełęcz U Barborky – góra Petrovy kameny – Ovčárna – przełęcz Sedlo u Petrových kamenů – góra Vysoká hole – szczyt Vysoká hole–JZ – szczyt Kamzičník – góra Velký Máj – przełęcz Sedlo nad Malým kotlem – góra Jelení hřbet – Jelení studánka – przełęcz Sedlo pod Jelení studánkou – góra Jelenka – góra Ostružná – Rýmařov
Szlak niebieski Červenohorské sedlo – góra Velký Klínovec – góra Výrovka – góra Malý Jezerník – Kamzík
Szlak żółty Červenohorské sedlo – góra Velký Klín – Jeřáb – źródło Mariin pramen – Filipovice
Szlak żółty Červenohorské sedlo – Kouty nad Desnou – dolina potoku Hučivá Desná – przełęcz Sedlo pod Vřesovkou – Kamenne okno – góra Červená hora – Bílý sloup

Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]

Z przełęczy wytyczono dwa szlaki rowerowe na trasach[4]:

Červenohorské sedlo – góra Velký Klínovec – Jeřáb – góra Velký Klín – góra Velký Jezerník – góra Malý Děd – rezerwat przyrody Vysoký vodopád – Videlské sedlo[29]
Červenohorské sedlo – góra Velký Klínovec – góra Výrovka – Kamzík – góra Velký Jezerník – przełęcz Sedlo Velký Jezerník – góra Malý Děd – schronisko Švýcárna – góra Pradziad – przełęcz U Barborky – góra Petrovy kameny – Ovčárna – przełęcz Hvězda[30]

Podjazdy drogowe[edytuj | edytuj kod]

Przełęcz jest chętnie odwiedzana m.in. przez motocyklistów i rowerzystów. Prowadzą do niej, drogą nr 44 dwa podjazdy[4].

Podjazdy drogowe
Lp. Trasa Oznaczenie Długość
km		 Różnica wysokości
m		 Średnie nachylenie
 %		 Ilość pętlic drogowych
1 Loučná nad Desnou – Červenohorské sedlo[31][32] 44 11,8 506 4,3 9
2 Bělá pod Pradědem – Červenohorské sedlo[33][34] 44 8,9 474 5,4 2

Trasy narciarskie[edytuj | edytuj kod]

Červenohorské sedlo jest popularnym ośrodkiem narciarskim o nazwie (cz. Ski areál Červenohorské sedlo)[35][36][37]. W okresach ośnieżenia, w okolicy przełęczy istnieje możliwość korzystania z tras narciarskich zarówno zjazdowych jak i biegowych[38].

Na stokach pobliskich gór zlokalizowano następujące trasy narciarstwa zjazdowego[39]:

Główne trasy narciarstwa zjazdowego z wyciągami ośrodka narciarskiego Červenohorské sedlo
Lp. Trasa i oznaczenie Długość trasy
m		 Różnica wysokości
m		 Rodzaj wyciągu Długość wyciągu
m		 Stok góry
1 1 750 190 orczykowy 750 Velký Klínovec
2 1a 1250 290 4-krzesełkowy[40] 1050
3 2 900 180 orczykowy 750
4 2a 1350 290 4-krzesełkowy[40] 1050
5 3 420 90 orczykowy 450
6 3a 190 35 orczykowe 200 i 60
7 4 450 100 orczykowe 500 i 180 Červená hora
8 5 440 80 orczykowy 400

Ponadto w obrębie przełęczy wytyczono trasy narciarstwa biegowego zlokalizowane wzdłuż szlaków turystycznych i rowerowych[41][38], w tym z trasą o nazwie tzw. (cz. Jesenická magistrála)[42].

Červenohorské sedlo – góra Červená hora – góra Šindelná hora – góra Šindelná hora–JZ – Suchá hora – Kouty nad Desnou
Drátovna (chata) – Jeřáb – źródło Mariin pramen – góra Velký Klín – Pod Velkým Klínem – góra Velký Klín–JZ – góra Velký Klínovec – przełęcz Červenohorské sedlo
Videlské sedlo – rezerwat przyrody Vysoký vodopád – góra Malý Děd – góra Velký Jezerník – góra Velký Klín – Jeřáb – góra Velký Klínovec – Červenohorské sedlo

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W kaplicy na ścianach wokół frontowego tytułowego hasła: „MOUDRÁ A MOCNÁ JE PŘÍRODA, ČLOVĚK MALÝ A CHYBUJÍCÍ”, znajdują się epitafia m.in. następujących zmarłych w Jesionikach osób: Tomaš Bezděk (†2010 Vřesová studánka), Miroslav Buček (†1998 U Barborky), Karina Hasalová (†2002 Petrovy kameny), Alois Hájek (†1979 Údolí Bílé Opavy), Kryštof Hodulák (†2009 Velká kotlina), Petr Hrounda (†2016 Pradziad), Tereza Kalitová (†2011 Dolní Morava), Zdeněk Křížka (†2006 Velká kotlina), Jiří Mather (†2009 Vozka), Petr Němec (†1963 Velká kotlina), Roman Němec (†2021 Velká kotlina), Ivo Nezval (†2011 Filipovice), Martin Salaj (†2010 Velká kotlina), Jindřich Sokol (†2009 Sedlo pod Keprníkem), Antonín Toloch (Vysoká hole), Pavel Vavřina (†2003 Pradziad), Stanislav Zlámalík (†1979 Údolí Bílé Opavy)[18].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Geographische Namen in den Böhmischen Ländern. Wörterbuch. (C – Červenohorské sedlo) [online], waltersperling.de [zarchiwizowane z adresu 2009-02-23] (niem.).
  2. ↑ Przełęcz Czerwonogórska, [w:] Portal GeoDeg [online], geodeg.com [zarchiwizowane z adresu 2018-08-13].
  3. ↑ Przełęcz Czerwonogórska (Červenohorské sedlo) (1013 m n.p.m.) [online], wikimapia.org [zarchiwizowane z adresu 2018-07-14].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Červenohorské sedlo (mapa turystyczna) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-04-17].
  5. ↑ a b c Czervenohorske sedlo (1013 m n.p.m.), [w:] Góry bliskie sercu [online], sudeckiedrogi.wordpress.com, 11 lipca 2011 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-07].
  6. ↑ a b c Květoslav Grovka, Najważniejsze schroniska zachodniej części Hrubého Jeseníku. (PDF) [online], powiat.nysa.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-08-13] (pol. • cz. • niem.).
  7. ↑ Petr Krňávek, Tunelem pod Sedlem měly už deset let jezdit auta. Zbyl z něj pouhý sen [online], olomoucky.denik.cz, 23 sierpnia 2017 [zarchiwizowane z adresu 2023-01-29] (cz.).
  8. ↑ Červenohorské sedlo [online], turistika.cz [dostęp 2018-04-17] (cz.).
  9. ↑ a b Turistické rozcestí Červenohorské sedlo - bus, u hotelu [online], turistika.cz [dostęp 2021-07-10] (cz.).
  10. ↑ a b c Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech). ags.cuzk.cz ↓, Produkty → ZABAGED dle ZM10 (Měřítko mapy 1:1880).
  11. ↑ Červenohorské sedlo (mapa lotnicza) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2021-07-10].
  12. ↑ Červenohorské sedlo, Jeseníky [online], turistika.cz [dostęp 2018-04-17] (cz.).
  13. ↑ Turistické rozcestí Červenohorské sedlo - bus, zastávka [online], turistika.cz [dostęp 2018-04-17] (cz.).
  14. ↑ Okrsek Červenohorské sedlo [online], horskasluzba.cz [dostęp 2018-04-17] (cz.).
  15. ↑ Silnice I/44 Červenohorské sedlo - sever [online], opd1.opd.cz [zarchiwizowane z adresu 2022-09-27] (cz.).
  16. ↑ Operační program Doprava (Silnice I/44 Červenohorské sedlo - jih) [online], opd.cz [zarchiwizowane z adresu 2020-12-01] (cz.).
  17. ↑ Červenohorské sedlo - most [online], turistika.cz [dostęp 2018-04-17] (cz.).
  18. ↑ Jména v památníku [online], pamatnik-obetem-hor.com [dostęp 2023-11-25] (cz.).
  19. ↑ a b Památník obětem hor [online], turistika.cz [dostęp 2018-04-17] (cz.).
  20. ↑ Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech). ags.cuzk.cz ↓, Produkty → Vodstvo Základní mapy ČR.
  21. ↑ a b Hrubý Jeseník (mapa). dudisoft.eu ↓.
  22. ↑ Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech). ags.cuzk.cz ↓.
  23. ↑ Naučná stezka S Koprníčkem na výlet Keprnickými horami [online], sumperk.cz [zarchiwizowane z adresu 2015-12-08] (cz.).
  24. ↑ Ubytování Červenohorské sedlo [online], e-chalupy.cz [dostęp 2018-04-17] (cz.).
  25. ↑ Hotel Stará pošta – Bělá pod Pradědem, Filipovice [online], jeseniky.net [zarchiwizowane z adresu 2022-08-13] (cz.).
  26. ↑ Ubytování Kouty nad Desnou [online], e-chalupy.cz [dostęp 2021-07-10] (cz.).
  27. ↑ Hrebenovka, [w:] Góry bliskie sercu [online], sudeckiedrogi.wordpress.com, 13 kwietnia 2012 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-01].
  28. ↑ Z Czervonohorskiego na Pradziad, [w:] Góry bliskie sercu [online], sudeckiedrogi.wordpress.com, 4 sierpnia 2013 [zarchiwizowane z adresu 2016-05-09].
  29. ↑ Trasy rowerowe – Z Czervenogórskiego Sedla do Videlskiego Sedla [online], czeskiegory.pl [zarchiwizowane z adresu 2021-12-09].
  30. ↑ Trasy rowerowe – Z Hvězdy na Czervenogórskie Sedlo [online], czeskiegory.pl [zarchiwizowane z adresu 2021-08-21].
  31. ↑ Michał Książkiewicz, Rowerowa baza podjazdów. Červenohorské sedlo (1013 m) od południa (Šumperk) [online], genetyk.com, 2007–2008 [zarchiwizowane z adresu 2008-01-16].
  32. ↑ Červenohorské sedlo autem (podjazd Kouty nad Desnou – Červenohorské sedlo) (film) [online], youtube.com, 1 lipca 2021 [dostęp 2021-07-11].
  33. ↑ Michał Książkiewicz, Rowerowa baza podjazdów. Červenohorské sedlo (1013 m) od północy (Mikulovice, Jeseník) [online], genetyk.com, 2007–2008 [zarchiwizowane z adresu 2008-01-15].
  34. ↑ Červenohorské sedlo autem (zjazd Červenohorské sedlo – Bělá pod Pradědem) (film) [online], youtube.com, 1 lipca 2021 [dostęp 2021-07-11].
  35. ↑ Ski areal Červenohorské sedlo [online], cervenohorskesedlo.eu [dostęp 2018-04-17].
  36. ↑ Červenohorské sedlo [online], nanarty.info [dostęp 2018-04-17].
  37. ↑ Červenohorské sedlo [online], czechy.pl [dostęp 2018-04-17].
  38. ↑ a b Červenohorské sedlo (mapa tras narciarskich) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-04-16].
  39. ↑ Ski areál Červenohorské sedlo (Vleky a lanovky) [online], cervenohorskesedlo.eu [dostęp 2019-02-21] (cz.).
  40. ↑ a b Radim Polcer, Sedačková lanovka Červenohorské sedlo – Velký Klínovec, [w:] Lanové dráhy v Česke republice [online], lanove-drahy.cz [zarchiwizowane z adresu 2018-08-13] (cz.).
  41. ↑ Běžkařské trasy přes Červenohorské sedlo [online], jeseniky.net [zarchiwizowane z adresu 2022-12-02] (cz.).
  42. ↑ Narciarstwo. Trasy biegowe. Jesenická magistrála [online], jeseniky.net [zarchiwizowane z adresu 2022-12-10] (cz.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Przełęcze Wysokiego Jesionika

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Červenohorské_sedlo&oldid=72438299”