1980 w polityce
| ◄◄ | 1975 | 1976 | 1977 | 1978 | 1979 |
| 1980 |
| 1981 | 1982 | 1983 | 1984 | 1985 | ►► |
Wydarzenia polityczne w 1980 roku.
Styczeń[edytuj | edytuj kod]
- 4 stycznia – prezydent Stanów Zjednoczonych Jimmy Carter ogłosił wprowadzenie sankcji politycznych i gospodarczych wobec ZSRR. Była to odpowiedź na interwencję wojskową w Afganistanie[1].
- 8 stycznia – Prezydium Rady Najwyższej ZSRR pozbawiła fizyka i dysydenta Andrieja Sacharowa wszystkich nagród i odznaczeń państwowych[2].
- 22 stycznia – Andriej Sacharow, wraz z żoną Jeleną Bonner, został zesłany do Gorkiego (ob. Niżny Nowogród)[2].
- 22 stycznia – w Salwadorze wybuchła wojna domowa[1].
- 25 stycznia – prezydentem Iranu został Abol Hassan Bani-Sadr[1].
Luty[edytuj | edytuj kod]
- 11–15 lutego – VIII zjazd PZPR[3].
- 18 lutego – po tym, jak Piotr Jaroszewicz zrezygnował ze stanowiska, Edward Babiuch został premierem[4].
- 29 lutego – pierwsze wybory parlamentarne w Rodezji wygrał Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe (ZANU)[1].
Marzec[edytuj | edytuj kod]
- 3 marca – zmarł Forrest C. Donnell, amerykański polityk, gubernator stanu Missouri i senator[5].
- 4 marca – Robert Mugabe został premierem Zimbabwe[6].
- 19 marca – urodził się Krzysztof Tyszkiewicz, polityk Platformy Obywatelskiej[7].
- 21 marca – akt samospalenia Walentego Badylaka w proteście przeciw ukrywaniu prawdy o zbrodni katyńskiej[8].
- 21 marca – prezydent Stanów Zjednoczonych Jimmy Carter ogłasza bojkot Olimpiady w Moskwie w związku z agresją ZSRR na Afganistan[9].
- 23 marca – wybory do sejmu i wojewódzkich rad narodowych[10].
- 23 marca – Edward Babiuch zastępuje Piotra Jaroszewicza na stanowisku premiera[11].
Kwiecień[edytuj | edytuj kod]
- 17/18 kwietnia – Rodezja oficjalnie proklamowała niepodległość. Nazwę państwa zmieniono na Zimbabwe[1].
- 30 kwietnia – holenderska królowa Juliana abdykowała[12]. Nową monarchinią została jej córka Beatrycze.
Maj[edytuj | edytuj kod]
- 4 maja – zmarł Josip Broz Tito, przywódca Jugosławii[13].
- 18–19 maja – Pałac w Wilanowie, rozmowy pomiędzy Leonidem Breżniewem a Valérym d’Estaing zorganizowane przez Edwarda Gierka w celu podtrzymania polityki odprężenia[10].
- 23 maja – urodził się Adam Hofman, polityk i rzecznik PiS[14].
Czerwiec[edytuj | edytuj kod]
- 18 czerwca – wskutek wybuchu oparów benzyny podczas prac lakierniczych w stoczni w Gdańsku zginęło 18 robotników. Władze zatuszowały sprawę[15].
Lipiec[edytuj | edytuj kod]
- 1 lipca – władze bez zapowiedzi wprowadziły podwyżkę cen mięsa i wędlin oraz tzw. ceny komercyjne w stołówkach zakładowych. Odpowiedzią robotników była fala strajków[11].
- 26 lipca – urodziła się Jacinda Ardern, premier Nowej Zelandii[16].
- 27 lipca – zmarł Mohammad Reza Pahlawi, były szach Iranu[17].
- 29 lipca – proklamowano Republikę Vanuatu[1].
- 30 lipca – Kneset ogłosił wcielenie do obszaru Izraela wschodniej części Jerozolimy. Jednocześnie miasto proklamowano stolicą Izraela[1].
Sierpień[edytuj | edytuj kod]
- 14 sierpnia – w gdańskiej Stoczni im. Lenina rozpoczął się strajk. Bezpośrednim powodem protestu było wcześniejsze zwolnienie Lecha Wałęsy i Anny Walentynowicz oraz odmowa dyrekcji przywrócenia ich do pracy[1].
- 19 sierpnia – rozpoczęcie strajku w kombinacie metalurgicznym Nowej Hucie[18].
- 31 sierpnia – Lech Wałęsa i Mieczysław Jagielski podpisali porozumienia sierpniowe[19].
Wrzesień[edytuj | edytuj kod]
- 6 września – Stanisław Kania został I sekretarzem KC PZPR[20].
- 17 września – Saddam Husajn wypowiedział układ z Iranem w sprawie granicy iracko-irańskiej[1].
- 22 września – początek wojny iracko-irańskiej[21].
Październik[edytuj | edytuj kod]
- 4 października – urodził się Joseph P. Kennedy III, amerykański prawnik i polityk, kongresmen, wnuk Roberta F. Kennedy’ego[22].
- 10 października – literacka Nagroda Nobla została przyznana Czesławowi Miłoszowi, poecie emigracyjnemu, którego twórczość była zakazana w PRL[23].
- 17 października – królowa brytyjska Elżbieta II została przyjęta w Watykanie przez papieża Jana Pawła II[24][25].
- 23 października – Nikołaj Tichonow został premierem ZSRR[26].
Listopad[edytuj | edytuj kod]
- 4 listopada – 40. prezydentem Stanów Zjednoczonych został Ronald Reagan. Wiceprezydentem został George H.W. Bush[1].
- 10 listopada – Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” został w Warszawie zarejestrowany[1].
- 20 listopada – zmarł John McEwen, premier Australii[27].
- 24 listopada – zmarł Salih Sulajman, izraelski polityk, poseł do Knesetu[28].
Grudzień[edytuj | edytuj kod]
- 1 grudnia-2 grudnia – odbyło się VII Plenum KC PZPR. Edward Gierek został uznany za winnego kryzysu w państwie i wykluczony z KC[23][29][30].
- 4 grudnia – Francisco Sá Carneiro, premier Portugalii, zginął w katastrofie lotniczej[31].
- 10 grudnia – Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał Adolfo Pérez Esquivel[1].
- 18 grudnia – zmarł Aleksiej Kosygin, premier ZSRR[32].
- 24 grudnia – zmarł Karl Dönitz, niemiecki admirał, przywódca III Rzeszy w 1945[33][34].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l Oxford Wielka Encyklopedia Świata. T. 20. Poznań: Oxford Educational, 2006, s. 327–329. ISBN 83-7425-500-5.
- ↑ a b Mija 30. rocznica śmierci Andrieja Sacharowa. dzieje.pl, 2019-12-14. [dostęp 2022-02-19].
- ↑ Andrzej Nowak (red.): Kalendarium dziejów 1943-2009. Kraków: 2010, s. 241, seria: Historia Polski.
- ↑ Babiuch Edward, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-10].
- ↑ Donnell, Forrest C. (1884 - 1980). bioguide.congress.gov. [dostęp 2017-11-10]. (ang.).
- ↑ Robert Mugabe, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-10] (ang.).
- ↑ Krzysztof Tyszkiewicz. sejm.gov.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Andrzej Nowak (red.): Kalendarium dziejów 1943-2009. Kraków: 2010, s. 242–243, seria: Historia Polski.
- ↑ Moskwa 1980. olimpijski.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ a b Andrzej Nowak (red.): Kalendarium dziejów 1943-2009. Kraków: 2010, s. 243, seria: Historia Polski.
- ↑ a b Teresa Torańska: Byli. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 298.
- ↑ Zmarła była królowa Holandii, Juliana. wiadomosci.wp.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Tito, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-10].
- ↑ Adam Hofman - Najnowsze informacje. wiadomosci.wp.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Przemsław Semczuk: 1980 Zanim wybuchła Solidarność. newsweek.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Jacinda Ardern, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-12-15] (ang.).
- ↑ Mohammad Reza Pahlawi, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-10].
- ↑ 1980 r. Kalendarium wydarzeń w Polsce. nowahistoria.interia.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Sierpniowa fala strajków w Polsce 1980 roku. dzieje.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Kania Stanisław, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-10].
- ↑ wojna iracko-irańska, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-10].
- ↑ Kennedy, Joseph P. III (1980 -). bioguide.congress.gov. [dostęp 2017-11-10]. (ang.).
- ↑ a b 1980 r. Kalendarium wydarzeń w Polsce. nowahistoria.interia.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Brytyjska królowa odwiedzi papieża. wyborcza.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ 1980: Pope welcomes Queen to the Vatican. news.bbc.co.uk. [dostęp 2017-11-10]. (ang.).
- ↑ Kalendarz na dzień 23 października. chronologia.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Sir John McEwen, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-10] (ang.).
- ↑ Tzalach Saliman. knesset.gov.il. [dostęp 2017-11-10]. (ang.).
- ↑ Gierek Edward, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-10].
- ↑ Jakie były prawdziwe powody odejścia Edwarda Gierka?. polskieradio.pl. [dostęp 2017-11-10]. (pol.).
- ↑ Francisco Sá Carneiro, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-10] (ang.).
- ↑ Kosygin Aleksiej N., [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-10].
- ↑ Dönitz Karl, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-10].
- ↑ Karl Donitz, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-10] (ang.).